ماه های رجب، شعبان و ماه مبارک رمضان فضل های سبز عبادت و پرستش اند. هریک از این سه ماه موقعیت ممتازی در عرصه بندگی و عبودیت خداوند دارد. ماه شعبان که ماه منتخب رسول اعظم اسلام است از ویژگی های معنوی منحصر به خود برخوردار است. پیامبر این ماه را برای خویش برگزید و از امت خود نیز خواست با انجام اعمال و عبادات این ماه وی را یاری نموده و بر شکوه بندگی خداوند بیفزایند.

داریا هازودا، معاون بخش پژوهش‌ بیماری‌های واگیردار کمپانی بزرگ مرک و همچنین محقق ارشد آزمایشگاه مشترک مرک در مرکز تحقیقات علوم کمبریج است. این محقق در بخش کشف داروهای جدید (اولین مرحله‌ی تحقیق و توسعه‌ی یک دارو) کار کرده است و با بیش از ۲۵ سال سابقه‌ی کار در این زمینه، موفقیت‌ها و شکست‌های بسیاری دیده که یکی از بارزترین آن‌ها توسعه‌ی درمان اچ‌آی‌وی است. او در مصاحبه با بیزنس اینسایدر می‌گوید:

اکنون بهترین زمان برای کار در زمینه‌ی علوم زیستی است. مطالعات متعدد و نوآوری‌های روزافزون حاصل از این مطالعات، مبین همین موضوع هستند.

هازودا در ادامه به برخی از مهم‌ترین دستاوردهای اخیر این حوزه اشاره می‌کند:

• امروز شاهد انفجاری در زمینه‌ی پژوهش‌ حوزه‌ی میکروبیوم انسانی هستیم. میکروبیوم به مجموعه‌ی میکروارگانیسم‌هایی گفته می‌شود که درون بدن ما زندگی می‌کنند و در سلامت ما نقش دارند. تا همین ۵ سال پیش، پیشرفت بسیار اندکی در این زمینه صورت گرفته بود.

• فناوری کریسپر که به‌تازگی ابداع شده، یک گام بزرگ در دست‌ورزی‌ ژنتیکی است و در آینده می‌تواند زمینه‌ساز بسیاری از درمان‌های نوین باشد.

• تحقیقات فراوان روی سیستم ایمنی، کمک کرده‌اند درک ما از انتقال بیماری‌های مسری افزایش چشمگیری پیدا کند.

• زیست‌شناسی بیماری‌های واگیردار اکنون به بررسی عواملی بیش از پاتوژن‌ها (عوامل بیماری‌زا مانند ویروس، باکتری و دیگر میکروارگانیسم‌ها) می‌پردازد؛ برای مثال کشف روابط شبکه‌ای جاندارانی مانند پشه‌ و ماهی‌ زبرا. این جانداران می‌توانند قطعه‌ی مهمی از پازل واگیری بیماری‌ باشد.

با تمامی این پیشرفت‌ها، هنوز هم بسیارند مواردی که ما درباره‌ی علوم زیستی نمی‌دانیم. اخیرا کمپانی مرک در ویدئویی از مردم پرسیده است که بی‌صبرانه منتظر چه اختراعات و کشفیاتی هستند و تنها تعداد اندکی به روش‌های نوین برای درمان و سلامت اشاره کرده‌اند. به باور هازودا،  بسیار مهم است که مردم متوجه باشند هنوز مسیری طولانی برای کشف و  تحقیق در علوم زیستی وجود دارد و ایده‌هایی که امروز متهورانه به نظر می‌رسند، جزئی از زندگی عادی فردا خواهند بود.

اولین ۱۰ هزار نفر داوطلب به‌زودی وارد آزمایشگاه‌های دانشگاه‌های استنفورد و دوک می‌شوند و خود را در عرض دو روز تحت آزمایش‌های گوناگون قرار می‌دهند. آن‌ها نمونه خون برای تجزیه دی‌ان‌ای و نمونه‌ی مدفوع را برای شناسایی باکتری در اختیار محققان قرار می‌دهند. به‌علاوه، الکتروکاردیوگرام و اشعه ایکس از سینه آن‌ها گرفته می‌شود و در یک ارزیابی روانشناسی نیز شرکت می‌کنند. از شرکت‌کنندگان پرسیده خواهد شد که آیا مایلند اطلاعات الکترونیکی سلامت و بیمه خود را در اختیار محققان قرار دهند یا نه و ممکن است در آینده از آن‌ها خواسته شود که اطلاعات موبایل،‌ پیام کوتاه و فعالیت خود در شبکه‌های اجتماعی را در اختیار محققان قرار دهند. به همه شرکت‌کنندگان یک سنسور خواب و یک ساعت هوشمند مخصوص داده می‌شود که توانایی اندازه‌گیری ضربان قلب،‌ عرق و گام‌های شخص را دارد. آن‌ها باید به مدت چهار سال از ساعت هوشمند و سنسور خواب استفاده کنند.

این مطالعه از ۱۹ آوریل آغاز شده است و می‌تواند شروعی برای استفاده مناسب از داده‌های بیومتریک باشد. این مطالعه همچنین اولین تست عمومی جدی Verily Life Sciences است که قبلا با عنوان گوگل لایف ساینس شناخته می‌شد. اگر چه در حال حاضر Verily از گوگل جدا شده است، اما همان هدف گوگل، جمع‌آوری و ساماندهی اطلاعات آنلاین را دنبال می‌کند. Verilyy قصد دارد اطلاعات مرتبط با بدن ما را جمع‌آوری کند تا بتوان بر اساس آن‌ها تصمیمات بهداشتی بهتری گرفت.

گرچه این هدف ممکن است بلندپروازانه به نظر برسد؛ اما در مقایسه با زمانی که بخشی از گوگل بود، فروتنانه است. سال‌ها پیش، هدف بخش بیوتکنولوژی ساخت لنزهای تشخیص گلوکز و اسکنری جامع برای بدن بود. این اهداف تنها در آزمایشگاه باقی ماندند. برخی از کارمندان سابق عنوان می‌کنند که نام داخلی این بخش Panacea (معادل نوش دارو در ادبیات اساطیری یونان) بود، اما همه‌چیز به دست فراموشی سپرده شد.

اندی کنراد، مدیر عامل Verily می‌گوید: «ما رشد کردیم.» این  متخصص ژنتیک‌ میان‌سال که از تی‌شرت‌های سیلیکون ولی و جالباسی‌های شلخته ایام جوانی استفاده می‌کند، واژه‌های تخصصی زیادی، از جمله مون‌شات، لغت مورد علاقه گوگل را رها کرده است. Verily هم مثل دیگر شرکت‌های آلفابت استفاده از واژه مون‌شات را متوقف کرده است. به گفته‌ی  کنراد، آنچه نسل بعدی تکنولوژی لازم دارد، تعریف هدف و سپس کار سخت و طاقت‌فرسای روزانه است. او می‌گوید:

اگر یک پروژه مون‌شات را از نزدیک بررسی کنید،‌ می‌بینید که مردی در حال کوبیدن میخ است و زنی سیم‌کشی می‌کند.

حال زمان خوبی برای Verily است که بسیاری از وعده‌های خود مانند شکست مام طبیعت را رها ‌کرده است و نشان از بلوغ دارد. رسوایی‌ها در شرکت تست خون Theranos و شرکت بیمه آنلاین Zenefits باعث شده است که سرمایه‌گذاران و رگولاتورها نسبت به ادعاهای جسورانه در صنعت سلامتی بدبین باشند. از طرف دیگر اپل، مایکروسافت و سامسونگ در حال آزمایش هوش مصنوعی، آنالیز داده و گجت‌های پوشیدنی در این زمینه هستند و سرمایه‌گذاران ریسکی به کمپانی‌ها پول تزریق می‌کنند که جدیت خود را نشان داده باشند.

Verily از جمله این شرکت‌ها است. شرکت سرمایه‌گذاری سنگاپوری Temasek Holdings Ltd، حدود ۸۰۰ میلیون دلار در این شرکت سرمایه‌گذاری کرده است و بدین ترتیب، Verily دیگر نیازی به پول شرکت مادر خود ندارد. دیگر منابع مالی Verily از قراردادهایی با شرکت‌های بزرگ داروسازی همچون GlaxoSmithKline، نوارتیس، جانسون و جانسون، بایوژن و دکس‌کام تأمین می‌شود. این همکاری‌ها باعث شده است که پذیرش Verily در میان شرکت‌های سیلیکون ولی آسان‌تر شود و در آینده نیز ممکن است به تسریع تولید محصولاتش کمک کند.

البته هنوز راه زیادی تا رسیدن به بسیاری از اهداف وجود دارد. رابرت کلیف، کارمند سابق سازمان غذا و داروی آمریکا و یکی از طراحان مطالعه Baseline، اقدام Verily در تمرکز بر داروهای پیشگیری‌کننده را تحسین می‌کند؛ اما هشدار می‌دهد که هنوز تا موفقیت راه طولانی در پیش است. کلیف می‌گوید:

گاهی اوقات، افراد سیلیکون ولی نسبت به پیچیدگی صنعت پزشکی ساده‌لوح هستند. کار در این زمینه بسیار سخت‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنند.

اشتباه‌های متعدد Verily در ابتدای کار نشان از چالش‌های پیش رو دارد. گوگل لایف ساینس در سال ۲۰۱۲ شروع به کار کرد و اولین پروژه آن عنبیه (Iris) نامیده می‌شد. برایان اتیس و بابک پرویز که در آن زمان در آزمایشگاه‌های گوگل ایکس کار می‌کردند، سنسور کوچکی برای اندازه‌گیری گلوکز ساختند که درون یک لنز تماسی جا می‌شد. کنراد در سال ۲۰۱۳ به گوگل پیوست. گوگل در آن سال در حال استخدام ده‌ها محقق برجسته بایوتک از دانشگاه‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌های فدرال بود. در آن زمان، گوگل لایف ساینس برای هر موقعیت شغلی با پنج نفر مصاحبه می‌کرد.

Verily در حال حاضر در مرکز بایوتک در جنوب سان‌فرانسیسکو قرار دارد. این شرکت در محل سابق شرکت Onyx Pharmaceuticals مستقر شده است و ۵۰۰ نفر در این مکان کار می‌کنند. اتاق‌های کنفرانس نام قسمت‌های گمنام بدن را دارند.

کنراد زمانی مدیرعامل شد که بخش لایف ساینس از گوگل جدا شد و تحت پوشش آلفابت قرار گرفت. اندکی بعد نام Verily برای بخش لایف ساینس انتخاب شد. تا آن زمان، بخش Alcon شرکت نوارتیس امتیاز لنز تماسی Iris را برای توسعه بیشتر خریده بود و کنراد اعلام کرده بود که در حال کار کردن روی یک دستگاه شبیه فیلم استار ترک با نام Tricorder است که با اسکن نانوذره‌هایی که به بدن تزریق شده‌اند، سلامتی یک فرد را بررسی می‌کند.

مشکلات هر پروژه به‌زودی آشکار شد. مدل تجاری لنز تماسی متوقف شد، چون اندازه‌گیری گلوکز با استفاده از اشک‌ با اندازه‌گیری‌های معمول همخوانی نداشت. مشکل Tricorder این است که هنوز نانوذره‌های کاربردی در خارج از آزمایشگاه ،تولید نشده است. نانوذره‌هایی که محققان Verily خریده‌اند، در بدن موجودات زنده کار نمی‌کنند، پس آن‌ها مجبورند نانوذره‌های خود را تولید کنند.

Alcon از پیشرفت خود در زمینه لنز تماسی راضی است؛ اما از دادن هرگونه برنامه زمانی برای انجام آزمایش‌های کلینیکی خودداری می‌کند. در حال حاضر، Alcon و Verily در حال کار روی لنز‌هایی هستند که بسته به اینکه شخص به کجا و چه چیزی نگاه می‌کند، فوکوس را تغییر می‌دهند. این بار نیز برنامه زمانی مشخص برای عرضه یا آزمایش وجود ندارد.

مشکل دیگر، شیوه مدیریتی بوالهوسانه‌ی کنراد است. بسیاری از کارمندان Verily در همان سال اولی که این شرکت زیرمجموعه آلفابت شد، آن را ترک کردند، چون کنراد پروژه‌هایی را شروع می‌کرد که بیشتر تزیینی بودند تا کاربردی و همچنین مسئولیت کارمندان را با توجه به نظرات ناگهانی در جلسات تغییر می‌داد. ماه آگوست سال گذشته، زمانی که Verily اعلام کرد قرار است روی حوزه جدید سرطان‌شناسی با استفاده از سیستم دفاعی بدن (Immuno-oncology) کار کند، بسیاری از کارمندان حیرت‌زده شدند. کرولاین ونگ، سخنگوی Verily اعلام کرد که این شرکت متخصصانی در این زمینه قبل از آگوست استخدام کرده است و به‌سرعت در این زمینه پیچیده حرکت می‌کند. بیل ماریس یکی از سرمایه‌گذاران که از نزدیک با کنراد کار کرده استTT در مورد او می‌گوید:

او به برنده شدن علاقه دارد و زمانی که لازم باشد، از ایجاد تغییر ابایی ندارد.

در کوتاه‌مدت، Verily قصد دارد نسخه‌ای از دستگاه اندازه‌گیری گلوکز خود را روانه بازار کند. این دستگاه لنز تماسی نیست، ولی به‌اندازه کافی کوچک است. این محصول کوچک‌تر از مدلی است که شرکت Dexcom، شریک Verily، برای بیماران دیابت نوع یک روانه بازار کرده است و اگر بیمه هزینه آن را پوشش ندهد، هزاران دلار قیمت خواهد داشت. نسخه کوچک‌تر آن که برای دیابت نوع ۲ خواهد بود، سال ۲۰۲۰ عرضه خواهد شد. البته فروش آن دشوار خواهد بود‌، چون دیابت نوع ۲ خطر جانی ندارد. اما اوتیس می‌گوید این شرکت در حال کار روی نسخه ارزان‌تر این محصول است. شرکت Dexcom از اظهارنظر در این مورد خودداری کرد.

اگر Verily و شرکایش بتوانند محصولات خود را به بازار عرضه کنند، قدم بعدی راضی کردن مشتریان برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات کل بدنشان است. حتی اگر Verily اطلاعات را ذخیره نکند و به آن نگاه نیندازد، قانع کردن مشتریان دشوار خواهد بود. مطالعه Baseline بدون هزینه اداری حدود ۳۰۰ میلیون دلار هزینه خواهد داشت. Verily از اظهارنظر در این مورد خودداری کرد.

مسئله اساسی این است که Verily تا چه اندازه می‌تواند اطلاعات را نگهداری کند که کاربران اذیت نشوند. در جلسه‌ای که در ماه مارس برای بهبود دستبند سلامتی Baseline برگزار شد، اوتیس از همکارانش خواست راهی بیابند که بتوان رفتار بیمار را پیش‌بینی کرد. به‌عنوان مثال، ساعت هوشمند بتواند پیش‌بینی کند چه زمانی یک بیمار قصد مصرف قرص‌هایش را دارد. دیوید هه، مدیر بخش فنی، می‌گوید ساعت هوشمند می‌تواند برای پیش‌بینی رفتار بیمار به صحبت‌های او گوش دهد. توشار پارلیکار، مدیر محصول در این زمینه می‌گوید:

من موضوع را شنیدم و این نقض مسلم حریم خصوصی است. من نمی‌توانم چنین ویژگی را در محصول نهایی قرار دهم. تنها می‌توانیم به آن‌ها بازخورد دهیم تا تشویق شوند.

ساعت هوشمند می‌تواند به‌جای گوش دادن به صحبت‌های بیمار، در ساعت‌های مصرف قرص بلرزد یا به بیماران در ازای گزارش در‌باره مصرف دارویشان، مانند بازی‌های کامپیوتری مدال یا امتیاز بدهد.

تام اینسل که پس از ۱۳ سال کار در انستیتو ملی سلامت ایالات متحده به Verily پیوسته است، می‌گوید گروه او علاقه‌مند به بررسی نحوه استفاده از گوشی هوشمند است تا بتوانند زمان آغاز افسردگی را تشخیص دهد. او می‌گوید  وقتی بسیاری از شرکت‌ها این داده‌ها را برای تبلیغات می‌فروشند؛،چرا نتوان از آن‌ها برای بهبود سلامتی استفاده کرد؛ به شرطی که تیم او بتواند کنترل کند که چه کسی به داده‌ها دسترسی داشته باشد. اینسل می‌گوید:

ما باید اعتماد را اولویت اول در نظر بگیریم، چون این کار ناخوشایند است.

اختراع ماشینی که از آب به‌عنوان سوخت استفاده کند، موضوع جدیدی نیست و تاکنون افراد بسیاری در سرتاسر جهان مدعی ساخت چنین خودرویی شده‌اند. در جدید‌ترین نسخه از این سری داستان‌های عامه‌پسند (که این بار از قضا وطنی است)، مخترعی جوان با ادعای ساخت خودروی آب‌سوز، توانسته است توجه رسانه‌ای زیادی را به سمت خود جلب کند.

قصد داریم در این مطلب اختصاصی زومیت، صحت این ادعا و به‌طور کلی امکان ساخت خودروی آب‌سوز را از لحاظ علمی بررسی کنیم.

ماجرای خودروی آب‌سوز ایرانی

به گزارش پرس تی‌وی، مخترع ایرانی عضو کانون ملی نخبگان جوان، در اسفند ۱۳۹۴ برای نخستین بار از خودروی آب سوز خود در «پانزدهمین نمایشگاه بین‎المللی محیط زیست ایران» رونمایی کرده است. این مخترع جوان ضمن ادعای ثبت جهانی اختراعش، درباره‌ی خودروی آب‌سوز خود این‌گونه توضیح می‌دهد:

این خودرو با آب کار می‎کند و کاملا دوستدار محیط زیست است. برای استفاده از آب به جای بنزین و گازوئیل در این خودرو، نیازی به تعویض کلیات خودرو نیست و این جا‎به‎جایی سوخت با هزینه‌ی‌ بسیار اندک امکان پذیر است.

 ... خروجی این خودرو بخار است و هیچ‎گونه آلودگی محیط زیست به همراه ندارد. در هر یک لیتر بنزین، ۲۹ مگاژول انرژی تولید می‎شود؛ در حالی که با هر یک لیتر آب ۹۶ مگاژول انرژی تولید خواهد شد. ... ۶۰ لیتر آب در مخزن سوخت خودرو ریخته می‎شود که ۹۰۰ کیلومتر مسافت را در مدت ۱۰ ساعت طی می‎کند.

توجه رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به خودروی آب‌سوز این مخترع، پس از حضور او در یکی از برنامه‌های صبحگاهی سیما سیر صعودی به خود گرفت. در این برنامه ادعا شد که خودروی آب‌سوز ایرانی حتی با «آب شور دریا و پسماند» نیز کار می‌کند و می‌توان با صرف مبلغ ۶۰۰ هزار تومان، یک خودروی بنزینی را آب‌سوز کرد.

هم اکنون مخترع جوان کشورمان با فعالیت گسترده در تلگرام، آپارات و اینستاگرام، وارد فاز جذب سرمایه شده است که این موضوع اهمیت بررسی ادعای او را دوچندان می‌کند.

خودروی آب‌سوز چیست؟

خودروی آب‌سوز به ماشینی گفته می‌شود که از لحاظ نظری، انرژی خود را به‌طور مستقیم از آب تأمین می‌کند. شاید برای رفع ابهام و روشن‌تر شدن منظور، بهتر باشد ابتدا مشخص کنیم که به چه خودروهایی آب‌سوز گفته نمی‌شود.

• خودروهایی که با تزریق آب به محفظه‌ی احتراق و ترکیب آن با مخلوط سوخت-هوا، از آن برای افزایش نسبت تراکمو کاهش لگد موتور استفاده می‌کنند.
  
  
• خودروهای هیدروژنی که در آن‌ها هیدروژنِ مصرفی با استفاده از الکتریسیته و طی فرآیند الکترولیز، از آب به دست می‌آید. در این خودروها نیز نه آبی وارد موتور می‌شود و نه از آب برای تولید انرژی استفاده می‌شود؛ بلکه هیدروژن تنها «حامل» انرژی است که طی فرآیند «الکترولیز»، صرف جداسازی اکسیژن و هیدروژن شده است. در حقیقت تنها فلسفه‌ی وجودی خودروهای هیدروژنی، چگالی بالاتر انرژی ذخیره‌شده در هیدروژن نسبت به باتری‌های فعلی است.پیش‌بینی می‌شود که در آینده‌ای نه‌چندان دور، با پیشرفت تکنولوژی و افزایش ظرفیت ذخیره‌ی انرژی باتری‌ها، خودروهای هیدروژنی موضوعیت خود را به‌طور کامل از دست بدهند.
  
  
• خودروهایی که در آن‌ها برای بهینه‌تر شدن مصرف انرژی، پایین آمدن قیمت سوخت و کاهش آلایندگی خودرو، مقداری هیدروژن به سوخت متداول هیدروکربنی اضافه می‌شود. به این تکنیک «بهبنه‌کردن سوخت با استفاده از هیدروژن» گفته می‌شود.

با نگاهی مختصر به مطالب و ویدئوهای منتشرشده از خودروی ساخت مخترع ایرانی (بخصوص تزریق مستقیم آب شرب خانگی از طریق شیلنگ به باک خودرو)، مشخص می‌شود که خودروی ادعایی او در هیچ‌کدام از سه دسته‌ی بالا نمی‌گنجد و با تعریف کلاسیک خودروی آب‌سوز (Water-fuelled car) که در ابتدا به آن اشاره کردیم، کاملا هماهنگ است.

آیا می‌توان از آب انرژی گرفت؟

بنا به قوانین حاکم بر دنیای فیزیک، هیچ‌گونه راهی برای استخراج انرژی از آب وجود ندارد. آب به خودی خود، از لحاظ ترمودینامیکی مولکولی به‌شدت پایدار محسوب می‌شود و به دلیل پیوند شیمیایی بسیار محکم بین هیدروژن و اکسیژن،آنتالپی تشکیل آن منفی (برابر با ۲۸۵.۸۸- کیلوژول بر مول) است. این یعنی برای شکستن پیوند بین اتم‌های تشکیل‌دهنده‌ی یک لیتر آب، باید تقریبا برابر با میزان انرژی مصرفی یک انسان بالغ در طول روز (حدود ۲۵۰۰۰ کیلوکالری) انرژی صرف کنید.

از آنجایی که هیچ ترکیب دیگری از هیدروژن و اکسیژن وجود ندارد که آنتالپی تشکیل آن منفی‌تر از آب باشد، انرژی مورد نیاز برای شکستن پیوند هیدروژن و اکسیژن، همواره برابر (در حالت ایده‌آل) یا بیشتر از انرژی به‌دست‌آمده از ترکیب مجدد این دو عنصر خواهد بود. به زبان ساده، «هیچ راهی برای گرفتن انرژی از آب وجود ندارد، مگر اینکه در این راه انرژی بیشتری از آن‌چه به دست می‌آید هزینه کنید». تولید انرژی از آب، ناقض قوانین اول و دوم ترمودیناک است.

خودروهای آب‌سوز در طول تاریخ

تا به حال افراد زیادی در سطح جهان، ادعا کرده‌اند به‌نوعی موفق به ساخت خودروی آب‌سوز شده‌اند که البته ادعای تمامی این افراد تا به حال رد شده است. چنین ادعاهایی در اکثر نقاط دنیا «شبه علم» تلقی می‌شود و به دلیل احتمال کلاه‌برداری، مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.

اولین خودروی آب‌سوز دنیا توسط چارلز گرت در سال ۱۹۳۵ معرفی شد. با توجه به پتنت ثبت شده توسط او در همان  سال، خودروی او از طریق الکترولیز هیدروژن مورد نیاز خود را تأمین می‌کرد. پتنت گرت خودرویی را نشان می‌داد که در آن از یک کاربراتور دارای شناور استفاده می‌شد؛ با این تفاوت که در قسمت پایینی کاربراتور خودروی گرت، صفحات الکترولیز قرار گرفته بود. پتنت گرت نتوانست به‌عنوان منبع جدیدی از انرژی به ثبت برسد.

در دهه‌ی ۸۰ میلادی، استنلی میر بحث بر سر خودروهای آب سوز را بار دیگر بر سر زبان‌ها انداخت. او ابتدا ادعا می‌کرد که در طرح پیشنهادی‌اش، شمع ماشین توسط قطعه‌ای با نام «Water splitterr» جایگزین می‌شود و با ثابت ماندن دیگر اجزای موتور، به‌راحتی می‌توان از آب برای به حرکت در آوردن خودرو استفاده کرد. بعدها او ادعای خود را این‌گونه تغییر داد که با استفاده از یک پیل سوختی و به روش رزونانس الکتریکی، بخار آب به عناصر تشکیل‌دهنده‌اش تجزیه می‌شود. سپس در محفظه‌ی احتراق موتور، با ترکیب دوباره‌ی عناصر هیدروژن و اکسیژن و تبدیل آن‌ها به آب، انرژی مورد نیاز خودرو تأمین می‌شود.

طرح سلول سوختی آبی استنلی میر

ادعاهای میر هیچگاه به اثبات نرسید و در نهایت در سال ۱۹۹۶، دادگاهی در اوهایو او را به جرم کلاهبرداری محکوم کرد.

در سال ۲۰۰۲ شرکتی با نام Genesis World Energy ادعا کرد که دستگاهی با قابلیت گرفتن انرژی از آب، از طریق جداسازی و ترکیب مجدد هیدروژن و اکسیژن، ساخته است. جنسیس ورلد انرژی در سال ۲۰۰۳ اعلام کرد که تکنولوژی آن‌ها آماده‌ی استفاده در خودروها است و به این ترتیب موفق به جذب سرمایه‌ی ۲.۵ میلیون دلاری شد؛ اما دستگاه ادعایی آن‌ها هیچگاه رنگ واقعیت به خود ندید.

در نهایت پاتریک کلی، بنیان‌گذار شرکت، در سال ۲۰۱۶ به دلیل کلاهبرداری و دزدی در دادگاهی در نیوجرسی به پرداخت ۴۰۰ هزار دلار جریمه و گذراندن ۵ سال در زندان محکوم شد.

در سال ۲۰۱۲ آغا وقار احمد، مخترع پاکستانی، مدعی شد که با نصب یک «کیت» می‌تواند هر نوع اتوموبیلی را آب‌سوز کند. کیت احمد از یک قوطی استوانه‌ای شکل تشکیل شده است که به وسیله‌ی یک لوله، به‌طور مستقیم به موتور خودرو متصل می‌شود. به گفته‌ی او، کیت یادشده با استفاده از فرآیند الکترولیز، آب را به «HHO» تبدیل و سپس از آن به‌عنوان سوخت استفاده می‌کند.

آغا وقار احمد، مخترع پاکستانی خودروی آب سوز

احمد برای ثبت پتنت در پاکستان اقدام کرده است؛ اما به عقیده‌ی دانشمندان پاکستانی، اختراع او به دلیل نقض قوانین ترمودینامیک، چیزی جز کلاهبرداری نیست.

سوخت موشک‌های ناسا و خودروهای هیدروژنی

با توجه به اشاره‌ی مکرر مدعیان ساخت خودروهای آب‌سوز به استفاده از آب برای تأمین سوخت موشک، لازم است گریزی به «علم موشکی» بزنیم.

ناسا (و دیگر سازمان‌ها و شرکت‌های فضایی) برای فرستادن کاوشگر یا محموله به خارج از جو زمین، معمولا از هیدروژن مایع به‌عنوان سوخت در راکت‌های خود استفاده می‌کنند. جالب است بدانید آژانس‌های فضایی و شرکت‌های ساخت موشک (مانند اسپیس ایکس) از گاز طبیعی برای تولید هیدروژن مورد نیاز خود استفاده می‌کنند، نه آب (برای آشنایی با هیدروژن مایع می‌توانید نگاهی به این مطلب در سایت ناسا بیندازید).

اما بیایید فرض کنیم هیدروژن مورد استفاده در راکت‌ها طی فرایند الکترولیز از آب به دست می‌آید. حتی در این صورت نیز نمی‌توان گفت شرکت‌های فضایی موفق به استخراج انرژی از آب شده‌اند. در واقع منبع اصلی انرژی که باعث می‌شود یک راکت از جو زمین خارج شود، الکتریسیته‌ای است که طی فرآیند الکترولیز فرضی، از آن برای جداسازی اتم‌های آب استفاده شده است. در این میان، هیدروژن تنها نقش حامل انرژی را بر عهده دارد. با توجه به روش به دست آمدن الکتریسیته‌ی مورد نیاز در فرآیند الکترولیز، منبع اصلی انرژی موشک در واقع ممکن است هر سوختی (از جمله سوخت‌های فسیلی یا اتمی) باشد.

تمامی آنچه در بخش‌های بالا گفته شد، در مورد خودروهای هیدروژنی و پیل‌های سوختی نیز صادق است. منبع اصلی انرژی چنین خودروهایی، سوختی است که از آن برای تولید هیدروژن استفاده می‌شود، نه خود هیدروژن.

چرا هیدروژنِ زمینی، منبع انرژی نیست

اشاره‌ی مدعیان ساخت خودروهای آب‌سوز به پیل‌های سوختی و موشک‌های هیدروژنی، برای گمراه کردن مخاطب و ایجاد این تصور غلط است که هیدروژن نوعی منبع انرژی است.

از آن‌جایی که به دلیل وجود اکسیژن در اتمسفر زمین، نمی‌توان هیدروژن را به‌صورت آزاد در طبیعت پیدا و استخراج کرد؛ تمامی مولکول‌های H2 مورد استفاده در مصارف مختلف، در واقع ساخته‌ی دست بشر هستند و با صرف مقادیر زیاد انرژی تولید شده‌اند. به همین دلیل، هیدروژن استفاده‌شده در پیل‌های سوختی و راکت‌ها، تنها وسیله‌ای برای ذخیره‌ی کوتاه‌مدت انرژی است، نه سوختی طبیعی یا منبعی از انرژی.

در سیکل بالا منبع اصلی انرژی نور خورشید است. هیدروژن در این سیکل تنها نقش ذخیره و انتقال انرژی را بر عهده دارد و می‌توان آن را با باتری جایگزین کرد.

تنها در صورتی می‌توان روی واکنش هیدروژن و اکسیژن نام «منبع انرژی» گذاشت که مولکول‌های دواتمی هیدروژن استفاده‌شده در این واکنش، طی فرایندی جادویی به‌طور مستقیم از خارج از جو زمین آورده شده باشند (یعنی برای تولید آن‌ها انرژی صرف نشده باشد).

آیا ساخت خودروی آب سوز ممکن است؟

می‌توان خودرویی ساخت که در آن با الکترولیز آب و سپس با واکنش دادن مجدد هیدروژن و اکسیژن به‌دست‌آمده، انرژی مورد نیاز خودرو تأمین شود. تنها اشکال کار اینجا است که ابتدا باید یک موتور بزرگ‌تر و قوی‌تر برای تأمین انرژی مورد نیاز الکترولیز روی خودرو سوار کنید. به بیان دیگر، اگر همان انرژی را که قرار است صرف جداسازی هیدروژن از آب کنید، به‌صورت مستقیم برای به حرکت درآورن موتور مورد استفاده قرار دهید، خودروی به‌مراتب بهینه‌تری خواهید داشت.

برای درک بهتر اینکه چرا روشی که در قسمت بالا به آن اشاره شد، غیر عقلانی و حتی مضحک است، مثال ساده‌ی زیر را در نظر بگیرید:

فرض کنید نیروگاهی با صرف مقادیر عظیم سوخت فسیلی، الکتریسیته تولید کند (بازده اکثر نیروگاه‌های حرارتی متداول به زحمت به بالای ۴۰ درصد می‌رسد) و سپس از الکتریسیته‌ی به‌دست‌آمده توسط این نیروگاه، در آزمایشگاه برای تولید مصنوعی مولکول‌های آلکان استفاده شود (بازده چنین فرایندی نیز طبیعتا کمتر از صد درصد است). مشخص است که  نمی‌توان سوخت هیدروکربنی مصنوعی تولیدشده در آزمایشگاه را مجددا در نیروگاه سوزاند و انتظار داشت انرژی بیشتری از آنچه صرف تولیدش کرده‌ایم، به ما باز پس بدهد. به بیان ساده، «قوانین ترمودینامیک را نمی‌توان دور زد».

در خودروهای آب‌سوز با تجزیه‌ی آب و  ترکیب مجدد هیدروژن و اکسیژن، یک سیکل کامل طی می‌شود. بنا به قوانین فیزیک، نمی‌توان بدون وارد کردن انرژی، از یک سامانه‌ی بسته‌ی ترمودینامیکی تا ابد انرژی گرفت

نکته‌ی بسیار جالب و قابل تأمل دیگر در رابطه با خودروهای آب‌سوز این است که اکثر مخترعان چنین خودروهایی ادعا می‌کنند تنها آلاینده‌ی فرایند ابداعی آن‌ها، بخار آبی است که از اگزوز اتومبیل خارج می‌شود. حال این سؤال مطرح می‌شود که چرا آب خروجی از اگزوز مجددا به باک منتقل نمی‌شود تا خودروی آن‌ها کلا از سوخت‌گیری بی‌نیاز شود؟

نوابیغ چه کسانی هستند؟

در انتها بد نیست اشاره‌ای به نوابیغ (با نوابغ اشتباه نشود) داشته باشیم؛ اصطلاحی که عفت چهره گشا و دکتر عبادالله محمودیان، استاد ریاضیات دانشگاه صنعتی شریف و عضو انجمن ریاضی ایران، برای اشاره به کسانی که سعی در حل معماهای ناممکن یا رد قضایای اثبات‌شده دارند، به کار برده‌اند. نوابیغ به چند دسته تقسیم می‌شوند:

• کسانی که سعی می‌کنند ناممکن‌ها را ممکن کنند: این افراد سعی دارند مسائل غیر ممکنی چون تثلیث زاویه، تربیع دایره، یا تضعیف مکعب را حل کنند یا موتور بدون سوخت بسازند.
• مدعیان حل مسئله‌های حل‌نشده‌ی معروف: کسانی که تلاش می‌کنند مسئله‌های دشوار ریاضی از جمله فرضیه‌ی گلدباخ یا کشف فرمولی برای تولید اعداد اول را با روش‌های ابتدایی حل کنند.
• بنیان‌گذاران نظریه‌های بی‌اساس: کسانی که می‌خواهند نظریه‌هایی که ربطی به ریاضیات ندارند (مانند وحدانیت خدا، نامرئی کردن فیزیکی اشیاء و ...) را با استفاده از ریاضیات حل کنند.
• ردکنندگان اصول: افرادی که تلاش دارند اصول ریاضی و فیزیک را نقض کنند. از جمله ادعاهای این افراد می‌توان به درست نبودن مقدار عدد پی یا نادرست بودن قانون اول ترمودینامیک اشاره کرد.

مقاله‌ی خواندنی دکتر محمودیان را می‌توانید از سایت دانشگاه صنعتی شریف یا انجمن ریاضی ایران دانلود کنید.

وزارت دفاع امریکا در پی راه‌هایی برای ارتقای هر چه سریعتر مهارت‌های نیروهای خود است.

علاوه بر آمریکا و روسیه دیگر قدرت‌های جهانی نیز توجه ویژه‌ای به فضا دارند و در این عرصه با صرف بودجه‌های هنگفت در پی دستاوردهای بزرگ هستند.

چین با موفقیت توانست هواپیمای آبی خاکی عظیم خود موسوم به AG600 را آزمایش کند.

محققان دانشگاه هاروارد در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیدند که سلول‌های بنیادی ممکن است سبب ایجاد سرطان شوند.

تاکنون 17 رصدخانه در کشور راه‌اندازی شده که به دلیل عدم تجهیز آنها به ابزارهای رصدی به روز، همچنان در سطح آماتوری باقی‌مانده‌اند ولی به باور محققان نجومی باید بخش آماتوری نجوم با طرح سوالات جدید گام در جهت نجوم حرفه‌ای بگذارد.