سامسونگ، یکی از رهبران بازار حافظه‌های SSD در دنیا، با سه دسته محصول Pro و QVO و EVO بخش بزرگی از بازار را در دست دارد؛ سری ۹ به حافظه‌ NVMe این شرکت و سری ۸ به محصولات مبتنی‌بر رابط SATA تعلق دارند و محصولات PRO حرفه‌ای‌ترین محصولات این شرکت محسوب می‌شوند. حافظه‌های NVMe، به‌ویژه مدل‌های پرچم‌دارش، به‌دلیل قیمت گران عموما به کاربران حرفه‌ای توصیه می‌شود که ۹۷۰ پرو سامسونگ نیز در این گروه محصولات قرار می‌گیرد. گیمرهای حرفه‌ای و ادیتورهای ویدئویی که با محتوای 4K سروکار دارند و کسانی که به پهنای‌ باند زیاد برای انتقال فایل‌‌های حجیم نیاز دارند، اصلی‌ترین بازار هدف محصولاتی همچون ۹۷۰ پرو را به‌خود اختصاص می‌دهند. پیش‌از‌این، به‌طور کامل درباره‌ی تفاوت‌های SSD و هاردیسک صحبت کرده‌ایم؛ از‌این‌رو، توصیه می‌کنیم حتما پیش از خرید به نکات گفته‌شده در مقاله‌ی مذکور توجه کنید.

۹۷۰ پرو سومین نسل از NVMe‌های سامسونگ محسوب می‌شود که همراه برادرش، ایو ۹۷۰، در سال ۲۰۱۸ معرفی شدند. ایو ۹۷۰ پلاس نیز جدیدترین عضو خانواده ۹۷۰ است که به‌نوعی جایگزین ایو ۹۷۰ شده است. ۹۷۰ پرو، تنها در دو ظرفیت ۵۱۲ گیگابایت و یک ترابایت روانه‌ی بازار شده است؛ در‌حالی‌که بسیاری از حافظه‌های پرچم‌دار دیگر بازار ازجمله نسخه‌ی پلاس با ظرفیت دو ترابایت نیز عرضه شده‌اند. همان‌طورکه در بررسی‌های پیشین نیز ذکر کرده‌ایم، سرعت‌ها و عملکرد حافظه‌های SSD، به‌ویژه در سرعت نوشتن متأثر از ظرفیت آن‌ها است؛ بنابراین، ایده‌آل‌ترین مقایسه در بین ظرفیت‌های یکسان شکل می‌گیرد. 

ما نسخه‌ی ۵۱۲ گیگابایتی ۹۷۰ پرو را برای بررسی دراختیار داشتیم که طبق ادعای شرکت سازنده، در خواندن و نوشتن به‌ترتیب باید به سرعت ۳،۵۰۰ و ۲،۳۰۰ مگابایت‌برثانیه برسد. حافظه‌ی اینترنال Samsung 970 Pro با پشتیبانی از NVMe 1.3 و فرم‌فکتور M.2 روی بسیاری از کامپیوترهای خانگی جدید می‌تواند نصب شود. فراموش نکنید پیش از خرید محصول مبتنی بر NVMe باید به مشخصات مادربرد و پشتیبانی آن از درگاه مخصوص (برای حداکثر کارایی PCIe نسل ۳ با ۴ کانال) توجه کنید. درادامه، جدول مشخصات ۹۷۰ پرو سامسونگ را مشاهده می‌کنید:

۹۷۰ پرو سامسونگ را MIT Group، واردکننده و تأمین‌کننده‌ی حافظه‌‌های SSD سامسونگ در ایران، دراختیار زومیت قرار داده است.

طراحی

۹۷۰ پرو ازنظر بسته‌بندی و ظاهر تفاوت چندانی با ۹۷۰ ایو پلاس ندارد و همچنان بورد سیاه‌رنگ و چینش یک‌طرفه تراشه‌ها روی حافظه را شاهد هستیم. طراحی یک‌طرفه باعث کاهش ضخامت حافظه می‌شود؛ از‌این‌رو، خیال کاربر ازنظر اتصال به لپ‌تاپ‌ها نیز راحت‌تر است. دو چیپ NAND و کنترلر فانیکس سامسونگ و DRAM سامسونگ اصلی‌ترین تراشه‌هایی هستند که روی نسخه‌ی ۵۱۲ گیگابایتی ۹۷۰ پرو خواهید دید. ابعاد ۲۲/۱۵ در ۸۰/۱۵ در ۲/۳۸ میلی‌متر و وزن ۸ گرمی تقریبا در تمام نمونه‌های M.2 یکسان به‌چشم می‌خورد.

کره‌‌ای‌ها از هیت‌سینک در هیچ‌یک از اعضای سری ۹۷۰ بهره نبرده‌اند؛ اما دو تدبیر جایگزین برای کاهش دمای کاری اندیشیده‌اند: ۱. استفاده از پوشش نیکل برای خنک‌ترکردن کنترلر فانیکس؛ ۲. استفاده از فیلم مسی در پشت دستگاه برای خروج سریع‌تر حرارت. در سری پلاس نیز چنین راهکارهایی را دیده‌ بودیم. سامسونگ همچنین از الگوریتم Dynamic Thermal Guard یا به‌اختصار DGT برای انتقال حداکثری اطلاعات تا پیش از رسیدن به حد کاهش عملکرد بهره گرفته است. 

عملکرد

سامسونگ برخلاف سری EVO، در سری Pro از حافظه‌های NAND از نوع MLC بهره می‌ببرد. استفاده از NAND‌های ‌MLC به‌اندازه‌ی TLC، حتی در محصولات پرچم‌دار NVMe رایج نیست. این حافظه‌ها قابلیت ذخیره‌سازی دو بیت اطلاعات در هر سلول را دارند و چه ازنظر سرعت و چه ازنظر قابلیت اطمینان و عمر یک پله بالاتر از TLC‌ها قرار می‌گیرند. کره‌ای‌ها معتقدند استفاده از نسل چهارم NAND‌‌های سه‌بعدی و ۶۴ لایه‌ی در ۹۷۰ پرو به مصرف کمتر آن‌ها درمقایسه‌با نمونه‌های سری ۹۶۰ مجهز به NAND‌هایی ۴۸ لایه منجر شده است. 

متأسفانه ۹۷۰ پرو، تنها در دو ظرفیت ۵۱۲ گیگابایت و یک ترابایت روانه‌ی بازار شده است و با‌توجه‌به عرضه‌ی دیگر اعضای سری ۹۷۰ در چهار مدل با حداکثر ظرفیت دو ترابایت، کمی این نکته عجیب به‌نظر می‌رسد. سامسونگ تمام بخش‌های مهم حافظه‌هایش را خود می‌سازد و از کنترل فانیکس گرفته تا DRAM همگی ساخت این شرکت است. کنترلر پنج‌هسته‌ای فانیکس (Phonix) مبتنی‌بر ARM توسعه داده شده است که یکی از هسته‌‌ها مسئول ارتباط با سیستم‌ میزبان و چهار هسته‌ی دیگر مسئول مدیریت NANDها است.

برای بررسی عملکرد هریک از محصولات گفته‌شده، آزمایش‌های مختلفی با شاخص‌ترین بنچمارک‌های حافظه انجام شده است. همچنین، برای بررسی عملکرد دستگاه‌ها در بازی که عموما در زمان لودینگ ملموس است، از بنچمارک FINAL FANTASY XIV: Shadowbringers استفاده شده است. فارغ از تنوع بلوک‌‌های اطلاعات در آزمایش‌های مرسوم، عملکرد هر سه SSD در جابه‌جایی فایل آزمایشی ۵۲/۸ گیگابایتی ما نیز بررسی شد. پیش از شروع مقایسه، توضیح کوتاهی درباره‌ی اصطلاحات و مؤلفه‌های آزمایش‌ها خواهیم داد:

• Seq Q32T1: انتقال ترتیبی اطلاعات چند ترد و صف اطلاعات با بلوک‌های ۱۲۸ کیلوبایتی
• 4K Q32T1: انتقال اتفاقی چند ترد و صف اطلاعات با بلوک‌های چهارکیلوبایتی
• Seq: انتقال اطلاعات به‌صورت ترتیبی با بلوک‌های یک‌مگابایتی به‌صورد تک‌ترد و تک‌صف
• 4K: انتقال اطلاعات با بلوک‌های چهارکیلوبایتی به‌صورت تک‌ترد و تک‌صف
• access time: زمانی‌که طول می‌کشد حافظه برای انتقال داده آماده شود (گاهی با نام Response Time شناخته می‌شود)
• IOPS: مخفف input/output operations per second و به‌بیان‌ساده، تعداد عملیات خواندن و نوشتنی که یک حافظه در یک ثانیه می‌تواند انجام دهد.

بررسی عملکرد را با آزمایش نوشتن فایل ۵۲/۸ گیگابایتی آغاز می‌کنیم. در این آزمایش، موضوعاتی همچون زمان انتقال کل فایل، سرعت میانگین، نوسان و افت سرعت مطرح است. همان‌طور‌که در نتایج نیز مشخص است و با‌توجه‌به ماهیت آزمایش (نوشتن) و استفاده از مدل ۵۱۲ گیگابایتی، بیشتر‌بودن زمان انتقال فایل درمقایسه‌با سه مدل پرچم‌دار دیگر چندان دور از ذهن نبود. فرایند کپی‌کردن فایل ۵۴ ثانیه طول کشید و سرعت پس از افت از ۲/۱ گیگابایت‌برثانیه در محدود بین ۹۵۰ تا ۱،۰۵۰ میگابایت‌برثانیه در نوسان بود.

این ارقام با‌توجه‌به ۵۱۲ گیگابایتی بودن حافظه معقول و پیش‌بینی‌شدنی بود. در آزمایش لودینگ بازی، ۹۷۰ پرو ۵۱۲ گیگابایتی با ثبت ۱۴/۴۴ ثانیه تقریبا عملکردی مشابه ۹۷۰ پلاس داشت. متأسفانه امکان اتصال حافظه‌های M.2 به کنسول‌های بازی وجود ندارد و تعداد زیادی از گیمرها باید به نمونه‌های SATA بسنده کنند.

بنچمارک CrystalDiskMark

CrystalDiskMark یکی از بنچمارک‌های قدیمی و معتبر برای آزمایش سرعت‌های خواندن و نوشتن محسوب می‌شود. همان‌طور‌که مشاهده می‌شود، ۹۷۰ پرو به سرعت‌های اعلامی‌ سازنده دست‌یافته است؛ اما مقایسه‌ی سرعت، به‌خصوص نوشتن، با‌توجه‌به تفاوت ظرفیت منطقی به‌نظر نمی‌رسد.

بنچمارک HD Tune Pro

ما به‌کمک بنچمارک HD Tune Pro مواردی همچون زمان دسترسی و انتقال فایل و عملکرد در انتقال فایل را بررسی کردیم. آزمایش File Benchmark ازطریق فایلی چهارگیگابایتی انجام می‌شود و زمان دسترسی نیز برای خواندن گزارش شده است. 

همان‌طورکه مشاهده می‌شود، زمان دسترسی دقیقا مشابه نسخه‌ی پلاس است. بهتربودن حداقل سرعت در این آزمایش نیز به‌خوبی در نبود افت (دره) از نمودارها تشخیص‌دادنی بود. در آزمایش دیگری از این بنچمارک که با فایل چهارگیگابایتی اجرا شد، سرعت خواندن و نوشتن ترتیبی و اتفاقی (برحسب IOPS) به قرار زیر به‌دست آمد:

در نمودارها بنچمارک HD Tune Pro با فایل چهارگیگابایتی، طبق انتظار افت محسوسی در هیچ‌یک از سرعت‌های خواندن و نوشتن مشاهده نشد. 

بنچمارک‌های Anvil's Storage Utilities و ATTO Disk Benchmark

بنچمارک Anvil's Storage Utilities بخش‌هایی مانند سرعت پاسخ و سرعت نوشتن و خواندن و IOPS را بررسی و درپایان با نمراتی مجموع عملکرد در بخش خواندن و نوشتن را گزارش می‌کند. نتایج زیر با درنظرگرفتن Test Size سی‌ودو گیگابایت به‌دست آمده‌اند:

همان‌طورکه مشاهده می‌شود، ۹۷۰ پرو در بخش خواندن امتیازی بیشتر از نسخه‌‌ی پلاس و دیگر رقبا کسب کرده است؛ اما طبق انتظار امتیاز نوشتن به‌دلیل ۵۱۲ گیگابایتی بودن مدل بررسی‌شده‌ی ما کمتر از برخی رقبا به‌دست آمد.

بنچمارک ATTO نیز یکی دیگر از بنچمارک‌های پرکاربرد در بررسی حافظه محسوب می‌شود که با اندازه‌گیری سرعت خواندن و نوشتن برای IO‌های متنوع و زیاد به نوعی کارکرد حافظه در انتقال بلوک‌های دیتای مختلف را می‌سنجد. برای ملموس‌تربودن نتایج مقایسه‌ای از عملکرد Samsung 970 Pro و نسخه‌ی پلاس و ADATA XPG SX8200 Pro در این بنچمارک آورده شده است. 

همان‌طور‌که می‌بینید، در IO‌های کوچک مدل ۵۱۲ گیگابایتی ۹۷۰ پرو عملکرد بسیار خوبی دارد؛ اما با بزرگ‌شدن آن شاهد برتری نماینده‌ی ADATA هستیم. نسخه‌ی ۵۱۲ گیگابایتی ۹۷۰ پرو در بخش نوشتن حتی از نسخه‌ی پلاس در بسیاری از IO‌ها کمتر است؛ بنابراین، بار‌دیگر توصیه می‌کنیم اگر به‌دنبال سرعت نوشتن عالی هستید، نسخه‌ی یک‌ترابایتی گزینه‌ی بهتری خواهد بود. 

بنچمارک AS SSD

بنچمارک AS SSD با درنظرگرفتن چهار مؤلفه‌ی سرعت ترتیبی، انتقال 4K و 4K با ۶۴ ترد وزمان دسترسی در هر دو بخش نوشتن و خواندن دو امتیاز و یک امتیاز کلی ارائه می‌دهد. همچنین، این بنچمارک با شبیه‌سازی کپی بازی، فایل ISO و نرم‌افزار عملکرد حافظه‌ها را با یکدیگر مقایسه می‌کند.

جمع‌بندی

۹۷۰ پرو بررسی‌شده‌ی ما (۵۱۲ گیگابایتی) حتی با رسیدن به اعداد اعلامی سامسونگ، تفاوت بزرگی با نسخه‌ی پلاس از سری EVO ندارد؛ البته مدل جدیدتر EVO 970 Plus با وجود اقتصادی‌بودن، به سرعت نوشتن بیشتری دست پیدا می‌کند. سری ۹۷۰ همگی نمایندگان شایسته‌ای هستند و رشد چشمگیری درمقایسه‌با سری ۹۶۰ داشته‌اند. به‌دلیل استفاده از NAND‌های MLC سامسونگ ۹۷۰ پرو عملکرد قابلیت اطمینان‌تر و عمر اسمی بیشتری از نمونه‌های TLC ارائه می‌کند؛ بنابراین کاربرانی که درکنار سرعت به‌دنبال محصولی با قابلیت اتکای زیاد هستند، ۹۷۰ پرو گزینه‌ی مناسبی محسوب می‌شود. اگر تنها به‌دنبال سرعت بیشتر هستید، نسخه‌ی پلاس با قیمت ارزان‌تر گزینه‌ی معقول‌تری محسوب می‌شود.

سرعت‌های مربوط به نوشتن برای مدل یک‌ترابایتی قطعا بیشتر از مدل ۵۱۲ گیگابایتی بررسی‌شده‌ی ما است؛ بنابراین، مقایسه‌ی سرعت‌ها با مدل‌های یک‌ترابایتی چندان منصفانه نیست. عملکرد ۹۷۰ پرو در بخش خواندن ستودنی است؛ اما در بحث نوشتن اندکی کمتر از انتظار ما (حتی برای مدل ۵۱۲ گیگابایتی) عمل کرد.