گذار از نفت: نگاهی به درون شهر پایدار دبی

در حومه‌‌ی دبی، کلان‌شهر پرزرق‌‌وبرق بناشده روی دریایی از نفت، جامعه‌‌ای کوچک است که همچنان می‌‌کوشد تا شیوه‌‌ی نگاه خود را به سبک زندگی تغییر دهد. شاید آن‌‌قدرها هم عجیب نباشد که امروزه امارات متحده‌ی عربی، یکی از بارزترین کشورها در صنعت استخراج نفت، خود خاستگاه شیوه‌‌ای خردمندانه از سبک زندگی مدرن باشد؛ کشوری که به‌خاطر حجم بالای انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال ۲۰۱۶، بالاترین سرانه‌ی اثرات زیست‌محیطی در جهان را به خود اختصاص داده بود. اما تماشای شهر پایداری مانند دبی، این نکته را یادآور می‌‌شود که شاید بین آسمان‌خراش‌های سربه‌فلک‌کشیده‌‌ و اَبَرخودروهای تشنه‌‌ی بنزین در این شهر هنوز تعارضات زیست‌‌محیطی قابل‌تأملی وجود دارد. در این نوشتار قصد داریم نگاهی به درون کلان‌شهری شگرف بیندازیم که از دل بیابان برخاسته است.

در دهه‌ی ۵۰ میلادی، دبی چیزی بیشتر از یک روستای کوچک نبود؛ روستایی که امورات مردم آن با ماهی‌گیری می‌گذشت. سال ۱۹۶۹، دبی برق‌رسانی شده و راه‌های آن آسفالت شد و در دهه‌ی ۷۰ میلادی نیز آب ‌لوله‌کشی‌شده در اختیار ساکنان آن قرار گرفت. از آن زمان تاکنون، این شهر با شیب بسیار تندی مسیر مدرنیته را پیموده است تا آنجا که امروزه شیخ محمد، حاکم دبی از چشم‌انداز سبز این شهر در سال ۲۰۵۰ سخن می‌گوید؛ شهری که ۷۵ درصد از انرژی موردنیاز خود را از منابع پاک تامین خواهد کرد.

اما ساختن یک جامعه‌‌ی پایدار (Sustainable) از صفر چگونه است؟ افرادی که از ساختار درونی چنین شهرهایی مطلع‌‌ هستند، به‌‌خوبی می‌‌دانند که رسیدن به این نقطه، بسیار فراتر از نصب چند پنل خورشیدی یا تفکیک و بازیافت زباله‌‌های شهری است.

در مرکز دوبی، شرکتی با نام سی‌‌نکسوس قرار دارد؛ شرکتی که معاویه ردایده، مدیرعامل آن، سه رکن اصلی یک شهر پایدار را این‌‌گونه تعریف می‌‌کند:

  • رکن اجتماعی که در ارتقاء سلامت و شادی از طریق ورزش، امنیت آموزشی و فرهنگ تعریف می‌‌شود.
  • رکن محیط‌زیست که در قالب عادات هوشمندانه در موضوعاتی نظیر تغذیه، زباله، آب، انرژی و تحرک تعریف می‌‌شود.
  • رکن اقتصاد که به‌‌معنای ایجاد راهکارهایی برای زندگی سبز به‌‌روشی اقتصادی و رضایت‌‌بخش است.

ردایده در دفترش در شهر دبی که مشرف بر یک پارک اسب‌سواری است، می‌گوید:

این تعریف در حکم یک سه‌‌پایه است که اگر تنها یک پایه را از آن جدا کنید، نتیجه‌‌ای جز سقوط در انتظار شما نخواهد بود. قطعاً تاکنون به ساختمان‌‌هایی دارای گواهی‌نامه‌‌ی پلاتینوم LEED وارد شده‌اید. هنگام ورود به این ساختمان‌های بی‌‌روح ابداً احساس آرامش نمی‌‌کنید. بنابراین وقتی که شروع به ساخت‌وساز به‌‌شیوه‌‌ی سبز می‌‌کنید، باید به ارزش‌های اقتصادی و اجتماعی نیز توجه کنید. نباید تنها یک ارزش را در نظر بگیرید و بقیه را رها کنید.

پایداری شهری / city sustainability

ایستگاه‌های استفاده از خودروهای کوچک برقی

پایداری اجتماعی تنها یکی از این ارکان است که از قضا ممکن است بیشترین نمود خارجی را هم داشته باشد. ۵۰۰ ویلا و ۸۹ آپارتمان در یک الگوی شبکه‌ای منظم در میان یک «منطقه‌‌ی حائل» برپا شده‌‌اند. این منطقه متشکل از یک مسیر سوارکاری و نیز دوچرخه‌‌سواری با کف‌‌پوشی ساخته‌‌شده از لاستیک‌‌های بازیافتی است که درختانی با ارتفاع ۱۰ متر در حال تصفیه‌‌ی هوای آن هستند؛ درختانی که در حکم یک لایه‌‌ی دفاعی دربرابر آلاینده‌‌های جوی عمل می‌‌کنند.

در داخل مرزهای این منطقه‌‌ی حائل، پارکینگ‌‌های عمومی با سقف‌‌های پوشیده از پنل‌‌های خورشیدی قرار گرفته‌‌اند که مجهز به ایستگاه‌‌های شارژ خودروهای الکتریکی هستند. این چینش شهری به‌‌شیوه‌‌ای طراحی شده که ساکنان را مجبور می‌کند تا برای رسیدن به منازل خود اندکی پیاده‌‌روی کنند. در خیابان‌‌های باریک و ۶‌‌متری بافت قدیمی دبی، هیچ خودرویی تردد نمی‌‌کند؛ این نقاط تنها محل تردد عابران پیاده و برخی از انواع خودروهای الکتریکی عمومی قابل‌‌هدایت با GPS است که شهروندان با کارت شناسایی شخصی خود می‌‌توانند آن‌ها را هدایت کنند.

از تجارب موفق اجتماعی در یک جامعه‌ی پایدار، تشویق افراد به فعالیت در خارج از منزل است

صرف‌‌نظر از همه‌‌ی این‌‌ها، شما با محیطی پویا مواجه هستید که با هدف تشویق افراد برای فعالیت در خارج از منزل طراحی شده است. غیر از روزهای بسیار گرم سال، همواره می‌‌توانید تعداد زیادی از سکنه‌‌ی این شهر ۲۵۰۰ نفری را در فضای اطراف در حال دوچرخه‌‌سواری، گشت‌‌وگذار در خیابان‌ها یا پارک‌‌های شهر ببینید. جنیفر استلکو که از استرالیا به شهر پایدار نقل‌مکان کرده‌ است، می‌گوید:

من نزدیک به دو سال است که اینجا آمده‌‌ام و دو فرزند خردسال دارم. بهترین نکته‌‌ی این شهر را امنیت آن برای کودکانم می‌‌دانم. آن‌ها می‌توانند از باغچه‌‌ی جلوی منزل شروع به پیاده‌‌روی و گردش کنند، هیچ ترافیکی وجود ندارد و همواره رویدادهای اجتماعی فراوانی وجود دارند که می‌‌توانیم از آن لذت ببریم.

فیل دان، مدیر طراحی منظر شهری به بازار مرکزی اشاره می‌‌کند که متشکل از زنجیره‌‌ای از فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، کافه‌ها و دفاتر اداری است. این بازار به‌‌عنوان یک موتور اقتصادی عمل می‌کند که در آن مقداری از درآمدها به‌‌طور کامل صرف پوشش هزینه‌های تعمیر و نگهداری و خدمات شهری می‌‌شود. شهروندی دیگری که یک سال‌ونیم پیش با خانواده‌اش از هلند به اینجا نقل‌مکان کرده است، می‌‌گوید:

از لحاظ مخارج وضعیت مناسب است. هزینه‌های انرژی ما به‌‌دلیل به‌‌کارگیری انرژی خورشیدی کم‌تر شده و جای امیدواری است که نسل بعدی آگاهی بیشتری نسبت به مسائل زیست‌‌محیطی دارد.

پایداری شهری / city sustainability

گلخانه‌های مرکزی شهر پایدار در مجاورت مناطق مسکونی

در مسیر منتهی به مرکز شهر پایدار زنجیره‌‌ای از گلخانه‌های بزرگ احداث شده است که در آن‌‌ها ۳۰ گونه‌‌ی مختلف از سبزیجات و گیاهان با ظرفیت تولید سالیانه‌‌ی یک میلیون اصله گیاه پرورش می‌‌یابد. این گلخانه‌‌ها بخشی از «شاه‌راه مرکزی سبز» هستند؛ شاه‌راهی که خود متشکل از مسیرهای پیاده‌‌روی و دوچرخه‌سواری، باشگاه‌‌های ورزشی، زمین‌‌های بسکتبال، پارک‌ها و سیستم باستانی آبیاری امارات به نام «فلاج» است. در این مجموعه‌‌ی عظیم، از گیاهان به‌‌عنوان سیستم‌های فیلتراسیون طبیعی هوا استفاده می‌شود. دان ادامه می‌‌دهد:

اگر شما یک شهر پایدار بنا کنید ولی مردم در آن به‌‌شیوه‌‌ی پایدار زندگی نکنند، هرگز به هدف خود نخواهید رسید.

پایداری شهری / city sustainability

نمای داخلی گلخانه‌های مرکزی شهر پایدار دبی

در مرکز شهر، مجموعه‌‌ای از بسترهای باغچه‌‌ای به چشم می‌‌خورد که در آن‌‌ها هر بستر تحت نظارت یکی از ساکنین شهری است. در باشگاه کشاورزی شهری، هر یک از ساکنین به یک باغچه، خاک و تجهیزات لازم دسترسی دارد تا هر آنچه می‌‌خواهد، پرورش دهد. ازآنجاکه ۸۰ درصد غذای موردنیاز امارات‌‌ متحده‌‌ی‌ عربی از طریق واردات تأمین می‌‌شود؛ بنابراین بسیار مهم است که بر کشت محلی تمرکز شود. برای رسیدن به این هدف، هر شهروند می‌‌تواند ماهیانه تعداد هشت گلدان گیاه را تحویل بگیرد و برای نگهداری به ویلاهای خود ببرد. به‌علاوه، درختان نخل کاشته‌شده در جاده‌ی کمربندی و نیز مزرعه‌ی مرکزی سالانه بیش از ۴۰ الی ۵۰ تن خرما تولید می‌کنند. این‌ها همگی به‌معنای کاهش درخورتوجه اثرات کربنی ناشی‌ از حذف نیاز به حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی مواد غذایی خارجی خواهد بود.

در شهر پایدار، طراحی مناسب منازل برای افزایش بهره‌وری انرژی در کنار استفاده از انرژی پاک اهمیت دارد

ویلاهای شهری توسط بلوک‌‌های پیش‌‌ساخته‌‌ی بتونی ساخته شده‌‌اند و در سقف آن‌‌ها از پنل‌‌های خورشیدی بهره گرفته شده است. جهت‌‌گیری جغرافیایی ویلاها به‌‌گونه‌‌ای طراحی شده که هزینه‌‌های سرمایش منازل به حداقل برسد. این بدان معنی است که پنجره‌ها رو به شمال طراحی شده‌‌اند تا از ورود نور شدید خورشید به منازل جلوگیری شود و همچنین ورودی‌‌ها رو به شمال شرقی قرار گرفته‌‌اند تا از مزایای خنک‌‌سازی طبیعی به‌صورت پسیو حداکثر بهره‌‌برداری صورت گیرد.

به‌‌گفته‌‌ی ردایده، طراحی منحصربه‌فرد ساختمان‌ها در کنار استفاده از تجهیزات با بهره‌‌وری بالا باعث شده است که میانگین مصرف انرژی در این خانه‌ها حدود یک سوم مصرف دیگر خانه‌‌های امارات‌ متحده‌‌ی‌ عربی باشد. یکی از تدابیری که به‌نظر می‌آید تاثیر درخورتوجهی در کاهش مصرف انرژی این ساختمان‌ها داشته، به‌کارگیری نسل جدید دستگاه‌های تهویه‌مطبوع از تولیدکنندگان به‌نامی نظیر ال‌جی است. ردایده در این مورد می‌گوید:

امارات متحده‌ی عربی آب‌وهوایی گرم و خشک دارد و سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع نیز در این کشور، ۶۰ الی ۸۰ درصد از مصرف انرژی خانوارها را به خود اختصاص داده‌اند. از این‌ رو بسیار مهم است که بتوانیم انواعی از سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع را انتخاب کنیم که بتوانند به‌صورت بی‌وقفه در تابستان‌های گرم کار کنند؛ راهکاری با مصرف انرژی بهینه که رفاه و آسایش ر ابرای ساکنان به ارمغان آورد. سیستم‌های VRF ال‌جی در کنار ارائه‌ی بازدهی انرژی، بسیار جمع‌وجور هستند و عملکردی بسیار مطمئن و در عین حال بی‌سروصدا دارند.

همچنین ردایده به قابلیت «حذف خودکار گردوغبار هوا» از سوی این دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع اشاره می‌کند و می‌گوید این قابلیت، یک مزیت بسیار مهم برای دستگاه‌هایی خواهد بود که قرار است در اقلیم بیابانی مناطقی مانند دبی کار کنند. ردایده می‌افزاید سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع نصب‌شده در شهر پایدار از مدل Multi V4 با ضریب عملکرد ۴.۴+ است که نسبت‌به سایر رقبای خود از ترانسفورماتورهای سبک‌تری بهره می‌برد.

از دیگر نکات شایان توجه، استفاده از الوار متورق درختان محلی در ساختار تیرهای چراغ برق و نصب کف‌پوش‌های لاستیکی در پیاده‌روها با استفاده‌از ضایعات لاستیک خودروها است. برای این کف‌پوش‌ها رنگ‌های روشن‌تری انتخاب شده است تا میزان بازتاب نور از سطوح افزایش بیابد و کنترل دمای بهتری در روزهای گرم صورت گیرد.

پایداری شهری / city sustainability

یک کارگر در حال تمیزکردن پنل‌‌های خورشیدی در دبی

۵۰۰ ویلای موجود در منطقه‌ی پایدار در پنج خوشه تقسیم‌‌بندی شده‌‌اند و در مرکز هر یک از این خوشه‌ها یک زمین بازی در فضای باز به‌همراه یک بادگیر سنتی به نام «برجیل» قرار گرفته است. این بادگیرها هوا را از ارتفاع بالاتر دریافت کرده و به‌‌سمت پایین هدایت می‌‌کنند؛ این‌‌ کار موجب کاهش دما در سطح زمین و تجربه‌‌ی هوای دلپذیرتر در فضاهای خارجی می‌‌شود. هرچند اصلاحاتی مدرن‌‌تر برای افزایش کارایی اعمال شده‌‌اند؛ نظیر خیابان‌های باریکی که عاری از وسایل نقلیه شده‌‌اند. همه‌‌ی این‌‌ موارد نشانه‌‌هایی از آگاهی فرهنگی محسوب می‌‌شود. ردایده می‌گوید:

ما نباید فرهنگ محلی، رسوم محلی و معماری محلی را فراموش کنیم. نمی‌‌توان بدون مقدمه یک جامعه‌‌ی پایدار را به‌‌شکل یک موجودیت بیگانه در یک مکان مستقر کرد. این مفهوم باید در ارتباط با طبیعت و فرهنگ جامعه بوده و به‌‌گونه‌‌ای الهام‌‌‌‌بخش باشد.

دان می‌گوید که مجموع ظرفیت پنل‌های خورشیدی نصب‌‌شده در شهر پایدار به ۶ مگاوات می‌‌رسد که حدود ۴۰ تا ۵۰‌ درصد از کل تقاضای انرژی شهر را تأمین می‌کند. هدف غایی شهر پایدار تبدیل‌‌شدن به شهری با مصرف انرژی خالص صفر در کل سال است؛ این بدان معنی است که انرژی تولیدشده در شهر حداقل باید برابر با میزان مصرفی باشد. باتوجه به فراوانی روزهای آفتابی در این منطقه‌‌ی بیابانی، سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی حرکتی منطقی محسوب می‌شود.

شهر پایدار دبی

دهکده‌ی اوتیسم سناد؛ محلی برای ارائه‌ی خدمات آموزشی و درمانی به هزاران نفر از مبتلایان به اوتیسم و سایر اختلالات رفتاری و مهارتی در شهر پایدار دبی

در کنار تولید انرژی، شهر پایدار دبی چهار هدف دیگر را در مبحث تبدیل انرژی دنبال می‌کند:

۱- اصلاح سیستم خنک‌سازی: 

خنک‌سازی و سرمایش در حرارت بالای منطقه‌ای بیابانی همچون دبی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با چندین اصلاح ساختاری می‌توان میزان مصرف انرژی در سیستم تهویه‌ی مطبوع را تا حد زیادی کنترل کرد. نمای خارجی بسیاری از آسمان‌خراش‌های دبی نظیر برج‌العرب از شیشه ساخته شده است. پوشش عایق خاص استفاده‌شده روی این شیشه‌ها می‌تواند ضمن کنترل انتقال حرارت، شدت تابش دریافتی درون ساختمان را نیز کاهش دهد. این پوشش درواقع لایه‌ای نازک و میکروسکوپی از نوعی فلز یا اکسید فلزی خاص بوده که روی سطح خارجی شیشه پاشیده می‌شود و تقریبا نامرئی است. پنجره‌هایی که از چنین پوششی برخوردار باشند، بین ۳۰ الی ۵۰ درصد اتلاف انرژی کمتری خواهند داشت. به‌علاوه، برخی از ساختمان‌های تجاری در مرکز شهر از یک سیستم برودتی اشتراکی بهره می‌برند که در آن، جریان هوا می‌تواند (بسته‌به گنجایش) به‌صورت همزمان در چندین ساختمان مختلف جریان یابد.

۲- اصلاح سیستم روشنایی:

شرکت فیلیپس قصد دارد به‌زودی انواعی از لامپ‌های ال‌ای‌دی یک‌واتی را برای استفاده در ساختمان‌های دبی عرضه کند. یکی از راهکارهای مورداستفاده‌ی دیگر، سیستم روشنایی زمان‌بندی‌شده و کاربردمحور است. سامانه‌های پیشرفته‌ی مدیریت ساختمان می‌توانند باکمک حسگرهایی حضور افراد را تشخیص دهند و در ادامه، لامپ‌های محل خاصی را روشن و زمان‌بندی کنند. همچنین سامانه‌ی مدیریت ساختمان می‌تواند دمنده‌ها، هواکش‌ها، دستگاه‌های تهویه‌ی مطبوع و آبگرم‌کن‌ها را نیز کنترل کند.

۳- مدیریت آب:

دبی نیاز مبرمی به کنترل جریان آب مصرفی در شیرهای آب اماکن عمومی دارد. با اینکه شهر سرمایه‌گذاری درخوتوجهی روی ساخت آب‌شیرین‌کن‌ها انجام داده، اما هنوز هم آب در دل این منطقه‌ی بیابانی، به‌منزله‌ی کالایی قیمتی است. به‌تازگی در مساجد این شهر شیرهای آب کم‌مصرفی نصب شده است که می‌تواند نقش موثری در کنترل ایستگاه‌های شستشوی پرتردد داشته باشند.

۴- مکان‌یابی و پوشش ساختمانی

راهبردهای طراحی پسیو نظیر جهت‌گیری، تراکم و فرم می‌توانند بیشترین تاثیر را در صرفه‌جویی انرژی داشته باشند و در عین حال، کمترین هزینه‌ی ممکن را نیز به سیستم تحمیل کنند. برای مثال، شهر پایدار دبی هم‌اکنون متشکل از ۵۰۰ ویلا در منطقه‌ای به‌وسعت ۴۶۰ هزار مترمربع است. خانه‌هایی با ساختار L مانند در فضایی نزدیک به یکدیگر در امتداد خیابان‌هایی کم‌عرض و روبه شمال به‌گونه‌ای بنا شده‌اند که سایه‌ی هریک از ساختمان‌ها روی دیگری می‌افتد. آفتاب تنها در ساعات اولیه و پایانی روز روی نمای ساختمان‌ها می‌افتد. همین طراحی ساده باعث می‌شود که سیستم‌های تهویه‌ی مطبوع تا ۴۰ درصد ظرفیت کمتری را نسبت به حالت عادی داشته باشند. طراحی پشت‌بام‌ها به‌شکل پسیو باعث می‌شود سقف خانه‌ها گرمای کمتری جذب کند و در عین حال،‌ انرژی بیشتری را نیز برای ساختمان فراهم کنند. ترکیبات پیشرفته‌ی بتنی، ایزولاسیون حرارتی و استفاده‌از رنگ‌آمیزی با ضریب انعکاس بالا باعث شده است تا مصرف انرژی در  ویلاهای ۲۸۰ الی ۳۷۰ مترمربعی شهر پایدار دبی به نصف برسد.

شهر پایدار دبی

شهر پایدار دبی

شهر پایدار دبی

شهر پایدار دبی

پایداری نباید به‌شکل عنصری بیگانه با فرهنگ جامعه پیاده‌سازی شود

استراتژی‌های مدیریت آب در شهر پایدار شامل تجهیزات صرفه‌جویی در مصرف، تصفیه‌ی فاضلاب، استفاده‌ی مجدد از آب در مزارع و کاربری‌های دیگر است. ویلاهای شهر پایدار ۴۰ درصد آب آشامیدنی کمتری نسبت‌به میانگین سایر نقاط در امارات متحده‌ی عربی مصرف می‌کنند. این خود موجب می‌شود که مصرف انرژی در دستگاه‌های آب‌شیرین‌کن و درنتیجه‌ انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز به‌مراتب کمتر باشد. همچنین سیستم هدایت آب باران در این شهر به‌گونه‌ای طراحی شده است که بتواند با سرعت بیشتری سفره‌های آب زیرزمینی را تغذیه کند.

فاز دوم پروژه‌ی شهر پایدار، افزودن فعالیت‌های زندگی سبز به برنامه‌ی درسی مدارس و احداث یک بیمارستان، مؤسسه‌ی مهندسی اکولوژی، افلاک‌نما و مرکز جدید نوآوری است که به‌‌عنوان «مغز شهر پایدار» در نظر گرفته می‌شود. انتظار می‌رود که در طول یک دوره‌‌ی ۵۰ ساله، ساختمان این مرکز بتواند ۱۴۰ درصد از نیازهای انرژی خود را (در تمامی مراحل ساخت، بهره‌برداری و تخریب) بازتولید کند. این سازه‌ی نمادین به‌طور کامل مستقل از شبکه‌ی برق سراسری خواهد بود و دارای آمفی‌تئاتری با گنجایش ۷۰۰ نفر است. انتظار می‌رود که روند توسعه‌‌ی شهر یک ظرفیت مصرف ۳ مگاواتی دیگر را به ظرفیت تقاضای فعلی بیفزاید. اگرچه این افزایش ظرفیت احتمالاً چالش‌‌هایی را در زمینه‌‌ی دستیابی به مصرف انرژی خالص صفر ایجاد خواهد کرد؛ اما ردایده انتظار دارد که این توسعه آن‌‌ها را همچنان در مسیر رسیدن به اهدافشان نگاه دارد.

پایداری شهری / city sustainability

بادگیرهای برجیل شهر پایدار دوبی؛ این سازه‌ها با معماری کهن خود باعث هدایت جریان هوای خنک‌ و با رطوبت کمتر به محیط پلازا می‌شوند

آموزش در مدارس شهر پایدار نیز از سطوح بالایی از استاندارد جهانی برخوردار است؛ به‌گونه‌ای که تمامی مباحث پایداری را در بر می‌گیرد: از پایداری زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی گرفته تا استانداردهایی نوین از روش‌های تدریس. در این شیوه‌های آموزشی تلاش می‌شود عشق‌ و علاقه به یادگیری در کنار تکریم زندگی سبز به دانش‌آموزان القا شده و ذهنی خلاق با تفکر جهانی در آن‌ها پرورش داده شود.

مسجد مستقر در شهر پایدار نیز دارای ظرفیت ۷۰۰ نمازگزار است و از فناوری‌های طراحی خلاقانه‌ای برای مدیریت مصرف آب و انرژی بهره می‌گیرد. این مسجد مدرن دارای عایق‌بندی حرارتی مناسب، چراغ‌های ال‌ای‌دی و تجهیزات سرمایشی بسیار بهینه است.

رسیدگی به موضوع افزایش هزینه‌های انرژی در شهر پایدار مسلماً مهم است؛ با این حال یکی از مباحث مهم در رکن سوم پایداری یعنی «پایداری اقتصادی»، قیمت مسکن است. نگاهی گذرا به نرخ مسکن در بنگاه‌‌های معاملاتی آنلاین مسکن نشان می‌‌دهد که قیمت‌‌ها از حدود ۷۵۰ هزار دلار آغاز می‌شود. مسلماً این هزینه بسیار بیشتر از آن چیزی است که در بسیاری از نقاط دیگر دنیا می‌‌توانید برای یک ویلای سه‌‌خوابه بپردازید. اما شاید از دیدگاه برخی افراد، این هزینه برای زندگی در شهری پرزرق‌‌وبرقی نظیر دوبی آن‌‌چنان هم زیاد نباشد.

دان می‌گوید:

این طرز فکر وجود دارد که پایداری با هزینه‌‌های بیشتری همراه است. گفته می‌‌شود برای داشتن یک زندگی پایدار باید از خود هزینه کرد؛ اما ما نادرستی این فرض را اثبات کرده‌‌ایم. این ویلاها گران‌‌تر نیستند؛ آن‌ها با رقبای خود برابری می‌کنند و شما با در اختیار داشتن این منازل، حتی امتیازهای بیشتری را هم به‌‌دست خواهید آورد. انرژی رایگان خورشیدی، نبود هزینه‌‌های تعمیر و نگهداری و کاهش هزینه‌‌های قبوض همگی بخشی از این امتیازات خواهند بود.

شهر پایدار دبی

هزینه‌های ساختمان‌های پایدار در بلندمدت رقابت‌پذیر خواهند بود

دان شهر پایدار را به‌‌عنوان یک آزمایشگاه زنده توصیف می‌کند؛ محلی که آن‌ها دائما در حال آزمودن فناوری‌های جدید در کنار آرمان‌های یک زندگی سبز هستند. نمونه‌‌ای از این تلاش‌‌ها، کانتینری در مجاورت پارک اسب‌سواری است که در آن شرکت فرانسوی اَگری‌‌کول می‌‌کوشد بتواند محصول توت‌فرنگی را در بیابان با کارایی بیشتری نسبت به روش‌های مرسوم کشاورزی و بدون استفاده از آفت‌کش‌ها و ارگانیسم‌های اصلاح‌شده به عمل آورد. در کنار موارد یادشده، طراحی شهر پایدار به‌گونه‌ای است که بتوان بازیافت زباله از مبدا را به‌صورت ۱۰۰ درصدی پیاده‌سازی کرد. در هر یک از خوشه‌های مجتمع مسکونی، سطل‌هایی برای تفکیک ۵ نوع زباله‌ی مختلف تعبیه شده است. این زباله‌ها پس از جمع‌آوری به بزرگ‌ترین مرکز بازیافت زباله‌ی دبی در تدویر فرستاده شده و در آنجا بازیافت می‌شوند. زباله‌های گیاهی به‌صورت کمپوست در می‌آیند و به‌مصرف بخش کشاورزی می‌رسد. زباله‌های دیگر نیز پس از تفکیک به مصارف دیگری می‌رسند. برای مثال، پسماندهای روغن سرخ‌کردنی ویلاها پس از جمع‌آوری به واحدهای تولید سوخت بیودیزل ارسال می‌شوند.

پرنیل استروم از دانمارک می‌‌گوید:

ما حدود سه سال است که اینجاییم. پیداکردن دوست اینجا سخت نیست. عصرها بچه‌ها می‌توانند با سوار شدن بر دوچرخه‌‌هایشان سرگرم گشت‌‌وگذار شوند.

شهر پایدار دبی

مرکز نوآوری یا مغز شهر پایدار، اولین ساختمان با انرژی مثبت در منطقه است. این ساختمان در طول عمر موردانتظار ۵۰ ساله‌ی خود قادر است تا میزان ۱۴۰ درصد از انرژی مصرفی برای ساخت خود را تولید کند و بدین‌ترتیب در این مدت، تمامی کربن منتشرشده طی مراحل ساخت،‌ بهره‌برداری و استهلاک خود را جبران خواهد کرد. 

اما نکته‌‌ای که نمی‌‌توان از آن غافل شد، کمبود محسوس نوجوانان و جوانان در این شهر است که نشان می‌دهد این سبک زندگی بیابانی، برای همه مناسب نبوده؛ اما امید این است که درس‌هایی که در شهر پایدار فرا گرفته می‌شوند، تنها محدود به چارچوب‌‌ مسائل زیست‌‌محیطی نشوند. ردایده می‌گوید:

این شهر خود سندی بر این ادعاست که پایداری شهری کاملاً امکان‌‌پذیر است و ما توانسته‌‌ایم آن را در یکی از سخت‌ترین شرایط اقلیمی زمین، در دبی عملی کنیم. پایداری این شهر خود گواهی بر آن است که پایداری تنها یک گزینه‌‌ی تجملی برای زندگی نیست. امیدواریم که بتوانیم الهام‌بخش جوامع جدیدی باشیم که در سرتاسر جهان در حال شکل‌‌گیری هستند. شما می‌‌توانید پایداری را خلق کنید. می‌‌توانید به‌‌شیوه‌‌ای هوشمندانه اقدام به ساخت‌‌وساز کنید و منظور من از ساخت‌‌وساز هوشمندانه آن است که به‌‌جای تحمیل هزینه‌‌های بیشتر به این سیاره، در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای گام بردارید.

دبی شهری است که بیشتر به‌خاطر ثروت ساکنانش شهرت داشت؛ مکانی که پول و هزینه اهمیت چندانی ندارد. حال این شهر روی یک سبک زندگی لوکس برای ساخت شهری پایدار تمرکز کرده است. اگر قرار بر پیاده‌سازی مفهوم توسعه‌ی پایدار در گوشه‌ای از جهان باشد، کجا بهتر از جایی است که فناوری‌ در نزد مردمانش شأن و منزلتی دارد و دولت نیز در عمل پشتیبان پیشرفت و توسعه باشد. ساختار سیاسی حمایتی در شهری مانند دبی به‌حدی توسعه یافته است که مجوز ساخت‌و‌ساز سبز می‌تواند در عرض چند روز صادر شود. تنها با نگاهی به سیر تحول این شهر از روزگار بادیه‌نشینان دیروز تا شهر پایدار امروز می‌توان قضاوت کرد که دبی از ظرفیت‌ کافی برای رسیدن به تمامی اهداف خود در چشم‌انداز سال ۲۰۵۰ برخوردار است. شاید بقیه‌ی دنیا که تا به امروز تنها نظاره‌گر سیر تحول خیره‌کننده‌ی این شهر بوده‌اند، روزی دنباله‌روی مسیر توسعه‌ای باشند که دبی با عقلانیت در آن پیشگام شده است.





تاريخ : یک شنبه 20 مرداد 1398برچسب:, | | نویسنده : مقدم |