براي كار حرفهاي با فتوشاپ و ايجاد طرحهاي واقعي بخصوص در زمينه عكاسي و كار روي تصاوير، يكي از مهمترين بخشها، آشنايي كامل و كافي با ابزارها و روشهاي انتخاب و تسلط به اين ابزارها و فرامين است. در صورتي كه نتوانيم انتخاب درست و صحيحي انجام دهيم، به هيچ عنوان نخواهيم توانست از قدرت ساير ابزارها و فرامين در حد بالا استفاده كنيم. درباره ابزارها و فرامين انتخاب در شمارههاي پيشين به صورت كامل صحبت كرده و با آنها آشنا شدهايم. در اين شماره ميخواهيم با روشهاي حرفهاي انتخاب در محيط فتوشاپ آشنا شويم.در فتوشاپ براي انتخاب بخشهاي مورد نظر تصوير دو روش متفاوت وجود دارد. اولين و ساده ترين روش استفاده از ابزارهاي انتخابي چون لاسو، ماركي، چوب جادو و... يا فراميني چون Color Range است كه در هر يك از آنها، طراح با تسلط بر كاركرد هر يك از ابزارها ميتواند انتخاب درست و دقيقي انجام دهد. دومين روش انتخاب در فتوشاپ، استفاده از ماسكها در انتخاب محدوده مورد نظر بوده كه اين روش خود به دو حالت استفاده از ماسك سريع (Quick Mask ) و استفاده از ماسك معمولي امكانپذير است. در اين روش انتخابي ابزارهاي طراحي و نقاشي به ابزارهاي انتخاب تبديل شده و به كمك آنها ميتوانيم تصوير خود را در حالتهاي بسيار جالب انتخاب و فرمان مورد نظر را بر آن اعمال كنيم.اجازه دهيد ابتدا براي روشنتر شدن مفهوم ماسك مثالي بيان كنيم. ماسك در فتوشاپ شبيه شيشه بخارگرفتهاي است كه تصوير پشت خود را نمايش نميدهد و با كمك انگشت يا هر وسيله ديگر ميتوانيم بخار روي قسمتهاي مورد نظر شيشه را پاك كرده و تصوير پشت آن شيشه را نمايش دهيم. در اين مثال محدوده قابل نمايش دقيقا متاثر از شكل حركت انگشت يا شيئي است كه روي شيشه بخار گرفته حركت كرده و اگر مثلا يك برگ درخت يا يك شكل خاص اين بخار را از بين ببرد، تصوير پشت شيشه دقيقا به حالت آن برگ يا شكل خاص ديده خواهد شد.در فتوشاپ نيز دقيقا چنين حالتي پياده شده و با استفاده از ابزارهاي طراحي مانند قلممو، شيب رنگ و... و شكل خاصي كه براي نوك قلممو برميگزينيم، ميتوانيم ماسك دلخواه خود را پياده كنيم با اين تفاوت كه با انتخاب شفافيتهاي دلخواه براي قلممو، انتخابهاي جالبتر و زيباتري ميتوانيم انجام دهيم.در حالت ماسك رنگ زمينه و پسزمينه فقط در حالت سياه و سفيد و 254 رنگ خاكستري ما بين آنها قابل انتخاب و استفاده بوده و در اين حالت بخشهايي كه سفيد باشد ماسك در آن قسمت غير فعال بوده و تصوير كاملا نمايان خواهد بود و در صورتي كه سياه باشد ماسك غلبه كرده و تصوير قابل مشاهده نخواهد بود. در صورتي هم كه رنگي از محدوده خاكستري اعمال شده باشد به نسبت تمايل آن به سياهي و سفيدي تصوير در آن نواحي به صورت شفاف ديده خواهد شد.از ماسك سريع فقط به عنوان ابزار انتخاب ميتوان بهره جست و كاربرد ديگري نخواهد داشت و پس از اعمال براحتي قابل فراخواني مجدد و ويرايش نخواهد بود. در صورتي كه ماسك معمولي به صورت يك لايه مجزا روي لايه اصلي تصوير اعمال ميكند و همراه فايل اصلي تصوير در فرمت PSD قابل ذخيره است. ميتوانيم هرنوع ويرايش يا تغييري را در هر لحظه اعمال كنيم و حتي ماسك اعمال شده را بدون هيچ تداخلي حذف و بياثر كنيم.براي فراخواني ماسك سريع كافي است بعد از بازكردن يك تصوير با كليك روي آيكون مربوط به آن در انتهاي جعبه ابزار سمت چپ فتوشاپ حالت ماسك را فعال كنيم و سپس با كمك ابزارهاي انتخاب به ويرايش آن بپردازيم. پس از كليك روي آيكون ماسك سريع با انتخاب يكي از ابزارهاي طراحي مثل قلممو و پس از انتخاب اندازه، شكل و شفافيت دلخواه براي آن، رنگ سياه را به عنوان رنگ زمينه تعريف و روي قسمتهاي دلخواه تصوير از قلممو استفاده كنيم. با اين كار خواهيم ديد پوشش قرمز رنگي در آن نواحي با توجه به شكل، اندازه و شفافيت قلممو ايجاد ميشود. اين قسمتها در واقع بخشهاي انتخاب شده تصوير بوده و با استفاده دوباره از قلممو يا ساير ابزارهاي طراحي ميتوانيم اينمحدوده را افزايش داده يا با تغيير رنگ زمينه به رنگ سفيد و استفاده از قلممو اين محدوده را كاهش دهيم.در نهايت پس از به دست آمدن بهترين حالت مورد نظر با كليك دوباره روي آيكون ماسك سريع در جعبه ابزار سمت چپ فتوشاپ از حالت ماسك سريع خارج شده و خواهيم ديد قرينه قسمتهاي رنگي (قسمتهاي بدون رنگ) به حالت انتخاب در خواهد آمد. در صورتي كه مثلا دكمه Delete را از صفحه كليد فشار دهيم آن قسمتها حذف خواهد شد. با انتخاب رنگهاي خاكستري به عنوان رنگ زمينه در حالت ماسك سريع و استفاده از ابزارهاي طراحي و بازگشت به حالت انتخاب مشاهده ميشود اين نواحي با حالتي شبيه اعمال Feather انتخاب ميشود و به صورت كامل هنگام استفاده از Delete حذف نميشود.دومين نوع ماسك، ماسكي است كه همانند يك لايه كنار لايه اصلي قرار گرفته و به كمك آن ميتوانيم همانند مثال بخار روي شيشه، قسمتهايي از تصوير را نمايش دهيم كه در لايه ماسك به رنگ سفيد بوده و بخشهايي كه به رنگ سياه باشد قابل مشاهده نخواهد بود.براي اعمال يك ماسك روي لايه مورد نظر به شكل زير عمل ميكنيم:
ابتدا در صورت پس زمينه بودن لايه مورد نظر با دوبار كليك روي تصوير قفل و تعريف يك نام، لايه را از حالت پس زمينه خارج ميكنيم. سپس با كليك روي آيكون Add Layer Mask در قسمت پايين پانل لايهها ماسك لايه را به لايه اصلي اضافه ميكنيم. در اين حال خواهيم ديد تصوير يك مربع سفيد كنار تصوير لايه مورد نظر در پانل لايهها ظاهر ميشود. در اين حالت با انتخاب ابزارهاي طراحي مثل قلممو يا شيب رنگ و استفاده از آنها روي تصوير خواهيم ديد با توجه به نوع رنگ انتخابي (در بازه رنگي سياه و سفيد) بخشهايي از لايه قابل مشاهده و بخشهايي مخفي ميشود و در صورت استفاده از رنگهاي خاكستري آن محدوده نيز با حالت محو شدگي به نمايش درميآيد.نكته جالب در استفاده از اين روش براي حذف بخشهاي مورد نظر تصوير، در امكان ويرايش يا حتي حذف ماسك لايه و برگرداندن تصوير به حالت اوليه است. به اين منظور اگر بخواهيم به صورت موقت ماسك لايه غيرفعال شود، كافي است همزمان با فشار دكمه Shift روي ماسك لايه كليك كنيم و پس از ظاهر شدن ضربدر قرمز رنگ روي آن ماسك را غيرفعال كرده و كليك دوباره روي ماسك همزمان با فشار دكمه Shift ماسك را به حالت اوليه برگردانيم. براي حذف كامل ماسك لايه نيز ميتوانيم روي ماسك مورد نظر كليك كرده و با درگ آن روي تصوير سطل زباله در پانل لايهها و انتخاب گزينه Delete در كادر ظاهر شده آن را حذف كنيم. در صورتي كه در اين كادر گزينه Apply را انتخاب كنيم ماسك روي لايه اعمال سپس حذف ميشود.