نرم‌افزارهای رایانه‌ای امروزه، نقش بسیار مهمی در زندگی ما ایفا می‌کنند. آن‌ها به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما تبدیل شده‌اند. نرم‌افزارها درکنار سخت‌افزارها در شغل، سرگرمی، آموزش،‌ ارتباطات و بسیاری دیگر از زمینه‌ها حضور حیاتی دارند. در‌حال‌حاضر، بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا در این عرصه فعال هستند و مداوم قابلیت‌های جدیدی را برایمان فراهم می‌کنند. در کشور ما نیز، رشد و گسترش تولید نرم‌افزارهای مختلف به‌شکل واضحی مشهود است. متخصصان علوم رایانه روزها یا حتی سال‌ها زحمت می‌کشند تا بتوانند نرم‌افزار مفید و کاربردی برای‌ما طراحی کنند. این تلاش و زحمت شبانه‌روزی بی‌شک نباید بدون عوض باقی بماند؛ به‌همین‌دلیل از چند دهه‌ی پیش، قانون‌گذاران کشورهای مختلف تصمیم گرفتند حقوقی به پدیدآورندگان نرم‌افزار اعطا کنند. این حقوق موجب ایجاد انگیزه و رشد صنعت نرم‌افزارها می‌شد؛ اما اینکه حقوق اعطایی در قالب کدام نظام حمایتی باشد، همواره میان کارشناسان مورداختلاف بود. به‌عبارتِ‌دیگر، توافقی برای این وجود نداشت که نرم‌افزارها را در قالب کدام نظام باید حمایت کرد. برخی، به‌ویژه شرکت‌های تولیدکننده نرم‌افزار، معتقد بودند نرم‌افزار را باید به‌عنوان اختراع حمایت کرد و برخی نیز نظام مالکیت ادبی و هنری و... را مناسب می‌دانستند. در این مطلب، تصمیم داریم چگونگی ثبت نرم‌افزار به‌عنوان اختراع را به‌تفصیل توضیح دهیم. با ما همراه باشید.

اقدامات پیش از ثبت درخواست

نکته‌ی اول: واقعا به ثبت اختراع نرم‌افزار نیازمندید؟

 قبل از نگارش درخواست ثبت اختراع، درباره‌ی ضرورت نیازمندی به آن مطمئن شوید. در بسیاری از کشورها، ازجمله ایران، کد منبع یا مقصد برنامه‌‌ی رایانه‌ای با نظام حمایت مالکیت ادبی و هنری (کپی‌رایت) حمایت می‌شوند. در این نظام، مزیت اصلی حمایت «سادگی آن» است. در این نظام، حمایت در ۱۵۱ کشور عضو کنوانسیون برن مستلزم انجام تشریفاتی نیست. البته، کشور ما عضو کنوانسیون برن نیست.

در ایران، مطابق ماده‌ی هشتم قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای مصوب ۱۳۷۹، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا اداره‌ی مالکیت صنعتی نرم‌افزار را پس از تأییدیه شورای عالی انفورماتیک حسب مورد ثبت می‌کند. ناگفته نماند با تصویب لایحه‌ی حمایت از مالکیت فکری این مقرره از اعتبار خواهد افتاد.

مدت حمایت از نرم‌افزار ثبت‌شده در نظام مالکیت ادبی و هنری ۵۰ سال پس از مرگ پدیدآورنده یا پدیدآورندگان است.

برای حمایت در نظام اختراعات باید شرایط ماهوی و شکلی را رعایت کنید و در ازای دریافت حقوق انحصاری و گسترده‌ی مالی، اختراع را برای عموم افشا کنید. رعایت شرایط نیز ازلحاظ قانونی و فنی امری بسیاری پیچیده است و نیازمند وکلا و کارشناسان حقوقی متخصص است. همچنین، مدت حمایت نیز در نظام اختراعات ۲۰ سال از زمان اعطای گواهینامه ثبت است.

اکنون ممکن است این سؤال مطرح شود که با وجود مزایای نظام مالکیت ادبی و هنری، چرا بسیاری از شرکت‌ها و افراد به‌دنبال ثبت نرم‌افزار خود به‌عنوان اختراع هستند؟ پاسخ‌ها به این پرسش متنوع است.

یکی از این دلایل آن است که نظام مالکیت ادبی و هنری فقط از بیان اثر نرم‌افزاری حمایت می‌کند و ایده‌ها، روش‌های عملیات نرم‌افزاری، نحوه‌ی عملکرد و مفاهیم ریاضی در این نظام حمایت نمی‌شوند. دلیل دیگر احتمالا حقوق گسترد‌ه‌ی مالی است که ازطریق گواهینامه‌ی اختراعات به مخترع داده می‌شود. حقوق مالی ناشی از گواهینامه‌ی اختراع مطابق ماده‌ی پانزدهم قانون ثبت اختراعات، علائم تجاری و طرح‌های صنعتی مصوب ۱۳۸۶ عبارت است از: ساخت، صادرات، واردات، عرضه برای فروش، استفاده از فراورده یا فرایند و ذخیره به قصد عرضه برای فروش.

بااین‌حال همان‌گونه که گفته شد، نگارش درخواست ثبت اختراع نرم‌افزار پیچیده و زمان‌بر است و به صرف هزینه برای انعقاد قرارداد وکالت و هزینه‌های مربوط‌به ثبت نیاز دارد. اگر مطمئن‌اید نرم‌افزار شما قابلیت ثبت به‌عنوان اختراع را دارد و درصورت ثبت نرم‌افزار سود زیادی کسب خواهید کرد، نباید درنگ کنید. به‌یاد داشته باشید از سایر حمایت‌های مالکیت فکری، ازجمله علائم تجاری و طرح‌های صنعتی و اسرار تجاری، نیز درباره‌ی نرم‌افزار خود می‌توانید استفاده کنید.

نکته‌ی دوم: می‌خواهید از چه چیزی دربرابر رقبایتان حمایت کنید؟ هسته‌ی نوآوری خود را شناسایی کنید.

نرم‌افزار ممکن است در رایانه یا لوازم خانگی یا خودرو قابلیت استفاده داشته باشد. اغلب، چنین نرم‌افزارهایی در دیسکت‌ها یا شبکه‌های آنلاین منتشر و توزیع می‌شوند. نرم‌افزارها ممکن است عملکرد فنی نیز داشته باشند؛ مثلا ماشین را کنترل کنند یا دمای اتاق را تغییر دهند. ممکن است برای نظارت در سیستم‌های ارتباطی استفاده شوند یا به‌عنوان رابطی بین انسان و رایانه عمل کنند. امکان دارد در پردازش‌ داده‌های علمی، مالی، اقتصادی یا اجتماعی استفاده شوند. برای مثال، نظریه‌ی علمی جدیدی کشف یا بیشترین میزان بازگشت سرمایه را تخمین بزند.

بسته به نحوه‌ی استفاده از نرم‌افزار و ماهیت آن باید دقیقا بدانید قرار است از چه چیزی دربرابر رقبایتان حمایت کنید. بخش اصلی و هسته‌ی نوآوری مرتبط با نرم‌افزار شما ممکن است بر دستگاه، سیستم، الگوریتم، روش، شبکه یا نرم‌افزاری دیگری متکی باشد. چنین ملاحظاتی کمک می‌کند تصمیم درستی درباره‌ی نظام حمایت از نرم‌افزار خود بگیرید.

نکته‌ی سوم: نوآوری شما قابلیت ثبت به‌عنوان اختراع را دارد؟

همه‌ی نوآوری‌ها قابلیت ثبت به‌عنوان اختراع را ندارند. نوآوری‌ای می‌تواند به‌عنوان اختراع ثبت شود که ۵ شرط را داشته باشند:

۱. از نظر موضوعی باید قابلیت ثبت را داشته باشد.

۲. کاربرد صنعتی باید داشته باشد.

۳. گام ابتکاری باید داشته باشد؛ یعنی برای شخصی بدیهی نباشد که دانش معمولی در آن صنعت دارد.

۴. باید نو باشد.

۵. درخواست ثبت باید به‌همراه استانداردهای رسمی و واقعی افشا شود.

ازآنجاکه در ماده‌ی دوم قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه بر قابلیت ثبت نرم‌افزار به‌عنوان اختراع تأکید شده، درصورت دارابودن شرایط مذکور، می‌توان از نوآوری‌های مرتبط‌با نرم‌افزارها به‌عنوان اختراع حمایت کرد.

درباره‌ی نوآوری‌های مرتبط‌با نرم‌افزارها، به شرط قابلیت موضوعی ثبت و گام ابتکاری باید توجه ویژه‌ای کرد. به‌یاد داشته باشید در‌صورتی می‌توان نوآوری مرتبط‌با نرم‌افراری را به‌عنوان اختراع ثبت کرد که بتواند به‌عنوان راه‌حل مشکل فنی را حل کند. به‌همین‌دلیل، قانون‌گذار در ماده‌ی ‌نخست قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری و طرح صنعتی اختراع را نتیجه فکر فرد یا افرادی می‌داند که برای اولین‌بار فرایند یا فراورده‌ای خاص ارائه می‌کند و در حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن مشکلی حل می‌کند. بنابراین، نظریه‌های اقتصادی، روش‌های کسب‌وکار، فرمول‌های ریاضی یا برنامه‌های رایانه‌ای فاقد اثر فنی، قابلیت ثبت به‌عنوان اختراع را نخواهند داشت.

موضوع مهم دیگر این است که نباید نوآوری شما برای فردی بدیهی باشد که دانش معمولی در آن صنعت دارد. به‌عبارتِ‌دیگر، شرط گام ابتکاری و نو بودن با یکدیگر متفاوت هستند. هر نوآوری‌ جدیدی همیشه گام ابتکاری ندارد. بسیاری از درخواست‌های ثبت اختراع به‌دلیل نداشتن شرط گام ابتکاری رد می‌شوند. درزمینه‌ی نوآوری‌های مرتبط‌با نرم‌افزار، اثبات شرط گام ابتکاری بسیار دشوار و پیچیده است. بنابراین، پیش از ثبت درخواست باید اطلاعات دقیق و کاملی درباره‌ی این موضوع جمع‌آوری و به اداره‌ی مالکیت صنعتی تقدیم کنید. ثبت اختراع به‌دلیل‌ آنکه به ترکیب اطلاعات حقوقی و فنی نیازمند است، دشواری‌های زیادی دارد. بنابراین، متخصصان این رشته باید ارتباط مناسبی داشته باشید.

نکته‌ی چهارم: تصمیم دارید از نوآوری خود در خارج از کشور هم حمایت کنید؟

الزامات ثبت اختراع در همه‌ی کشورها یکسان نیست. درصورت تمایل برای حمایت از نوآوری خود در خارج از کشور، باید اختراع را در هر کشوری که می‌خواهید، ثبت کنید. اختراعی که در کشور «الف» ثبت کرده‌اید،‌ تنها در کشور «الف» حمایت خواهد شد و برای مثال، نمی‌توانید رقابایی را متوقف کنید که در‌حال‌استفاده از اختراعتان در کشور «ب» هستند. البته در برخی از مناطق جهان، مانند اتحادیه‌ی اروپا، اداره­‌های ثبت اختراع منطقه‌ای وجود دارد که با ثبت اختراع در آن منطقه، تمامی کشورهای عضو مکلف به حمایت از اختراع مدنظر هستند. بنابراین، بزرگ‌ترین مشکل شما هنگام ثبت اختراع در خارج ایران «تفاوت قوانین ملی یا منطقه‌ای» است.

برای مثال، کنوانسیون ثبت اختراع اروپا (EPC) به‌صراحت برنامه‌های رایانه‌ای و روش‌های انجام کسب‌وکار را به‌تنهایی به‌عنوان اختراع ثبت‌شدنی نمی‌داند. اگرچه در این کنوانسیون هیچ تعریفی از اختراع نشده است،  به‌طور کلی می‌توان فهمید اختراع مطابق کنوانسیون ثبت اختراع اروپا باید اثر فنی داشته باشد. به‌عنوان مثال، روش‌های کنترل فرایندهای صنعتی و پردازش داده‌هایی که بیانگر ویژگی‌های فیزیکی مانند حجم و اندازه و دما هستند و عملکرد داخلی برنامه‌ی رایانه‌ای می‌تواند اثر فنی داشته باشد. همچنین، سیستمی که درزمینه‌ی امور مالی با داشتن اثر فنی مانند بهبود امنیت سیستم کار می‌کند، ممکن است قابلیت ثبت به‌عنوان اختراع را داشته باشد و چگونگی کارکرد آن اهمیتی ندارد.

افزون‌براین، در ایالات متحده‌ی آمریکا هیچ‌ محدودیتی ازنظر موضوع ثبت نرم‌افزار و روش‌های کسب‌وکار وجود ندارد. قانون این کشور تأکید می‌کند درزمینه‌ی اختراع ثبت‌شدنی،‌ آن نوآوری باید فرایندی مفید، ‌ماشین، تولید یا ترکیب مواد باشد. بنابراین، کنگره‌ی این کشور با درنظرگرفتن دیدگاه دیوان عالی ایالات متحده‌ی آمریکا معتقد است هرچه انسان بسازد، ثبت‌شدنی است؛ اما قوانین و پدیده‌های طبیعت و ایده‌های انتزاعی ثبت‌شدنی نیستند. به‌عنوان مثال، دادگاه تجدیدنظر فدرال ایالات متحده‌ی آمریکا نوآوری را در نرم‌افزاری رایانه‌ای که به‌وسیله‌ی الگوریتم‌های ریاضی نمایش روانی از داده‌های اسیلوسکوپ یا نوسان‌نما را ایجاد می‌کرد، به‌عنوان اختراع ثبت‌شدنی دانسته است. دلیل این امر آن است که ادعانامه‌ی اختراع به‌صورت کلی کاربرد عملی از ایده‌ی انتزاعی محسوب می‌شود که نتیجه‌ای مفید و دقیق و ماموس به‌وجود آورده است. بنابراین، ممکن است نوآوری مرتبط با نرم‌افزاری در ایالات متحده‌ی آمریکا شرایط ثبت را داشته باشد؛ اما در اتحادیه‌ی اروپا یا ژاپن به‌عنوان اختراع ثبت‌شدنی نباشد.

به‌منظور تسهیل ثبت درخواست‌های اختراع در سطح بین‌المللی،‌ معاهده‌ی همکاری ثبت اختراع (PCT) منعقد شده تا سیستم ثبت بین‌المللی برای متقاضیان به‌وجود بیاورد و ازطریق آن، با ثبت درخواست‌ امکان برخورداری از تأثیرات مشابهی در کشورهای عضو وجود دارد. اگرچه متقاضی فقط یک‌بار رویه‌های ثبت اختراع را طی می‌کند، هر کشوری فقط در قلمرو کشور خود ثبت اختراع را اعطا می‌کند. سیستم معاهده‌ی PCT موجب کاهش هزینه‌ها و ساده‌سازی فرایند ثبت اختراع در کشورهای مختلف شده است.

نکته‌ی پنجم: مشاوره با متخصص مالکیت فکری

ایجاد نوآوری یک موضوع است و نگارش درخواست ثبت اختراع (اظهارنامه) موضوعی دیگر. نگارش درخواست ثبت اهمیت بسیاری دارد؛ چراکه وقتی درخواست را ثبت می‌کنید، امکان اصلاح آن محدود است؛ مخصوصا قسمت ادعانامه اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا موضوع اختراعی را مشخص می‌کنید که متقاضی درخواست ثبت آن را دارد. پس از ثبت اختراع، حقوق انحصاری به مخترع ازطریق تعریفی ذکرشده از اختراع در ادعانامه به مخترع اعطا می‌شود. به‌همین‌دلیل، اگرچه ممکن است با حقوق مالکیت فکری آشنا باشید، باید با متخصصی در این رشته مشورت کنید تا اطلاعات دقیقی از جزئیات ثبت اختراع نرم‌افزار به شما بدهد.

دستورالعمل تأییدیه فنی حق اختراع نرم‌افزار

در سال ۱۳۸۹، شورای عالی انفورماتیک دستورالعملی برای آشنایی و راهنمایی متقاضیان ثبت نوآوری‌های مرتبط‌با نرم‌افزار به‌عنوان اختراع منتشر کرد. درادامه، این سند را بررسی خواهیم کرد.

از نظر این سند، سه معیار برای پذیرش نوآوری مرتبط‌با نرم‌افزار به‌عنوان اختراع وجود دارد:

• نوبودن اختراع در سطح جهان: اختراع باید مشخصه جدیدی داشته باشد؛ به‌طوری‌که در سطح جهان، سابقه‌ی آن مشخصه در دانش و زمینه‌ی فنی مربوط‌به آن اختراع پیش‌بینی نشده باشد.
• برخورداری از گام ابتکاری: اختراع باید ارتقای درخورتوجهی در حوزه‌ی فناوری اطلاعات موجب شود؛ به‌طوری‌که استنتاج آن در حوزه‌ی تخصصی نرم‌افزار، امری عادی محسوب نشود. به‌عبارتِ‌دیگر، اختراع مرتبط‌با نرم‌افزار باید بتواند مشکلی از مشکلات موجود را با استفاده از فناوری‌های پیشرفته‌ رایانه‌ای برطرف کند که هنوز را‌ه‌حلی ندارد.
• داشتن کاربرد صنعتی و قابلیت پیاده‌سازی و اجرا: درباره‌ی این معیار گفته شده متقاضی باید قابلیت اجرای نرم‌افزار را شبیه‌سازی یا به‌صورت نمونه‌ی اولیه اجرایی کرده باشد. واضح است که صرف بیان ایده‌ی جدید بررسی‌شدنی نیست.

این دستورالعمل نرم‌افزارها را به سه دسته‌ی سیستمی و کاربردی و خدماتی تفکیک می‌کند و باتوجه‌به سابقه‌ی درخواست‌ها در حوزه‌های متنوع صنعت و خدمات، پیشنهاد می‌کند درخواست‌ ثبت فقط متمرکز به نرم‌افزار نباشد و ثبت نوآوری مرتبط را به‌صورت کلی تقاضا کند. برای اینکه درخواست‌های ثبت اختراع نرم‌افزار بررسی شود، لازم است متقاضی پیشینه‌ی موضوع و نتایج بررسی خود را درباره‌ی اهمیت نوآوری و تفاوت آن با تقاضاهای قبلی مستند ارائه دهد.

 مراحل ثبت نرم‌افزار به‌عنوان اختراع در ایران

مطابق ماده‌ی بیست‌ویکم آیین‌نامه‌ی اجرایی مواد دوم و هفدهم قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزار، اگر متقاضی مدعی اختراع‌بودن نرم‌افزار باشد، ابتدا با مراجعه به اداره‌ی مالکیت صنعتی، اظهارنامه‌ی مرتبط را اخذ و تکمیل می‌کند و همراه‌با مدارک و مستندات به اداره‌ی یادشده تسلیم و رسید دریافت می‌کند. اداره‌ی مالکیت صنعتی موظف است پس از انجام تشریفات قانونی، نسخه‌ای از اظهارنامه را به‌همراه مدارک و مستندات به دبیرخانه‌ی شورای عالی انفورماتیک ارسال کند. دبیرخانه‌ی مزبور موضوع را در کمیته‌ی حق اختراع مطرح و درصورت تأییدشدن یا نشدن فنی اختراع، مراتب را به اداره‌ی مالکیت صنعتی اعلام می‌کند تا مرجع مذکور حسب مورد و براساس ترتیبات و تشریفات مقرر در قانون ثبت اختراع و علائم تجاری و طرح‌های صنعتی و آیین‌نامه‌های مرتبط، ورقه‌ی اختراع را صادر و نتجه را اعلام کند.

در وب‌سایت اداره‌ی مالکیت صنعتی نیز گفته شده اگر شخصی مدعی باشد که نرم‌­افزار وی شرایط ثبت به‌عنوان اختراع را دارد، باید برای بررسی محصولات نرم‌افزاری خود، مراحل زیر را به‌ترتیب طی كند. البته، ابتدا متقاضی باید تمامی شرایط مندرج در قانون ثبت اختراعات و آیین‌نامه‌های اجرایی مرتبط و نیز شرایط مندرج در قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای و آیین‌نامه اجرایی آن را بررسی و درصورت دارشتن شرایط به پورتال اداره‌ی مالكیت صنعتی به نشانی iripo.ssaa.ir مراجعه كند و اقدامات لازم را انجام دهد.

مراحل ثبت:

۱. متقاضی باید توجه کند اخذ تأییدیه فنی برای ثبت نرم‌افزار با اخذ تأییدیه فنی ثبت اختراع متفاوت است. در مورد نخست، نرم‌افزار پس از ثبت زیر حمایت قانون مالکیت ادبی و هنری قرار می‌گیرد و مدت زمان انجام آن، كوتاه‌تر از اخذ تأییدیه ثبت اختراع خواهد بود.

۲. متقاضی با مراجعه به وب‌سایت اداره‌ی مالكیت صنعتی، طی‌کردن تشریفات اولیه‌ی بررسی پرونده‌ی نرم‌افزار، صدور نامه‌ی استعلام از مرجع شورای انفورماتیک و مشاهده‌ی آن، ازطریق خلاصه‌ی پرونده‌ی پورتال مالکیت و پی‌گیری نامه‌ی استعلام از شورای عالی انفورماتیک و مراجعه به وب‌سایت شورای عالی انفورماتیک اقدام لازم را انجام دهد.

۳. مداركی که متقاضی باید به دبیرخانه‌ی شورای عالی انفورماتیک ارائه كند، عبارت‌اند از:

•  تکمیل و چاپ فرم ۴ صفحه‌ای مربوط‌به ثبت اختراع و امضای آن به‌وسیله‌ی متقاضی (فرم مرتبط در بخش ثبت اختراع، در فرم‌های مرتبط‌با وب‌سایت شورا موجود است)
• اسکن تمامی مدارکی که به‌صورت فیزیکی (کاغذی) برای بررسی به دبیرخانه‌ی شورای عالی انفورماتیک ارسال می‌شود. به‌علاوه، اسکن اظهارنامه‌ای که از روی وب‌سایت چاپ گرفته شده است. 
• درصورت وجود، اسکن تأییدیه مرکزها یا سازمان‌هایی که نرم‌افزار به آن‌ها ارائه و تأیید شده است.
• تهیه‌ی رزومه یا CV مربوط‌به متقاضیان به‌انضمام معرفی استادان صاحب‌نظر در حوزه‌ی مربوط‌به نرم افزار.
• چنانچه نرم‌افزار جزئی از سخت‌افزار است، تهیه‌ی فایل پاورپوینت برای شرح نرم‌افزار.
• تهیه‌ی ۶ نسخه‌ی واحد از لوح فشرده‌ی حاوی نرم‌افزار موردادعا، فایل‌های آیتم‌های ۲ تا ۵ جدول، ادعانامه، اظهارنامه، شرح یا توصیف اختراع، نرم‌افزارهای لازم برای راه‌اندازی نرم‌افزار موردادعا
• نوشتن مشخصات فردی (نام و نام‌خانوادگی) و نام نرم‌افزار روی هر ۶ لوح فشرده
• ارائه‌ی قفل سخت‌افزاری به تعداد

چند نکته‌ی مهم

۱. ثبت اختراع فرایندی زمان‌بر است؛ بنابراین، ممکن است در زمان بررسی مراجع رسمی، رقبای شما مشابه نرم‌افزار را به‌وجود آورند و به بازار عرضه کنند. در‌این‌صورت، تمامی منافع مادی شما از بین خواهد رفت. بنابراین، پیش از ثبت درخواست، مطمئن شوید سایر نظام‌های حمایتی ازقبیل نظام مالکیت ادبی و هنری یا اسرار تجاری آن‌طورکه باید، منافع شما را تأمین نمی‌کنند.

۲. تلاش کنید تاحدممکن از معیارها و ضابطه‌های مراجع رسمی پیروی کنید. این موضوع موجب می‌شود در مدت کوتاه‌تری بررسی انجام شود و به هدف مدنظر برسید. همچنین، تأثیر مهمی در ذهن کارشناسان بررسی‌کننده دارد.

۳. از طرح ادعاهای کلی و عمومی خودداری کنید؛ چراکه بخت بسیار کمی برای اثبات دارند. ممکن است نرم‌افزاری کاربردی (مثلا کاربرد نوین بانک‌داری الکترونیکی) در سطح ملی بدیع و مهم و مؤثر باشد؛ ولی در سطح جهانی جدید محسوب نشود.

۴. در ادعاهایی که سیستم سخت‌افزاری و نرم‌افزای و بعضا مکانیکی و الکترونیکی توأم کار می‌کنند، صرفا اگر ویژگی نرم‌افزاری مهم و مطابق با معیارهای اختراع نرم‌افزار باشد، فرایند ثبت آغاز می‌شود. بنابراین در بیشتر مواقع، تقاضای ثبت اختراع برای بخش‌های غیرنرم‌افزاری (کاربردی) مناسب‌تر است.