شینگن منطقه‌ای متشکل از ۲۶ کشور اروپایی است که به موجب مفاد این معاهده کشورهای یاد شده از مرزی واحد برخوردار هستند و شهروندان خارج از این پیمان جهت سفر و اقامت ملزم به اخذ ویزایی موسوم به  ویزای شینگن هستند. به عبارت دیگر، شهروندان کشورهای اروپایی که هم‌اکنون عضو پیمان شینگن هستند، می‌‏توانند کاملا آزادانه در این محدوده‏ سفر کنند؛ تمام کشورهای عضو شینگن قوانینی را برای کنترل گذرنامه در هنگام ورود برای شهروندان این منطقه حذف کرده‌اند.

درواقع، اگر فردی شهروند یکی از این کشورها باشد، بدون ویزا و به‌راحتی می‌تواند به این کشورها سفر کرده و نیازی به دریافت ویزا و مجوز برای ورود به آن کشورها نیست. برای سایر افرادی که شهروند کشورهای عضو شینگن نیستند، چنانچه بتوانند ویزای شینگن را دریافت کنند، در مدت زمان مقرر می‌توانند به تمام آن کشورها به‌راحتی سفر کنند.

کشورهای عضو حوزه‌‏ شینگن

بسیاری از کشورهای اروپایی مانند اتریش، بلژیک، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایسلند، ایتالیا، لتونی، لیتوانی، لوکزامبرگ، مالت، هلند، نروژ، لهستان، پرتغال، اسلواکی، اسلوونی، اسپانیا، سوئد، سوئیس و لیختن‏ اشتاین عضو پیمان شینگن هستند. گفتنی است تعدادی از کشورهای اروپایی مانند انگلستان و ایرلند در این پیمان عضویت ندارند و تعدادی از کشورهای عضو مانند نروژ، ایسلند، سوئیس و لیختن‌اشتاین با وجود عضویت در پیمان شینگن، عضو اتحادیه اروپا نیستند. تعدادی دیگر از کشورها مانند رومانی، بلغارستان، کرواسی و قبرس نیز درصدد پیوستن به پیمان شینگن هستند.

تاریخچه پیمان شینگن

شینگن توافقنامه‏‌ای است که در ۱۴ ژوئن ۱۹۸۵ میان پنج‏ کشور از ده کشور ِعضو اتحادیه اروپا امضا شد. البته رسیدن به توافقی میان تمامی اعضای اتحادیه برای حذف کنترل‏‌های مرزی غیرممکن بود، به همین دلیل شینگن ابتدا خارج از اتحادیه‌‏ی اروپا صورت گرفت. پس از پنج سال کشمکش، پیمان شینگن با طرح حذف مرزهای درونی و سیاست دوسویه‏‌ صدور ویزا به برنامه‌‏ی اتحادیه افزوده شد. این توافق قوانین جدیدی به همراه داشت که کاملا متضاد با قوانین موجود در اتحادیه‏‌ی اروپا تا آن زمان بود.

حوزه‏‌ شینگن نیز در ۲۶ مارس ۱۹۹۵ به‌صورت پراکنده شکل گرفت. نام این پیمان از روستایی کوچک به نام شینگن در لوکزامبرگ گرفته شده‏ است که توافقنامه ابتدا در آنجا امضا شد. با افزایش بیش‌ازپیش تعداد کشورهایی که به حوزه‏‌ی شینگن وارد می‏‌شدند، مانند کشورهایی که هم‌اکنون نیز برای ملحق شدن به حوزه‏‌ی شینگن کاندیدا می‌‏شوند، این توافق‌نامه و معاهدات مربوط‌به آن در قوانین اتحادیه‏‌ اروپا گنجانده شده و سریعا در سال ۱۹۹۹ به اجرا در آمد.

معایب توافق‌نامه‏‌ شینگن و معاهدات مربوط‌ به آن، کنترل شدید مرزهای خارجی مشترک با کشورهای غیر اروپایی در نتیجه کاهش بروکراسی در میان کشورهای حوزه‏‌ی شینگن و نداشتن حقی در اصلاحات یا قانون‌گذاری در قانون اروپا در صورت عدم عضویت در این پیمان است. طبق توافق‌نامه شینگن، سفر از یکی از کشورهای عضو توافق‌نامه به دیگر کشورهای عضو بدون پاسپورت و کنترل مهاجرتی انجام می‏‌شود. البته حوزه‏‌ شینگن و اتحادیه اروپا دو حوزه‏‌ی کاملا متفاوت هستند و نباید آن‌ها را یکسان تلقی کرد.

حوزه‏‌ی شینگن از ۲۲ کشور عضور اتحادیه اروپا و همچنین چهار کشور عضو اتحادیه‌‏ تجارت آزاد اروپا (EFTA اتحادیه‏‌ای از ده واردکننده تجاری در نه کشور اروپایی یعنی اتریش، بلژیک، فرانسه، آلمان، ایتالیا، هلند، اسپانیا، سوییس‌ و بریتانیا) تشکیل شده است. اتحادیه EFTA به‌صورت غیررسمی در سال ۱۹۸۷ توسط برخی از واردکننده‏‌های بزرگ‏‌تر و سابق تشکیل شد. در سال ۱۹۹۰ این اتحادیه به رسمیت در آمد. اتحادیه EFTA در هلند مستقر بوده و دارای نشریه‏‌ا‏‏‏ی با عنوان «Dutch Articles of Association» است.

کشورهای عضو اتحادیه‏‌ی اروپا

کشورهای کاندیدا و در مسیر عضویت اتحادیه‌‏ اروپا

تعدادی دیگر از کشورها مانند رومانی، بلغارستان، کرواسی و قبرس نیز درصدد پیوستن به پیمان شینگن هستند.

کاندیداهای احتمالی

شش کشور از اعضای اتحادیه‏‌ی اروپا هنوز عضو حوزه‏‌ی شینگن نیستند؛ همچنین، قلمروهای دولتی نیز هنوز عضو توافقنامه‏‌ شینگن نیستند. از شش کشوری که عضو شینگن نبوده چهار مورد شامل بلغارستان، کرواسی، قبرس و رومانی به‌زودی به این پیمان خواهند پیوست؛ درحالی‌که دو کشور ایرلند و بریتانیا مستقل باقی می‏‌مانند (به‌طور کلی، قانون اتحادیه اروپا در تمامی ۲۸ کشور عضو اتحادیه معتبر است، بااین‌حال، گاهی کشورهای عضو در رابطه با اجرای مستقل بعضی قوانین یا معاهدات اتحادیه اروپا مذاکره می‏‌کنند که در این صورت مجبور به اجرای سیاست‌‏های مشترک حوزه نیستند).

به جز کشورهای یاد شده، قلمروهای دیگری در اتحادیه اروپا هستند که هنوز عضو شینگن نشده‌اند که شامل قلمروهای فرانسوی گویان فرانسه، گوادلوپه، مارتینیک، رئونیون، مایوت، سنت بارتلمی و سنت مارتین است. از طرفی دیگر، چهار کشوری که عضو اتحادیه اروپا نبوده اما عضو EFTA هستند همراه‌با بیست و دو کشور دیگر اتحادیه اروپا عضو حوزه‏‌ی شینگن هستند: لیختن‏‌اشتاین، نروژ، هلند و ایسلند. شهروندان کشورهای EFTA اگرچه که عضو اتحادیه اروپا نیستند، اما به سیاست‏‌های جابجایی آزادانه صرف‏ نظر از ملیت خود احترام می‌‏گذارند. سرزمین‏‌های کوچک اروپایی مانند سن‏‌مارینو، موناکو و واتیکان که اندازه‌‏ای بزرگ‌تر از شهر و کوچک‌تر از یک کشور دارند، کنترل مرزی را لغو کرده و قانون جابجایی آزادانه که بین کشورهای عضو شینگن رایج است را پذیرفته‏‌اند؛ به این وضعیت غیررسمی (دوفاکتو) تحت قانون شینگن (یعنی لزوما در قانون مقرر نشده اما اجرا می‏‌شود) می‏‌گویند.