محققان از تحریک الکترومغناطیس مغز برای بهبود دقیق حافظه استفاده کردند.
به نقل از نیواطلس، نتایج مطالعات قبلی نشان داده تحریک الکترومغناطیسی مغز برای بهبود حافظه موثر است.
محققان دانشگاه نورث وسترن دریافتند این فرایند را میتوان با هدف خاص به منظور بهبود دقیق خاطرات مثل به خاطرآوردن شکل و رنگ اشیا خاص انجام داد.
تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال(TMS)، روشی غیر تهاجمی و بدون درد است که نه تنها برای افزایش عملکرد حافظه به کار میرود، بلکه در درمان میگرن هم موثر بوده و قرار است در موارد دیگری هم از این روش استفاده شود.
در این بررسی محققان قسمتی از شبکه مغز را مورد بررسی قرار دادند و شبکهای از مغز را که مسئول حافظه است، شناسایی کردند.
این آزمایش بر روی چند شرکتکننده انجام شد. در این آزمون محققان دریافتند، بعد از 24 ساعت از تحریک مغزی، این نتایج کسب شده است.
این اولینبار است که از TMS با هدف ایجاد توانایی خاص مثل حافظه دقیق استفاده شده است.
محققان اظهار کردند: این روش برای افرادی که مشکل صدمه مغزی دارند و مبتلا به زوال عقل هستند مفید خواهد بود.
این تحقیق در مجله Current Biology منتشر شده بود.

در زندگی به دنبال چه هستید؟ باید گفت که وقت گذرانی با دوستان به روندی خیلی شیک و امروزی تبدیل شده است. وقت گذرانی با دوستان باید با هدف داشتن اوقاتی خوش باشد و اگر خواهان موفقیت هستید این موارد "فقط وقت گذرانی" باید به حداقل کاهش یابد. افرادی را پیدا کنید که اهدافی مشابه شما دارند تا با وقت گذرانی با آنها از اهداف خود فاصله نگیرید.
مهرداد مترجمی، مدیرعامل شرکت سازندهی نمای پلاسکو، چگونگی ریزش این ساختمان و دلایل فرو ریزی درونی آن را اعلام کرد. البته مدیرعامل این شرکت یادآوری کرده است که این شرکت مسئولیتی در ساختن این ساختمان نداشته و تنها سازندهی نمای فلزی پلاسکو بوده است.
وی در مورد مقاومت بالای این ساختمان در زمان ساخت گفت: «ساختمان پلاسکو در زمان ساخت نسبت به دیگر سازههای کشور تکنولوژی بالاتر و مقاومت بیشتری داشته است؛ البته شرکت ما صرفا سازنده نمای این ساختمان بوده و ظاهرا هیچیک از سازندگان ساختمان در قید حیات نیستند.»
مترجمی در مورد نحوهی ریزش این ساختمان گفت: «قضاوت من از عکسها و فیلمهای تأسفبار این است که آتشسوزی در طبقات فوقانی شروع شده، بعد به سه چهار طبقه دیگر سرایت کرده و آتشسوزی به مدت طولی ادامه داشته است. پایههای فلزی در آن طبقات نمیتوانسته اینقدر طولانی دوام بیاورد و نرم شده است. سپس کفهای بتنی که طبیعتاً سنگین هم هستند بر اثر فشار روی پایههای فلزی به داخل حرکت کرده است.»
او افزود: «وقتی تصاویر قبل از فروریختن را مشاهده میکنیم، در میانهی پلاسکو غبار زیادی را میبینیم که از بالا به پایین شروع میشود. این نشاندهنده فشار و از هم پاشی کفهای بتنی است که پایههای فلزی نتوانسته وزن آنها را تحمل کند. وزن سه یا چهار طبقه کف بتنی وقتی به پایین و وسط ساختمان هدایت شده با ضرب زیاد، طبقات دیگر را هم از بین برده است و سازه نتوانسته وزن ناگهانی را تحمل کند و بقیهی طبقات هم فرو ریختهاند.»
مدیرعامل سازندهی نمای ساختمان پلاسکو توضیح داد: «ساختمان پلاسکو U شکل بود. وسط U خالی بود و به همین خاطر تمام سقف سنگین بتنی و پایههای نرم شده به داخل هدایت شدند که به همین دلیل، فروریزش به سمت درون اتفاق افتاده است. به همین خاطر ساختمانهای اطراف صدمه ندیدند و شاید اگر چنین طراحی وجود نداشت، ساختمانهای اطراف هم دچار سانحه میشدند.»
او در مورد اینکه اگر سازهی پلاسکو بتنی بود میتوانست در برابر آتش دوام بیاورد؟ گفت: «به طور طبیعی مقاومت پایههای بتنی در برابر آتش، طولانیتر از پایههای فلزی است اما سازه بتنی هم نمیتواند در مقابل آتش طولانی مدت خود را حفظ کند.»
به گفتهی مترجمی، در کشورهای دیگر که از پایههای فلزی استفاده میکنند پایهها را با نمایی مقاوم در برابر آتش پوشش میدهند اما ۵۷ سال قبل کسی در ایران از این پوششها استفاده نمیکرده است. این پوشش، عایقی است که باعث میشود حرارت دیرتر به فلز برسد اما حد مقاومت آن دائمی نیست. لذا با توجه به اینکه آتش ساختمان پلاسکو چندین ساعت طول کشیده، حتی اگر چنین پوششهایی بود باز هم نمیتوانست این مدت زمان طولانی را تحمل کند.
مدیرعامل سازندهی نمای پلاسکو تأکید کرد: «اگر پایهها بتنی بودند شاید مقاومت بیشتر میشد ولی آن هم دائمی نیست؛ چرا که میلگرد در مقابل حرارت مستقیم زیاد نرم میشود. همچنین سازههای جدید باید با پوششهای مقاوم انجام شود که مدت زمان مقاومت در برابر آتش را طولانی میکند، با این حال هیچ پوششی نیست که در برابر آتش طولانی دوام بیاورد.»
مترجمی همچنین درباره نقشه ساختمان توضیح داد: «نقشهی اولیه این ساختمان را در اختیار نداریم ولی عکسهایی از شروع ساختمان، نوع و احجام فوندانسیونها داریم که وضعیت ساختمان را در سطح و زیر زمین نشان میدهد. اگر بخواهم از عکسها قضاوت کنم به نظر من این ساختمان در زمان خودش از استاندارد خوبی برخوردار بوده است. بیش از ۵۰ سال قبل که این ساختمان ساخته شده همه بناها آجری بوده ولی در پلاسکو فوندانسیونهای بزرگی ساخته شده و از سازههای فلزی ظاهرا قوی تشکیل شده و اتصالات هم مناسب بوده است.»
طبق اعلام ایلان ماسک، طی مأموریت بعدی اسپیسایکس که روز ۳۰ ژانویه (۱۱ بهمن) انجام خواهد شد، فالکون 9 یکی از ماهوارههای EchoStar را با استفاده از آخرین راکت یکبارمصرف این کمپانی به مقصد خواهد رساند. این راکت در مرحلهی اول خود سوخت بسیار زیادی برای فرود مصرف میکند؛ چرا که جرم ماهواره بسیار زیاد و معادل ۵.۴ تن است. از اینرو اسپیسایکس برای پرتاب محمولههای سنگین آینده از راکتهایی با عملکرد بهتر Falcon Heavy یا فالکون ۹ ارتقاءیافته موسوم به Block 5 استفاده خواهد کرد و از اینرو مشکلی از لحاظ جرم محموله نخواهد داشت. به گفتهی ماسک فالکون جدید تا پایان سال ۲۰۱۷ آمادهی پرتاب خواهد بود.
ذکر این نکته ضروری است که این مسئله بهطور کامل احتمال وجود راکتهای یکبارمصرف دیگر را از بین نمیبرد. با این حال نشانگر یک رویداد مهم برای اسپیسایکس است؛ از این پس هدف این کمپانی - حداقل در مورد مأموریتهای مربوط به مدار زمین - بازگرداندن راکت خواهد بود. این موضوع علاوه بر آنکه باعث کاهش هزینههای اسپیسایکس میشود، به عادیسازی پروازهای فضایی خصوصی نیز کمک میکند.
البته ما در مرحلهای قرار نداریم که در آن یک راکت برای سالها قابل استفاده باشد. بر اساس گزارش وبسایت Ars Technica، انتظار نمیرود که اسپیسایکس تا زمان از راه رسیدن نسخهی ارتقاءیافتهی فالکون ۹ (Block 5)، بهطور کامل به قابلیت استفادهی مجدد از راکتها دست یابد. اگرچه بلو اوریجین تاکنون موفق به استفادهی چندباره از یک راکت شده است؛ اما طراحی ساده و کوچک کنونی این کمپانی تنها به این دلیل بهراحتی قابل استفادهی مجدد بوده است که پروازهای آن در ارتفاعی بهمراتب پایینتر انجام شدهاند. اما این یک نقطهی شروع است و احتمالا زمان زیادی تا مرحلهای باقی نمانده که در آن تصور از دست دادن عمدی یک راکت، به پدیدهای عجیب و ناآشنا بدل شده است.
این هفته، وبسایت پاسپورت ایندکس (ٰPassport Index)، فهرست ردهبندی پاسپورتها در سال ۲۰۱۷ را منتشر کرد. این ردهبندی، گذرنامههای کشورهای سراسر دنیا را بر اساس تعداد کشورهایی که میتوان با آنها بدون ویزا سفر کرد، ردهبندی میکند. برای سومین سال متوالی، آلمان ردهی نخست را در میان کشورهای دنیا کسب کرده است. امتیاز این کشور ۱۵۸ است. ایالات متحدهی آمریکا، دانمارک، فنلاند، فرانسه، اسپانیا، سوئیس، نروژ و بریتانیا، با امتیاز ۱۵۶ در ردهی بعدی قرار دارند. این امتیاز در واقع تعداد کشورهایی است که بدون ویزا میتوان به آنها سفر کرد.
بدترین گذرنامهی دنیا از نظر سفر بدون ویزا، افغانستان است. با پاسپورت این کشور تنها به ۲۳ کشور دنیا بدون ویزا میتوان سفر کرد. جایگاه تعدادی از کشورهای دنیا، در این ردهبندی نسبت به سال گذشته، بهبود پیدا کرده است.
بیشترین تغییر این ردهبندی مربوط به جزایر مارشال است. ۳۵ کشور جدید برای سفر بدون ویزا به پاسپورت جزایر مارشال اضافه شده است.پالائو و میکرونزی ۳۴ کشور و پرو، تووالو (Tuvalu) و جزایر سلیمان ۳۳ کشور دیگر را برای سفر بدون ویزا به گذرنامهی خود افزودهاند. بیشتر این تغییرات به دنبال توافقهای اتحادیهی اروپا، ایجاد شدهاند.
کشورهای غنا، سریلانکا و کرهی جنوبی، تغییرات منفی داشتهاند. هر کدام از این کشورها، ۴ امتیاز خود را نسبت به سال پیش از دست دادهاند.
ردهبندی بهترین پاسپورتها:
- آلمان (۱۵۸)
- سوئد (۱۵۷)
- سنگاپور (۱۵۷)
- دانمارک (۱۵۶)
- فنلاند (۱۵۶)
- فرانسه (۱۵۶)
- اسپانیا (۱۵۶)
- سوئیس (۱۵۶)
- نروژ (۱۵۶)
- بریتانیا (۱۵۶)
- ایالات متحده آمریکا (۱۵۶)
ردهبندی بدترین پاسپورتها:
- ایران (۳۷)
- اریتره (۳۷)
- سودان (۳۷)
- بنگلادش (۳۵)
- سری لانکا (۳۵)
- سودان جنوبی (۳۴)
- اتیوپی (۳۴)
- سومالی (۳۰)
- سوریه (۲۹)
- عراق (۲۸)
- پاکستان (۲۶)
- افغانستان (۲۳)
زمانی که آتش در مقیاس وسیع و مناطق باز گسترش مییابد آتشنشانی هوایی تنها روش مفید و موثر برای اطفاء حریق است.
برای استفاده از تجهیزات هوایی در زمینه اطفاء حریق، از هواپیما و بالگرد استفاده میشود. در این تجهیزات برای خاموش کردن آتش با توجه به نوع عامل بوجود آورنده آتش از مواد متفاوتی استفاده میشود. این مواد میتواند آب، فوم، ژل و یا ترکیبی از این مواد باشد.
در ادامه با برخی از هواپیماها و بالگردهای قدرتمند در زمینه اطفای حریق آشنا میشوید.
1- بالگرد سیکورسکی s-70
این بالگرد دارای حداقل اوجگیری است و در خانواده بالگردهای نظامی قرار میگیرد و در دو مدل نظامی و غیرنظامی استفاده میشود. قیمت مدل غیرنظامی آن 5.99 میلیون دلار است. بالگرد سیکورسکی به خوبی توانایی اطفاء حریق گسترده را با توجه به قابلیت پرواز در ارتفاع کم دارد و میتواند حدود 99 هزار لیتر مواد خاموشکننده با خود حمل کند.
2- هواپیمای DC-10 Air Tanker
این هواپیما صرفا برای اطفاء حریق طراحی شده و از سال 2006 در آمریکا مورد استفاده قرار میگیرد. این هواپیما مناسبترین گزینه برای مناطق روستایی و جنگلی محسوب میشود و ظرفیت 45 هزار لیتر مواد خاموشکننده را دارد.
3- هواپیمای شینمایوا
این هواپیما علاوه بر اطفاء حریق برای عملیاتهای نجات هوایی و دریایی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
این هواپیما در ژاپن مورد استفاده قرار میگیرد و اخیرا هند نیز چند فروند از آن را خریداری کرده است. مهمترین قابلیت این هواپیما قابلیت فرود، پرواز در سطح آب و پر کردن مخازن آبی خود است.
4- هواپیمای بریف بی-200
شاید نهنگ هوایی بهترین اسمی باشد که بتوان بر روی این هواپیمای روسی گذاشت. این هواپیما از سال 2003 در روسیه مورد استفاده قرار میگیرد و عملیاتهای موفقیتآمیز بیشماری در جنگلهای روسیه به ثبت رسانده است. علاوه بر روسیه جمهوری آذربایجان نیز از این هواپیما استفاده میکند. ظرفیت این هواپیما 12 تن مواد خاموشکننده است و قابلیت فرود و پرواز از سطح آب را دارد.
5- بالگرد میل-26
این بالگرد روسی توسط چین برای اطفاء حریقهای گسترده و حمل و نقل تجهیزات اطفاء حریق استفاده میشود. گرچه این بالگرد مستقیما برای اطفاء حریق استفاده نمیشود اما نقش بسیار ویژهای در موفقیت آتشنشانان چینی ایفا کرده است.
در حالی که نیروهای امدادی بسیاری از کشورها مجهز به فناوریهای به روز و کارآمد هستند، دستاوردهای محققان کشور در حوزه مدیریت بحران در پشت سد بلندی از بیتوجهیها قرار دارند.
ساختمان پلاسکو حالا دیگر به خاطرهی تلخ برای همه تبدیل شده است و این حسرت همواره با ما است که چرا از به کاربردن فناوریهای نوین در عرصههای مدیریت بحران ناتوان هستیم.
علم رباتیک امروزه کاربردهای وسیعی در همه حوزهها به ویژه در مدیریت بحران پیدا کرده است؛ چراکه این رباتها میتوانند به جای انسان در مناطق پرخطر وارد شوند و ضمن ارائه اطلاعات به امدادگران و مانع از بروز تلفات جانی شوند. این در حالی است که رباتهای امدادگر و آتش نشان ساخته شده از سوی محققان کشور انتظار دستهای نوازشگری هستند تا شاید روزی در جایی به کار گرفته شوند.
از سوی دیگر پوششها و فومهای ضد آتش از سوی محققان کشور ارائه شده است که کاربرد وسیع این مواد میتواند از گسترش آتشسوزی جلوگیری کند و کاربرد این فناوری نیاز به فرهنگسازی در کشور دارد.
رباتهای امدادگر ایرانی که موفق به دریافت گواهینامه شدند
دکتر مرتضی موسی خانی رییس کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران در گفتوگو با خبرنگار ایسنا کاربردی کردن رباتها در حوزههای مختلف را یکی از الزامات تحقیقاتی این کمیته ذکر کرد و افزود: در این راستا رباتهای امدادگری که در دانشگاه آزاد قزوین طراحی و ساخته شده است کاربردهای وسیعی در شناسایی مصدومین و ارائه گزارشهای حیاتی دارد.
وی با تاکید بر اینکه این ربات قادر است صدا، حرکت و دما را گزارش دهد، تاکید کرد: این ربات قادر است نقشه موقعیت مصدومان را به امدادگر ارائه دهد از این رو این ربات یک ربات بسیار کاربردی است و توانسته گواهینامههای متعددی را از سازمانهای برون مرزی از جمله موسسه ملی استاندارد و تکنولوژی آمریکا دریافت کند.
رییس کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: علاوه بر آن این رباتها در مسابقات ربوکاپ، که یکی از مهمترین رویدادهای رباتیک و هوش مصنوعی در جهان است، توانست از رقبای صنعتی خود از کشورهای آلمان، اتریش، آمریکا، ژاپن، چین، تایلند، مکزیک و انگلستان سبقت بگیرد و به مقام قهرمانی جهان دستیابد.
ربات آتشنشان ایرانی
موسی خانی، ربات آتشنشان را از دیگر دستاوردهای محققان دانشگاهی نام برد و یادآور شد: این ربات قادر است در اطفا حریق نقش موثری ایفا کند.
رییس دانشگاه آزاد قزوین با بیان اینکه این ربات طراحی و مراحل ساخت را طی میکند، خاطر نشان کرد: امیدواریم این ربات را با هدف کاربردی شدن، تولید کنیم و به سرنوشت ربات امدادگر دچار نشود و سازمانهای امدادی و خدماتی بتوانند از این رباتها در جهت حفظ جان نیروهای امدادی خودشان بهرهمند شوند
نمونهای از ربات امدادگر محققان کشور
وی با اشاره به فاجعه تلخ پلاسکو، یادآور شد: تصاویر منتشر شده از این فاجعه بسیار دردناک است و ما امیدواریم از این فناوریها استفاده شود تا کمتر شاهد این گونه حوادث باشیم.
موسی خانی با تاکید بر اینکه از این دست فجایع و همچنین بلایای طبیعی چون سیل و زلزله همواره در حال رخ دادن است، اظهار کرد: با استفاده از این فناوریها میتوان آلام جامعه را کاهش داد.
ساخت ماشینهای کوچک برای امدادرسانی سریع
موسی خانی با اشاره به موفقیت محققان کشور در طراحی و ساخت خودروهای برقی، افزود: این خودروها که نمونهای از آن خودروها در حضور رییس جمهور رونمایی شد، در بیشتر کشورهای اروپایی به عنوان خودروهای کوچک که میتواند به سرعت از معابر عبور کند و نیروهای پلیس و امدادی چون آتش نشانها و همچنین پزشکان را سریع به محل برساند، استفاده میشود.
وی با بیان اینکه در این خودروها امکانات اولیه قرار داده شده است، یادآور شد: متاسفانه با فرهنگ بسیار غلط «تجمع مردم» در مواقع بحرانی مواجه هستیم که این امر بازدارندگی برای امدادرسانی ایجاد خواهد کرد و این خودرو میتواند راهکاری برای امدادرسانی سریع در مواقع ضروری باشد.
نرمافزاری برای مدیریت بحران شهرها
رییس کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران با اشاره به دستاورد محققان کشور در زمینه مدیریت بحران، گفت: در این راستا از سوی تیمهای رباتیک کشور نرمافزار شبیهساز امداد را تولید کردهاند که سالها است در مسابقات جهانی شبیهسازی ارائه میشود.
وی با اشاره به قابلیتهای این نرمافزار یادآور شد: این نرمافزار از طریق شبیهسازی میتواند با تخمین گسترش آتش، اقدام به انتقال آب و باز کردن معابر توسط ماموران پلیس و نجات مصدومان کند و این نرمافزار میتواند توسط سازمانهای مرتبط برای مواقع بحرانی استفاده شود.
موسی خانی با تاکید بر اینکه دستاوردهای خوبی در دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی کشور ارائه شده است، ادامه داد: دانشگاهها در حال حرکت به سمت دانشگاه نسل چهارم هستند و این دانشگاهها باید بتوانند برای سرنوشت کشور موثر باشند و از سوی دیگر مدیران فعال در بخشهای مدیریت بحران از این دستاوردها استفاده کنند.
سرمایهگذاری برای حفظ جان انسانها
موسی خانی با بیان اینکه تجهیز نیروهای امدادی نیاز به سرمایه گذاری دارد، یادآور شد: سرمایه گذاری برای استفاده از فناوری برای کاهش تبعات فجایع را باید شروع کنیم و سرمایه گذاریهای صورت گرفته در این حوزه در مقابل جان انسانها و سرمایههای اجتماعی ناچیز است.
به گفته وی نیروهای متخصص، سرمایههای اجتماعی هر کشور و هزینه تربیت هر نیروی انسانی یک میلیون دلار گزارش شده است.
تجربه سایر کشورها برای استفاده از فناوری برای مدیریت بحران
وی به بیان تجربیات سایر کشورها در زمینه بهرهبرداری از فناوری پرداخت و گفت: به عنوان مثال نیروی پلیس آمریکا مجهز به رباتهای امدادگر به ویژه در حوزههایی چون مقابله با تروریسم و انفجارها هستند.
موسی خانی با تاکید بر اینکه رباتهای آتشنشان نیز در دنیا در حال کاربردی شدن است، یادآور شد: در ایران علیرغم تلاشهای 14 ساله محققان، سرمایهگذاریهای صورت گرفته و دستاوردهایی که در این زمینه عرضه شده تاکنون از این فناوریها بهرهمند نشدیم.
لزوم کاربردی کردن فناوری در مدیریت بحران
وی با بیان اینکه با اشاره به فاجعه پلاسکو تاکید کرد: با مشاهده این رویدادهای تلخ جای خالی رباتهای امدادگر در سوانح طبیعی و غیرطبیعی مانند فاجعه ساختمان پلاسکو به شدت احساس میشود.
رییس کمیته ملی ربوکاپ جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: دانشگاه آزاد اسلامی قزوین در طول 2 سال گذشته، بارها با تقبل هزینههای اجرایی، به صورت داوطلبانه اقدام به برگزاری مانورهای متعدد امداد و نجات، چک و خنثیسازی بمب و مدیریت بحران در ارگانهای مختلف کرده است اما با وجود برگزاری موفقیت آمیز مانورها و با وجود کسب گواهینامههای مختلف تاکنون هیچ اقدام عملی و درخواستی مبنی بر تجهیز مراکز امدادی از جمله آتشنشانی به این امکانات به ما ارائه نشده است.
وی تاکید کرد: حضور رباتهای امدادگر، که قابلیت کنترل از فواصل دور را داراند، نیاز به حضور نیروهای امدادی در نقاط پر خطر یک منطقه سانحه دیده را به حداقل میرساند و به این ترتیب میتوان از میزان تلفات نیروی انسانی در حین امداد و تخریبهای دیگر به میزان قابل توجهی کاست.
این محقق حوزه رباتیک با اشاره به مزایای کاربری کردن فناوری در مدیریت بحران خاطرنشان کرد: استفاده از این تکنولوژیها نه تنها از قابلیتهای منحصر به فرد رباتهای امدادگر در حوادث شهری و غیر شهری میتوان بهره برد بلکه در صورت بروز سوانح ثانویه خسارت مادی مانند از دست رفتن رباتها، جایگزین تلفات جانی مانند از دست رفتن نیروهای امدادی خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه فقدان یک فرد و تلفات جانی عوارض گسترده اجتماعی و معنوی را در پی دارد، اظهار کرد: رباتهای امدادگر ایرانی با وجود تمام ویژگیهای منحصر به فرد، طی سالیان گذشته مورد بیتوجهی و بی مهری قرار گرفتهاند و انتظار ورود به عرصههای عملیاتی را میکشند.
به گفته رییس دانشگاه آزاد قزوین با راه نیافتن رباتها به عرصههای عملیاتی کشور و همچنین عدم وجود حمایتهای موثر از نخبگان علم رباتیک، بسیاری از دانشگاهها، موسسات و شرکتهای مرتبط با این رشته در اقصی نقاط دنیا فرصت را غنیمت شمرده و با جذب مهندسان زبده ایرانی، بی هیچ زحمتی حاصل سالها پژوهش و تجربه را در جهت اهداف خود به کار خواهند گرفت.
زلزله فوکوشیما با بزرگی حدود 9 درجه بزرگترین زلزله ژاپن از سال 1900 میلادی بوده است که تمام محاسبات دقیق محققان ژاپنی و دیگر کشورها را دگرگون کرد.
این زلزله در تاریخ 11 مارس 2011 در ساعت 14:46 به وقت محلی در نزدیکی استان سندای در استان میاگی در شمال شرقی ژاپن روی داد. کانون زلزله در ژرفای 25 کیلومتری، در محدوده ای به مساحت حدود 400 در 200 کیلومتر رخ داد. زمان گسیختگی گسل آن 173 ثانیه (نزدیک به سه دقیقه) طول کشید.
این زلزله بر اساس آمار رسمی با 15هزار و 650 کشته ، 6011 مجروح و 3287 ناپدید و تخریب یا آسیب به 125 هزار ساختمان خسارات فروانی بر جای گذاشت.
پس از این زلزله 4.4 میلیون ساختمان با قطع برق و 1.5 میلیون ساختمان با قطع آب مواجه شدند.
این زلزله، یکی از مهمترین رویدادهای مخرب لرزه ای تاکنون در ابتدای سده بیست و یکم در دنیای پیشرفته صنعتی است. وقوع انفجار و تخریب نیروگاه هسته ای فوکوشیمای شماره 1 که در نهایت به سطح خرابی 7 از 7(تخریب کامل) انجامید، مشابه فاجعه هسته ای چرنوبیل بود. آلودگی رادیو اکتیو در محدوده نیروگاه و آسیبهای وارده به محیط زیست و همچنین مشکلات ایجاد شده، مهمترین مساله وابسته به این زلزله بود.
وقوع سونامی خسارتهای زیادی به شهرستانهای ایواته و بخش واکابایاشی وارد کرد، به نحوی که در روزهای اول 9500 نفر در شهر ساحلی مینامی سانریکو مفقود شدند و اجساد حدود بیست درصد از ناپدیدشدگان در ماه بعد از رخداد یافته شده و بعضی نیز همچنان در شمار ناپدیدشدگان باقی ماندند.
این زلزله از نظر ردهبندیهای علمی زلزله شناسی از رده زلزلههای بزرگ(با بزرگی بیش از 8 درجه) است. بخش مهمی از تلفات و خسارتهای این زلزله به وقوع سونامی پس از رویداد اصلی مربوط بود.
نائوتو کان نخست وزیر وقت ژاپن این زلزله را بزرگترین بحران ژاپن پس از جنگ جهانی دوم نامید.
از تاریخ زمینلرزههای ژاپن میتوان از این رویدادهای مهم یاد کرد:
1- زلزله کانتو در اول سپتامبر 1923 با بزرگی 7.9 درجه که با خسارت و آتش سوزی وسیع در شهر توکیو همراه بود و موجب مرگ 105 هزار نفر شد.
2- زمینلرزه 17 ژانویه 1995 کوبه با بزرگی حدود 6 درجه که با 6434 نفر تلفات همراه بود.
ضمنا هم از نظر اندازه و هم رخداد سونامی پس از وقوع زلزله، زمینلرزه فوکوشیما با زمینلرزه 26 دسامبر 2004 سوماترا در شرق اندوزی قابل مقایسه است. در آن زلزله متاسفانه بیش از 300 هزار نفر در اندونزی و کشورهای حوزه اقیانوس هند کشته شدند.
راکتورهای هستهای بلای جان ژاپن شدند
ژاپن کشوری است که 55 رآکتور هسته ای دارد. اولین نیروگاه هسته ای ژاپن به کمک شرکتهای انگلیسی در سال 1973 آغاز به کار کرد و سپس با کمک فناوری آمریکا این نیروگاهها در ژاپن توسعه یافت. هر چهار رآکتور نیروگاه فوکوشیما شماره یک دچار انفجار شد، البته راکتور شماره 3 در این نیروگاه آسیب بیشتری دید و آلودگی گسترده تر و عمیقتری به دلیل ذوب شدن میله های سوخت داخل رآکتور و آلودگی محیط به پلوتونیوم، به جای گذاشت. شرکت نگهداری و بهرهبرداری از نیروگاه فوکوشیما ، شرکت برق توکیو(تپکو) بود که در گزارشهای بعد از سانحه متهم به سوءمدیریت و عدم اطلاع رسانی به موقع شد. علاوه بر این در گزارشها آمده بود که مقرر بود که نیروگاه هسته ای فوکوشیما دائیچی در تاریخ اول فوریه 2011 به حالت خاموش و ایمن از رده خارج شود که ظاهرا به دلیل مسائل اقتصادی و ترس از ضررهای مالی حاصله شرکت تپکو از این کار اجتناب کرده بود.
به هر حال در هنگام زمینلرزه و به طور خودکار، نیروگاه فوکوشیما دائیچی و 11 نیروگاه دیگر ژاپن به حالت خاموش و ایمن درآمدند که به دلیل از کار افتادن سامانه های خنک کننده رآکتورهای این نیروگاه به علت ورود امواج آب و فضولات ناشی از سونامی با ارتفاع حدود 12 متر به خنک کننده های رآکتورها، یکی پس از دیگری دچار انفجار شده و مسالهای مهم و خبر ساز ایجاد کردند که در ماههای پس از زلزله در حد خود رخداد زلزله خبرساز بود. قبل از آن برآورد شده بود ارتفاع آب ناشی از سونامی احتمالی هیچگاه به بیش از 99 متر نرسد!
به دلیل آلودگیهای ایجاد شده، دولت ژاپن جمعیت 140 هزار نفری ساکن در محدوده 20 کیلومتری اطراف نیروگاه را تخلیه نمود و به مردم برای تردد در شعاع 30 کیلومتری آن و به کشاورزان در شعاع 60 کیلومتری آن هشدار آلودگی داد. برآوردهای وزارت انرژی آمریکا در اوایل اردیبهشت ماه 90 نشان داد که محدوده تحت تاثیر آلودگی در این زلزله باید تا گستره شعاع 80 کیلومتری اطراف نیروگاه فوکوشیما دائیچی در نظر گرفته شود.
مشکلات اقتصادی و بیکاری برای آوارگان زلزله و سونامی و محدوده نیروگاه فوکوشیما
بعد از زلزله مارس 2011، خانوارهای آواره شده از زلزله و سونامی و محدوده نیروگاه هسته ای فوکوشیما در شهر های دیگر مستقر شده ولی از نظر اقتصادی همچنان متکی به کمکهای دولتی هستند. چند 10 هزار نفر از ساکنان مناطق ساحلی شمال شرق ژاپن که در کارخانههای ساخت خودرو و قطعات الکترونیکی کار میکردهاند، با تعطیلی کارخانههای خود مجبور به مهاجرت شدند. بانک جهانی خسارت زلزله و سونامی 11 مارس 2011 را 235 میلیارد دلار برآورد کرد که به این ترتیب، این رخداد خسارت بار ترین سانحه طبیعی در تاریخ بشر بوده است.
تجربه های علمی بدست آمده از فاجعه فوکوشیما
ژاپن کشور سانحه خیزی است و زمینلرزه، سونامی و پیامدهای ناشی از آنها در زلزله 2011 به عنوان خسارت بار ترین رخداد – از نظر اقتصادی – در تاریخ بشر محک خوبی از میزان آمادگی این کشور بود.
پیشرفته بودن ژاپن از نظر علم و فناوری و رشد اجتماعی و اهمیت به آموزش در این کشور از نکتههای مهم برای کنترل پیامدهای منفی فاجعه 11 مارس 2011 بود. گرچه در همین کشور نیز مشخص شد که اولا توجه صرف به منافع اقتصادی میتواند به فاجعه ای همچون انفجارهای پی در پی در نیروگاه هسته ای فوکوشیما بینجامد و حتی بعد از این رخداد نیز این کشور در صدد صدور این تجهیزات خطرناک به کشور های درحال توسعه باشد.
صرف نظر از بعد غیر اخلاقی چنین تصیمیم هایی، عدم دور اندیشی در کشورهای درحال توسعه و نیاز فوری کنونی به انرژی نیز شاید وسیله ای برای توجیه این رفتارها باشد، گرچه با راه حلهای درازمدت که ممکن است در ابتدا پر هزینه تر بنمایند، هم ژاپن و هم تمامی کشورهای دیگر جهان میتوانند به تدریج نیاز به فناوریهای پرخطر هسته ای را با توسعه فناوریهای مرتبط با انرژیهای پاک جایگزین کنند.
زلزله 11 مارس 2011 همچنین زنگ هشدار مهمی برای شهر توکیو و منطقه پیرامون آن به عنوان یکی از مهمترین کلانشهرهای در معرض خطر زلزله در جهان در کنار شهرهای تهران، استانبول، جاکارتا و لسآنجلس بود.
زلزله شناسان برآورد زمان احتمالی برای رخداد زمینلرزه مهم بعدی را در محدوده توکیو، بعد از رخداد زلزله 11 مارس 2011 از 30 سال به 5 سال کاهش دادند. این مساله و اینکه چنین زمینلرزه ای با بزرگی 9.0 در شمال شرق ژاپن اساسا از سوی زلزله شناسان غیر قابل انتظار بود، هشدار مهمی برای زلزله شناسان در سراسر جهان است تا در روشهای قدیمی و برآوردهای معمول با استفاده از دادههای موجود برای تخمین بزرگترین زمینلرزه محتمل، تجدیدنظر کنند.
رودنی اوینگ، استاد موسسه فرانک استانتون و عضو ارشد مرکز همکاری و امنیت بینالملل در موسسه فریمن اسپوگلی و کارشناس مواد هستهای سه درس مهمی که باید از تراژدی فوکوشیما کسب شود را ترسیم کرده است.
درس اول: از توصیف تراژدی فوکوشیما به عنوان حادثه خودداری شود
یکی از بزرگترین درسهایی که از فوکوشیما دایچی باید آموخته شود درباره لحن مورد استفاده برای توصیف فجایع هستهای است. در رسانهها و مقالات علمی مرتبا این واقعه به عنوان یک تصادف توصیف میشود اما این عنوان به درستی علت این حادثه را روشن نمیکند که بر اثر شکست تحلیلهای ایمنی به وجود آمد.
اوینگ به ویژه به حوادث زنجیرهای که منجر به گداخت هستهای در راکتور شماره 1 و 3 فوکوشیما شد اشاره میکند. در پی زلزله 9 ریشتری، این نیروگاه هستهای به طور خودکار راکتورهایش را همانگونه که طراحی شده بود، خاموش کرد. ژنراتورهای اضطراری به سرعت به منظور حفظ چرخه خنک کننده سوخت هستهای شروع به فعالیت کردند. این روندی حیاتی برای جلوگیری از گرمایش و در نهایت گداخت به شمار میرود. اما سونامی بعدی موتورهای دیزلی که انرژی را تامین میکردند، زیر آب برد و سیستم خنک کننده نتوانست به فعالیتش ادامه دهد.
درس دوم: در معنای خطر تجدیدنظر کنیم
بلافاصله در پی فاجعه فوکوشیما شرکت برق توکیو به دلیل فقدان طرح و واکنش به موقع مورد انتقاد شدید واقع شد. در نظر اوینگ این انتقادها درباره مسائل بزرگتری صحبت میکنند: در اجرای ارزیابی خطر سیستم لازم است منظورمان را از خطر مورد تجدیدنظر قرار دهیم. خطر بیشتر از دست دادن زندگی و اموال است.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: ارزیابی دوباره خطر نیز با تغییر زبانمان آغاز میشود. زمانی که میگوییم خطراتی مانند زلزله یا سونامی کم است یا انتظار آن نمیرود، حتی زمانی که سوابق زمین شناسی نشان میدهد که زلزله اتفاق افتاده و رخ خواهد داد، این امر به شدت ضرورت این که باید به درستی عمل کنیم و آماده شویم را کاهش میدهد.
وی تصریح کرد: میتواند این گونه باشد که تحلیلهای خطر برخلاف ایمنی عمل کند به این منظور که اگر تحلیلهای خطر به ما بگوید که چیزی ایمن است، پس شما اقدامات احتیاطی ضروری را اتخاذ نمیکنید. این فرض که راکتورها در زمان زلزله ایمن هستند منجر به شکست در بررسی تاثیرات سونامی شد.
درس سوم: انرژی هستهای به شدت به آینده انرژیهای تجدیدپذیر مربوط شده است
طبق نظر اوینگ در پنج سال پس از تراژدی فوکوشیما این فاجعه اثرات فوری بر صنعت هستهای داشته که اثر زیادی برآینده منابع انرژی تجدیدپذیر خواهد داشت.
در ایالات متحده کمیته نظارت هستهای ملزم ساخته که همه سایتهای راکتورهای هستهای خطرات ناشی از فجایع طبیعی را مورد ارزیابی دوباره قرار دهند. این الزامات نه تنها شامل زمین لرزهها و سونامیها میشود بلکه مخاطرات سیل گرفتگی به خصوص در مرکز ایالات متحده را در بر میگیرد. با این حال این واکنش به طور جهانی مورد نظر قرار نگرفت.
اوینگ در این باره گفت: در کشورهایی مانند آلمان و سوییس تراژدی فوکوشیما باعث لبریز شدن کاسه صبر شد. در آلمان جایی که همواره مخالفتهای شدید مردم علیه انرژی هستهای و انتقال زبالههای هستهای وجود داشته، این موضوع کاملا صدق میکند. آلمان اعلام کرد که تمامی نیروگاههای هستهای خود را تعطیل خواهد کرد.
در منطقهای مانند آلمان که به لحاظ ارتعاشات زمین لرزهای به مراتب از ژاپن با ثباتتر است، این اقدام در کنار گذاشتن انرژی هستهای نشان دهنده انتقالی پرهزینه و مهم برای سیستمهای انرژی جهانی است.
فاجعه فوکوشیما در ژاپن با همه پیشرفتگی این کشور در زمینههای مختلف علم و فناوری، مشکلات بزرگ و دامنهداری ایجاد کرد و همه باید در دیدگاههای قبلی خود با توجه به موارد مختلفی که در زلزله مارس 2011 ژاپن رخ داد، با انجام مطالعات دقیق تجدید نظر کنند.
درست است که حوادث و اتفاقات ناگوار یکباره رخ داده و افراد آمادگی های لازم برای روبرو شدن با شرایط بحرانی صورت گرفته را ندارند، اما گاهی اوقات دانستن و انجام تنها چند مورد ساده در هنگام حادثه منجر به حفظ خونسردی بیشتر برای انجام تصمیم درست و راه کاری عاقلانه می شود.
یک آزمایش یک ساله که توسط یک تیم از زیست شناسان سیارهای از دانشگاه آرکانزاس انجام شده نشان میدهد که میکروبها میتوانند با وجود شرایط سخت مریخ در این سیاره زنده بمانند.
به نقل از انگجت، دانشمندان پس از اینکه مریخ نورد کنجکاوی موفق به شناسایی گاز متان در این سیاره شد، شروع به انجام یک پژوهش کردند.
به گفته محققان این پژوهش، بیشتر متان موجود بر روی زمین توسط موجودات زنده تولید شده که این امر میتواند در مورد مریخ نیز صدق کند.
یک گروه از میکرواُرگانیسمها به نام متانوژن که در باتلاقها و در روده گاوها وجود دارند این گاز طبیعی را در سیاره ما تولید میکنند.
متانوژنها برای زندگی به اکسیژن یا فتوسنتز نیاز نداشته و برای بقای خود تنها به یک مکان زیر سطحی نیاز دارد که آنها را از سطوح بالای اشعه ماوراء بنفش سیاره سرخ محافظت کند.
از آنجا که انتقال گاوها به فضا برای انجام آزمایشات ممکن نیست، دانشمندان این میکروبها را در لولههای آزمایشگاهی و در مایعاتی که قبلا از زیر سطح مریخ برای نمونه گرفته شده بود پرورش دادند.
آنها همچنین فشار اتمسفر بسیار پایین منطقه زیر سطح مریخ را در این لولههای آزمایشگاهی شبیه سازی کردند .به علاوه، آنها موجودات را به تقلید از آن سیاره در درجه حرارت انجماد قرار دادند.
پس از گذشت تقریبا یک سال از آزمایش بر روی چهارگونه مختلف، دانشمندان دریافتند که همه آنها موفق به زنده ماندن در این شرایط سخت به مدت سه تا 21 روز شدند.
محققان این پژوهش میگویند که متان موجود در مریخ میتواند محصول آتشفشانها و عوامل دیگر نیز باشد.
.: Weblog Themes By Pichak :.