برخورددهنده‌‌ی بزرگ هادرونی (LHC) بزرگ‌ترین شتاب‌دهنده‌‌ی ذرات در دنیا است که در طول ده سال بهره‌‌برداری از آن، اکتشافات بزرگی نظیر کشف ذره‌‌ی مرموز بوزون هیگز حاصل شد. حال در ۱۵ ژانویه سال ۲۰۱۹، یک تیم بین‌المللی از فیزیکدانان مرکز تحقیقات سرن از طراحی مدل مفهومی یک نوع جدید شتاب‌دهنده‌‌ی ذرات پرده‌برداری کردند که توصیفات، حاکی از عظمت چشمگیر این پروژه در برابر ال‌‌اچ‌‌سی است.

برخورددهنده‌‌ی مدور آینده (FCC) نام جانشین بعدی برخورددهنده‌‌ی بزرگ هادرونی است که درصورت صدور مجوز بهره‌‌برداری، فیزیکدانان خواهند توانست به پاسخ برخی از اسرارآمیزترین پرسش‌‌های دنیای فیزیک دست پیدا کنند. این بدان معنی است که ما به‌‌زودی می‌توانیم دریابیم که ماهیت آنچه بخش اعظم جهان را در برگرفته است، چیست و ذرات تازه‌‌ای را کشف کنیم که پیش‌ازاین از وجود آن‌‌ها آگاهی نداشتیم.

طرح پیش رو شامل یک تونل دایره‌‌ای عظیم ۱۰۰ کیلومتری است که در مساحتی شامل شهر ژنو از سوئیس و حومه‌‌ در زیر زمین حفر خواهد شد. شتاب‌‌دهنده‌‌ی ۲۷ کیلومتری ال‌‌اچ‌‌سی قرار است ذرات را به شتاب‌‌دهنده‌‌ی جدید تزریق کنند تا نهایتاً بتوان به انرژی برخوردی معادل ۷ برابر میزان فعلی در ال‌‌اچ‌‌سی دست یافت. چنین برخورد قدرتمندی امکان تولید ذراتی را فراهم می‌‌کند که پیش‌‌از‌‌این امکان دستیابی به آن‌‌ در برخورددهنده‌‌ی ال‌‌اچ‌‌سی وجود نداشت؛ این به‌‌منزله‌‌ی دروازه‌‌ی ورودی علم فیزیک ذرات به دنیایی کاملاً ناشناخته خواهد بود.

دروازه‌ای به دنیای تاریک

برخورد‌‌دهنده‌‌ی مدور آینده (FCC) در حقیقت ترکیبی از چند پروژه‌‌ی ادغام‌‌شده در یکدیگر است. فاز اول این برخورددهنده، شامل دستگاهی است که الکترون‌ها را با همتایان پادماده‌‌ی خود (یعنی پوزیترون‌‌ها) برخورد می‌‌دهد. همان‌‌طور که احتمالاً پیش‌ازاین نیز می‌‌دانستید، تصور بر این است که تمامی ذرات عالم یک همتای پادماده دارند؛ ذراتی با ماهیت کاملاً مشابه که تنها تفاوتشان در بار الکتریکی آن‌ها نهفته است. زمانی که یک ماده و یک پادماده به هم می‌رسند، یکدیگر را کاملاً نابود کرده و تمامی انرژی حاصل از این برخورد منجر به تولید ذرات جدیدی می‌شود.

در برخورددهنده‌‌ی جدید، امکان کنترل دقیق انرژی برخورد وجود خواهد داشت. ضمن اینکه برخوردهای صورت‌‌گرفته در مقایسه با ال‌‌اچ‌‌سی کاملاً پاک و عاری از آلودگی خواهند بود؛ چراکه در برخورددهنده‌‌ی ال‌‌اچ‌‌سی از پروتون‌ها به‌‌عنوان عامل برخوردکننده استفاده می‌‌شود. هنگام برخورد این ذرات، علاوه‌‌بر نوترون، برخی از ذرات هسته‌‌ای دیگر نیز تولید می‌‌شود. پروتون‌‌ها مانند الکترون‌‌ها ذرات بنیادی محسوب نمی‌‌شوند؛ بلکه تنها مجموعه‌‌ای از ذرات شامل کوارک‌ها و گلوئون‌ها هستند. وقتی پروتون‌‌ها برخورد می‌کنند، تمامی این ذرات درونی به فضای بیرونی منتشر می‌‌شود و این قضیه امکان تشخیص ذرات جدید را از میان سایر زباله‌‌های درون‌هسته‌‌ای دشوار خواهد کرد.

هدف اولیه از انجام برخورد میان الکترون و ‌‌پوزیترون، مطالعه‌‌ روی ذره‌‌ی بوزون هیگز است؛ ذره‌‌ای که در توضیح علت وجود سایر ذرات بنیادی دخیل شناخته شده است. برخورد‌‌دهنده‌‌ی جدید می‌‌تواند میلیون‌‌ها ذره‌‌ی بوزون هیگز را ایجاد کرده و ویژگی‌های آن‌ها را با جزییات بی‌سابقه‌ای اندازه‌گیری کند.

انجام چنین اندازه‌گیری‌های دقیقی قابلیت‌‌های تازه‌‌ای را برای اکتشافات بیشتر در دنیای فیزیک فراهم خواهد کرد. یکی از مهم‌ترین این قابلیت‌‌ها آن است که بوزون هیگز می‌تواند به‌‌عنوان دروازه‌‌ای تلقی شود که دنیای عادی اتم را به دنیایی از ذرات ناشناخته و مرموز اتصال می‌‌دهد. حدود ۸۵ درصد از کل مواد موجود در جهان را «ماده‌‌ی تاریک» تشکیل می‌‌دهد؛ یعنی ذراتی که ما هرگز قادر به دیدن آن‌‌ها نبوده‌‌ایم. ما تاکنون تنها به‌‌واسطه‌‌ی وجود جاذبه‌‌ی گرانشی ناشی از آن‌‌ها، می‌‌توانستیم وجود این شکل خاص از ماده را تأیید کنیم. حال با کمک یک برخورددهنده‌‌ی الکترون-پوزیترون می‌توان ذره‌‌ی بوزون هیگز را به این نوع ذرات ناشناخته تجزیه کرد.

در فاز دوم، این برخورد‌‌دهنده‌‌ی با نوع بسیار قدرتمندتری از برخورددهنده‌‌ی پروتون‌‌-‌‌پروتون جایگزین خواهد شد؛ برخوردهایی که انرژی آن‌‌ها به ۱۰۰ تریلیون الکترون‌‌ولت می‌رسد. این برخورددهنده‌ی حیرت‌انگیز به‌‌منزله‌‌ی یک ماشین اکتشاف جدید است که قادر به خلق طیف وسیعی از ذرات جدید خواهد بود؛ ذراتی که فیزیکدانان پیش‌‌تر دسترسی به آن‌‌ها را فراتر از قابلیت‌‌های فعلی ال‌‌اچ‌‌سی قلمداد می‌‌کردند.

چنین دستگاهی قادر به کاوش طیفی از انرژی خواهد بود که بیشتر اشکال ماده‌‌ی تاریک در آن یافت می‌‌شوند. همچنین ما قادر خواهیم بود وضعیت جهان را در لحظه‌‌‌‌ای یک‌‌تریلیونم ثانیه پس از وقوع مه‌بانگ بررسی کنیم. این لحظه در تاریخ جهان بسیار حیاتی است؛ زیرا همان زمانی است که میدان هیگز (و بسیاری از میدان‌‌های مشابه دیگر) به شکل فعلی خود درآمدند و درنتیجه‌‌ی آن، توده‌‌های فعلی از ذرات بنیادی ایجاد شدند.

درک اینکه چگونه میدان هیگز توانسته این سطح از انرژی فعلی‌‌اش را به‌‌دست آورد، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌‌های دنیای فیزیک است؛ چراکه به‌‌نظر می‌‌رسد این سطح از انرژی هیگز بادقت غیرقابل‌‌توصیفی با میزان انرژی لازم برای ایجاد اتم‌‌ها (و درنتیجه ستارگان، سیارات و بشر) تطابق داشته است.

همچنین برخی از فیزیکدانان امیدوارند که این برخورددهنده‌‌ی جدید در نهایت بتواند به ما کمک کند تا دریابیم چرا بخش اعظم دنیای ما از ماده ساخته شده است و نه پادماده.

هزینه‌‌های سرسام‌آور پروژه

فاز اول این برخوردگر قرار است در دهه‌‌ی ۲۰۴۰ (درست پس از انجام آخرین ارتقای ال‌‌اچ سی)، راه‌‌اندازی شود. فاز بعدی آن، یعنی برخورددهنده‌‌ی قدرتمند پروتون-پروتون در دهه‌‌ی ۲۰۵۰ نصب خواهد شد. هر دو پروژه دارای هزینه‌‌های اجرایی بسیار گزافی هستند: ۹ میلیارد یورو برای ماشین برخورددهنده‌‌ی الکترون-پوزیترون و ۱۵ میلیارد یوروی دیگر برای راه‌‌‌‌اندازی برخورددهنده‌ی پروتون-پروتون.

اعلام چنین هزینه‌‌هایی، انتقادهای قابل‌درکی را به‌‌دنبال داشته است که می‌‌گویند این حجم از سرمایه می‌تواند در محل‌‌های بهتری نظیر معضل مقابله با تغییرات اقلیمی هزینه شود.

جان ومرسلی، فیزیکدان ارشد درگیر در پروژه‌‌ی برخورددهنده‌‌ی مدور آینده می‌‌گوید که جدا از ارزش دانش بنیادین مربوط به این پروژه، مزایای کوتاه‌مدت دیگری نیز برای آن قابل تصور است. او می‌‌گوید:

FCC باعث توسعه‌‌ی فناوری‌‌های نوین برای حل چالش‌های جدید خواهد شد. فناوری‌‌هایی نظیر شبکه‌ی گسترده‌‌ی جهانی (WWW)، وای‌‌فای، مگنت‌‌های مورداستفاده در دستگاه‌‌های ام‌‌آرآی همگی به‌‌لطف پیشرفت‌‌های علم فیزیک پایه توسعه یافتند. این پروژه همچنین دارای قدرت عظیمی برای الهام بخشیدن به نسل بعدی فیزیکدانان است.

در نهایت، چنین طرح جاه‌طلبانه‌ای تنها از طریق یک همکاری بین‌المللی بزرگ و با سرمایه‌گذاری ده‌ها کشور امکان‌پذیر خواهد بود. این پروژه شامل ۱۳۰۰ مشارکت‌‌کننده از ۱۵۰ دانشگاه، موسسه‌‌ی تحقیقاتی و شرکت صنعتی از سرتاسر جهان است. در همین حین، یک پروژه برخورددهنده‌‌ی مشابه دیگر در حال بررسی ازسوی چین است. این کشور شاید تنها کشوری باشد که به‌‌صورت مستقل قادر به بسیج کلیه‌ی منابع لازم برای ساخت چنین ماشین عظیمی ‌باشد.

طرفداران پروژه‌‌ی FCC امیدوارند که این پروژه در استراتژی جدید اتحادیه‌‌ی اروپا درمورد فیزیک ذرات در سال ۲۰۲۰ به تصویب برسد. در صورت تحقق این امر، فرآیند طولانی تحقیق‌‌و‌‌توسعه آغاز خواهد شد و همزمان تلاش‌‌ها برای متقاعدسازی دولت‌ها و افکار عمومی باهدف جلب اعتماد و جذب سرمایه برای پیاده‌‌سازی این پروژه شروع می‌‌شود.

بی‌‌شک چالش‌‌های سیاسی عظیمی در مسیر اجرایی‌‌شدن این پروژه‌‌ به چشم می‌‌خورند؛ اما گویا فیزیکدانان نیز مصمم‌اند که هرگز در مسیر افزایش درک خود از جهان، دست از تلاش برندارند.

تازه‌ترین پرچم‌دار سامسونگ با سروصدایی فراوان در راه است. یکی از شایعات پیرامون آن، مجهز بودنش به قابلیت شارژ بی‌سیم سایر دستگاه‌ها است؛ قابلیتی که مدتی پیش در گوشی پرچم‌دار هواوی Mate 20 Pro مشاهده شده‌ بود.

اما تازه‌ترین اخبار گلکسی اس 10 با انتشار تصویری از کارت تبلیغاتی و نمایشی این گوشی، از به حقیقت پیوستن این شایعه حکایت دارند. با کمی دقت به این کارت می‌توان متوجه شد که این قابلیت احتمالاً حائز اهمیت خاصی برای سامسونگ است؛ چراکه آیکن آن دقیقاً درکنار آیکن دوربین سه‌گانه‌ی گلکسی اس 10 که یکی از قابلیت‌های محوری این پرچم‌دار خواهد بود قرار گرفته‌ است.

البته دراین‌میان یک سؤال باقی می‌ماند؛ سامسونگ چه تمهیدی برای بهره‌گیری از این قابلیت در نظر گرفته‌ است؟ چراکه به‌طورمثال هواوی از فناوری Qi برای این امر استفاده کرده‌ است، اما محصولات پوشیدنی سامسونگ همچونگلکسی واچ و Gear IconX نه از این استاندارد و نه از استاندار PMA یا سایر استانداردهایی که تابه‌حال در گوشی‌های سامسونگ به‌کار گرفته شده‌ است استفاده می‌کنند.

به نظر می‌رسد که برای یافتن پاسخ این سؤال، و همچنین میزان بازدهی این قابلیت در گلکسی اس 10 چاره‌ای جز انتظار تا معرفی این پرچم‌دار نیست. نظر شما در این‌باره چیست؟

کنگره‌ی جهانی موبایل ۲۰۱۹، ماه دیگر برگزار می‌شود و احتمالا شاهد معرفی دستگاه‌های تاشدنی یا حتی شاید گسترش‌پذیر و همچنین دستگاه‌هایی با پشتیبانی از 5G خواهیم بود؛ اما به جز این موارد چه انتظاراتی می‌توانیم داشته باشیم؟

براساس ویدئوی کوتاه منتشرشده از سوی ال‌جی، مراسم این شرکت در MWC 2019 در تاریخ ۲۴ فوریه (۵ اسفند) برگزار می‌شود و باتوجه‌به عبارت «Goodbye Touch»، ظاهرا قرار است با لمس‌کردن خداحافظی کنیم. در این کلیپ دستی را می‌بینیم که با حرکات ساده، نوشته‌ها را به صفحه وارد و از آن خارج می‌کند؛ که شبیه به ژست‌های غیرلمسی Air Gesture سامسونگ هستند که در Galaxy S4 شاهد بودیم. کلیپ کوتاه ال‌جی:

به احتمال زیاد پیاده‌سازی ال‌جی از این قابلیت بسیار پیشرفته‌تر از آنچه در سال ۲۰۱۳ دیدیم خواهد بود؛ اما باید صبر کنیم و ببینیم. نمایشی از ژست‌های غیرلمسی در گلکسی اس ۴:

اواخر سال گذشته بود که اطلاعاتی درباره‌ی اولین نمایشگر ۱۵.۶ اینچی OLED سامسونگ با وضوح 4K برای لپ‌‌تاپ‌‌ها در نمایشگاه CES مطرح شد. این محصول تا پایان نمایشگاه معرفی‌نشده باقی ماند؛ اما ظاهرا انتظارها به‌سر آمده است. شرکت Samsung Display دیروز اعلام کرد موفق شده اولین صفحه نمایش ۱۵.۶ اینچی OLED لپ‌تاپ با وضوح تصویر UHD را بسازد. سامسونگ این پنل را به سازندگان پیشتاز برای ساخت نوت‌‌بوک‌‌های رده‌بالا عرضه خواهد کرد.

پنل‌‌­های OLED در بازار نمایشگرهای کره‌­ای محصول ناشناخته­‌ای نیست. این پنل­‌ها در حوزه‌­ی­ نمایشگرهای موبایل حضور چشمگیری دارند و اکنون، قرار است در بازار نوت‌بوک­‌ها هم خودی نشان دهد. شرکت Samsung Display، سازنده­‌ی تخصصی نمایشگرهای سامسونگ، ۹ کارخانه­‌ی تولید نمایشگر در سراسر جهان دارد.

خط‌تولید نمایشگر‌های OLED لپ‌­تاپ سامسونگ با وضوح 4K تا ماه آینده راه‌اندازی خواهد شد. فناوری نمایشگر OLED درمقایسه‌با نمایشگرهای رایج LCD چندین مزیت دارد و درواقع، جایگزین شایسته‌ای برای این نمایشگرها در لپ­‌تاپ‌های پرچم‌دار خواهد بود. سامسونگ خاطرنشان می‌کند پنل­‌های OLED با وضوح 4K ساختِ این شرکت استاندارد DisplayHDR TrueBlack مؤسسه‌­ی VESA، مؤسسه­‌ی استانداردهای ویدئو­الکترونیک را دریافت کرده و از دقت رنگ چشمگیر و قابلیت HDR کامل بهره­‌مند است.

نمایشگر لپ­تاپ OLED سامسونگ سطح روشنایی گسترده‌­ای از ۰.۰۰۰۵ تا ۶۰۰ نیت دارد و نسبت کنتراست دینامیکی آن ۱:۱۲۰۰۰۰ اعلام شده است. با این ارقام رنگ سیاه در این صفحه‌نمایش ۲۰۰ برابر تیره‌­تر و رنگ سفید دوبرابر روشن‌تر از نمایشگرهای رایج LCD به‌نمایش درخواهد آمد.

طیف رنگی این نمایشگر ۳.۴ میلیون رنگ را شامل می­‌شود که دوبرابرِ میزان به‌کاررفته در نمایشگرهای رایج LCD است. نمایشگر لپ‌‌تاپ جدید سامسونگ از استاندارد حجم رنگ DCI-P3 پیروی می­‌کند که بهترین حالت ممکن برای استریم ویدئو است. سامسونگ مدعی است این نمایشگر در‌مقایسه‌با نمایشگرهای LCD هم‌­اندازه­‌‌اش حجم رنگ ۱.۷ برابری دارد. این ویژگی باعث شفافیت و دقت در رنگ هنگام تماشای غیرمستقیم صفحه­‌نمایش می­‌شود.

سامسونگ به این موضوع اشاره نکرده که کدام‌یک از تولیدکنندگان لپ­‌تاپ برای اولین‌بار از صفحه­‌نمایش OLED با وضوح 4K ساخت این شرکت استفاده می­‌کنند. بااین‌حال، انتظار می‌­رود این صفحه‌نمایش همچون نگینی بر لپ‌تاپ­‌های پرچم‌دار ساخت لنوو (Leonovo) و دل (Dell) بدرخشد. سامسونگ می‌گوید قصد دارد تولید انبوه این نمایشگر لپ­‌تاپ را از اواسط فوریه (برابر با اواخر بهمن) آغاز کند. احتمال دارد این شرکت در یکی از لپ‌­تاپ‌های گران‌­قیمتش از این محصول استفاده کند.

بسیاری از تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند با پیروی از اپل، جک هدفون را در گوشی‌های خود حذف کردند؛ اما میزو (Meizu) پا را از این نیز فراتر گذاشته است. میزو گوشی هوشمند جدیدی به‌نام Zero را معرفی کرده که از جک هدفون و درگاه شارژ و منفذ اسپیکر بی‌بهره است. این دستگاه حتی شکاف سیم‌کارت و دکمه‌های معمول موجود در سایر گوشی‌ها را نیز ندارد. تنها عناصری که در سطح یکنواخت بدنه‌ی سرامیکی ۷.۸ میلی‌متری این گوشی دیده می‌شود، دوربین‌های ۱۲ و ۲۰ مگاپیکسلی پشتی و دو سوراخ ریز است. یکی از این سوراخ‌ها برای میکروفون و دیگری برای تنظیم مجدد گوشی (Rest) درنظر گرفته شده است.

به‌نظر می‌رسد این دستگاه پاسخ میزو به مدل کانسپت APEX FullView شرکت ویوو (Vivo) باشد؛ هرچند این مدل نیز در زمان رونمایی در اوایل سال ۲۰۱۸ به جک هدفون مجهز بود. میزو برای جبران حذف درگاه‌های گوشی Zero، آن را به بلوتوث نسخه‌ی ۵ و نوعی ارتباط بی‌سیم USB مجهز کرده که گفته می‌شود سرعتی مشابه با USB 3.0 در انتقال فایل‌ها دارد.

صفحه‌نمایش ۵.۹۹ اینچی QHD اولد گوشی هوشمند Zero همچون اسپیکری بزرگ عمل می‌کند. این دستگاه حاشیه‌ای بزرگ دارد که دوربین ۲۰ مگاپیکسلی جلویی را در خود جای‌داده است؛ ولی حسگر اثرانگشت آن کاملا در صفحه جای‌گذاری شده است. این گوشی که از پردازنده اسنپدراگون 845 بهره می‌برد، از شارژر بی‌سیم ۱۸ واتی به‌جای درگاه شارژ معمولی استفاده می‌کند. همچنین، احتمالا از دکمه‌های فیزیکی معمولی نیز ندارد و درعوض، از دکمه‌های لمسی حساس به فشار بهره ببرد که در حاشیه‌ها، بازخورد مبتنی بر حس لامسه از خود نشان می‌دهند.

افزون‌براین، میزو حذف شکاف سیم‌کارت در گوشی Zero را با فناوری سیم‌کارت ازپیش تعبیه‌شده یا eSIM جبران می‌کند. به‌گفته‌ی میزو، عرضه‌ی این گوشی در چین به پیشرفت اپراتورهای محلی در ارائه‌ی فناوری eSIM وابسته است. بنابراین، ممکن است عرضه‌ی آن در ابتدا محدود باشد.

به عنوان برخی از اخبار ماه‌های گذشته دقت کنید: «سر رباتی را کنار جاده‌ای (هیچ‌بات) در فیلادلفیا بریدند»؛ «به ربات نگهبان در سیلیکون‌ولی حمله کردند»؛ «افرادی در سن‌فرانسیسکو به ربات نگهبان حمله کردند و سرتاپایش را با سُس تنوری پوشاندند».

سؤالی که پیش می‌آید این است: چرا مردم به ربات‌ها، به‌ویژه ربات‌های انسان‌نما، حمله می‌کنند؟ این پدیده مختص ایالات متحده‌ی آمریکا نیست؛ بلکه در همه‌ی نقاط جهان دیده می‌شود. برای مثال، در یکی از مراکز خرید در اوزاکا‌ی ژاپن، سه پسر با تمام توان به جان ربات انسان‌نما افتاده بودند. در مسکو نیز، مردی با چوب بیس‌بال به رباتی آموزگار به‌نام آلان‌تیم حمله کرد و ربات درحالی‌که روی زمین افتاده بود، تقاضای کمک می‌کرد.

چرا ما این‌ گونه رفتار می‌کنیم؟ آیا مخفیانه از این موضوع می‌ترسیم که ربات‌ها شغل‌هایمان را بگیرند؟ آیا از این می‌ترسیم که جوامع ما را دگرگون کنند؟ از این می‌ترسیم که ربات‌ها در آینده تک‌تک حرکات ما را با توانایی‌های رو‌به‌رشدشان و حس شرورانه‌ای کنترل خواهند کرد؟ شاید همین طور باشد!

توهم شورش به‌نوعی در خودِ کلمه‌ی ربات نهادینه شده است. کارل کاپک، نمایش‌نامه‌نویس اهل چک، این کلمه را برای اولین‌بار به‌منظور توصیف آدم‌های مکانیکی استفاده کرد. پیش از آن و در گذشته، از کلمه‌ی ربات برای اشاره به «سیستم بردگی قراردادی» استفاده می‌کردند. از همان زمان‌های دور، ترس از شورش بردگان در هنگام ادای کلمه‌ی ربات احساس می‌شد. سپس، این ترس به استفاده از خدمتکارهای مکانیکی نیز کشیده شد و اکنون نگرانی‌ها درباره‌ی قیام ربات‌ها در آینده، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

آریستوتل جورجسون، کمدین شبکه‌های اجتماعی می‌گوید ویدئو‌هایی که او از حمله‌ی مردم به ربات‌ها آپلود می‌کند، در میان محبوب‌ترین پُست‌های اینستاگرامی‌اش قرار دارد. به‌گفته‌ی جورجسون، بیشتر بازخوردهای مخاطبان در بخش دیدگاه‌ها، بازتابی از ترس آن‌ها از شورش ربات‌ها است.

جورجسون می‌گوید برخی افراد در بخش دیدگاه‌ها می‌گویند با کتک‌زدن ربات‌ها موافق هستند:

بعضی‌ها می‌گویند ما باید آن‌ها را کتک بزنیم تا هیچ‌وقت خیال شورش به سرشان نزند. بااین‌حال، گروه دیگری هستند که می‌گویند نباید این کار را بکنیم؛ چون وقتی ربات‌ها این ویدئو‌ها را ببینند، عصبانی می‌شوند.

آگنیشکا ویکوفسکا، دانشمند علوم اعصاب و رفتارهای شناختی و عضو هئیت‌تحریریه‌ی مجله‌ی بین‌المللی رباتیک اجتماعی (International Journal of Social Robotics) معتقد است مخالفت انسان‌ مقابل ربات‌ انگیزه‌ها و شکل‌های مختلفی دارد؛ اما همه‌ی آن‌ها بازتابی از همان روشی هستند که انسان‌ها به یکدیگر صدمه می‌زنند. بدرفتاری با ربات‌ها شاید از همان روان‌شناسی قبیله‌ای نشئت گرفته باشد؛ یعنی همان مفهوم خودی‌ها و غیرخودی‌ها. ویکوفسکا می‌گوید:

شما مأموری دارید؛ رباتی که در شاخه‌ای جداگانه از انسان‌ها قرار گرفته است. بنابراین، ممکن است خیلی راحت درگیر مکانیزم روان‌شناختی طرد شوید؛ چون فکر می‌کنید آن‌ها خودی نیستند. این موضوعی است که باید درباره‌اش بحث کرد: غیرانسانی‌کردن ربات‌ها حتی درحالی‌که آن‌ها انسان نیستند.

آنچه باعث تناقض می‌شود، این است که تمایلمان برای غیرانسانی‌کردن ربات‌ها از غریزه‌ی ما برای قائل‌شدن صفات انسانی به آن‌ها سرچشمه می‌گیرد. نایت‌اسکوپ (Knightscope)، بزرگ‌ترین سازنده‌‌ی ربات‌های نگهبان در ایالات متحده‌ی آمریکا است؛ سازنده‌ی همان ربات‌هایی که در سن‌فرانسیسکو به دو دستگاه از آن‌ها حمله کردند. ویلیام سانتانا لی، مدیراجرایی این شرکت می‌گوید خودش سعی می‌کند با محصولاتش به‌نوعی رفتار نکند که انگار موجودات باشعوری هستند؛ اما مشتریان او نمی‌توانند جلوی خود را بگیرند. وی می‌گوید:

درواقع، بخش بزرگی از مشتریان ما درنهایت روی این ماشین‌ها اسم می‌گذارند. برای مثال، می‌دانم افراد اسم‌هایی مانند هولمز و واتسون، رُزی، استیو، CB2 (نام یکی از شرکت‌های ساخت دکور) و CX3PO (نام یکی از خودروهای شرکت مزدا) را روی این ربات‌ها گذاشته‌اند.

ویکوفسکا می‌گوید این دشمنی با ربات‌ها که از تمایل به نسبت‌‌دادن صفات انسانی نشئت گرفته ممکن است بازتاب‌دهنده‌ی سندرم فرانکشتاین باشد. ما از ربات‌ها می‌ترسیم؛ چون آن‌ها را به‌خوبی درک نمی‌کنیم؛ چون کمی شبیه ما هستند؛ اما کاملا مثل ما نیستند.

فردرید کاپلان، رئیس بخش علوم انسانی دیجیتال در مؤسسه اکوپلی‌تکنیک در لوزان سوئیس، مقاله‌ای با این عنوان نوشته است: «چه کسی از ربات‌های انسان‌نما می‌ترسد؟» در این مقاله، وی می‌گوید مردم کشورهای غربی به‌خود به چشم ماشین‌های بیولوژیکی دانا نگاه می‌کنند و شاید به‌همین‌دلیل، از درک تفاوت بین ایده‌ی انسان‌بودن و ماشین‌ها عاجزند. او در مقاله‌ی خود به موضوع جالبی اشاره کرده است: سیستم عصبی انسان بعد از کشف الکتریسیته به‌خوبی فهمیده شد. دی‌ان‌ای (DNA) لزوما به‌صورت شکل آنالوگ کدهای کامپیوتری تفسیر شده است و قلب انسان اغلب به‌صورت پمپ مکانیکی توصیف می‌شود. کاپلان معتقد است در هر بُعدی از علم ما خودمان را در آینه‌ی ماشین‌هایی که می‌توانیم بسازیم، می‌بینیم.

این نظریه نمی‌تواند دلیل تخریب ماشین‌ها و ربات‌هایی را توضیح دهد که شبیه انسان نیستند. در ایالات متحده‌ی آمریکا، دَه‌ها خراب‌کار به خودروهای خودران در آریزونا سنگ پرتاب کرده‌اند. برای مثال، گزارش‌های رسیده از سن‌فرانسیسکو به این نکته اشاره می‌کند که راننده‌ها از قصد با خودروهای خودران تصادف می‌کنند. شاید این برخوردهای خشن با ربات‌ها ناشی از احساس ترس ما از بیکاری یا انتقام باشد. در مقاله‌ای که سال گذشته اقتصاددانان MIT و دانشگاه بوستون منتشر کردند، به این موضوع اشاره شده که چگونه اضافه‌شدن ربات به محیط‌های اقتصادی فرصت شغلی ۶ کارگر را ازبین می‌برد. کارگر‌ان یقه‌آبی، یعنی کارگرانی که بیشتر به کارهای یدی اشتغال دارند، بیش از دیگران درمعرض بیکاری قرار می‌گیرند. در مارس گذشته، خودرویی خودران در آریزونا با خانمی برخورد کرد که به مرگ او منجر شد. بعد از آن حادثه، افکار عمومی به‌شدت به این فناوری حساس و ستیزه‌جو شد. برای مثال، شخصی ویدئویی را در یوتیوب آپلود کرده بود که با تکان‌دادن اسلحه‌ی خود در هوا، دلیل تنفر خود از ماشین‌ها را همین تصادف اعلام می‌کرد.

بدرفتاری با ربات‌های انسان‌نما ممکن است پرهزینه و نگران‌کننده باشد، بااین‌حال، از دیدگاه ویکوفسکا شاید راه‌حلی برای این موضوع وجود داشته باشد. او با اشاره به یکی از تجربه‌های یکی از همکارانش در زمینه‌ی ربات‌های تعاملی، داستانی تعریف می‌کند. او می‌گوید:

اخیرا در کلاس مهدکودک، ربات به کودکان معرفی شد؛ اما کودکان تمایل عجیبی برای انجام رفتارهای خشن با ربات داشتند. برای مثال، با پا به آن ضربه می‌زدند و اصلا با آن رفتار مهربانانه‌ای نداشتند. این رفتار کودکان با ربات‌ها ادامه داشت تا اینکه یکی از پرستاران مهدکودک نام‌گذاری ربات‌ها را شروع کرد. بعد از آن، ربات‌ها دیگر فقط ربات نبودند؛ بلکه اندی و جو و سالی بودند و رفتار خشن کودکان متوقف شده بود. این موضوع بسیار جالب است. انگار که نام‌گذاری ربات‌ها بلافاصله باعث شده بود آن‌ها کمی به‌جمع خودی‌ها نزدیک‌تر شوند.

ویلیام سانتانا لی نیز تجربه‌ها‌ی مشابهی درباره‌ی رفتارهای ناشایستی که مشتریان با برخی از ربات‌های خود داشته‌اند، با ما درمیان می‌گذارد. او می‌گوید:

بهترین راه برای ما این است که وقتی به مکان جدیدی می‌رویم، قبل از اینکه حتی بسته‌بندی ربات را بازکنیم، مستقیم به تالار شهر می‌رویم و برنامه‌ی غذایادگیری برگزار می‌کنیم؛ یعنی به مردم می‌گوییم بیایید با ربات آشنا شوید و کیک هم بخورید. سپس، مسابقه‌ی نام‌گذاری برگزار می‌کنیم و با افراد درباره‌ی این موضوع صحبت می‌کنیم که ربات‌ها چه کار‌های می‌توانند یا نمی‌توانند انجام دهند. بعد از انجام این کارها، همه چیز کاملا به‌خوبی پیش می‌رود.

اما اگر این کار را انجام ندهید؟

اگر این کار را انجام ندهید، آن‌گاه احساس بی‌حرمتی خواهید کرد.

بسیاری از اوقات، کاربران از مراجعه به وب‌سایت پشیمان می‌شوند؛ زیرا کارکردن با آن را خسته‌کننده یا دشوار می‌دانند. دلایل مختلفی برای این مشکل وجود دارد. به‌عنوان‌ مثال، ممکن است و‌ب‌سایت از فناوری Web GL استفاده کند که مرورگر کاربر از آن پشتیبانی نمی‌کند. گاهی اوقات متن به‌حدی کوچک نوشته شده که نمی‌توانیم آن را بخوانیم. گاهی هم تجربه‌ی تلفن‌همراه وب‌سایت روی گوشی بارگذاری نمی‌شود. همه‌ی این‌ها مثال‌هایی از وب‌سایت‌های دسترس‌ناپذیر را نشان می‌دهند.

واقعیت این است که نمی‌توانیم هر تجربه‌ی دلسردکننده‌ای را به‌عنوان دسترس‌ناپذیری تعبیر کنیم؛ اما بین UX بد و محصول دورازدسترس، هم‌پوشانی وجود دارد. حالا به این موضوع فکر کنید اگر یکی از تجربه‌های کاربری برای عموم مردم ناخوشایند باشد. این تجربه برای افرادی مبتلا به ناتوانی‌های خاص مسلما بدتر است.

طراحی دسترس‌پذیر به این موضوع اشاره می‌کند که مردم چگونه می‌توانند از وب‌سایت شما استفاده کنند. قابلیت دسترسی یا دسترس‌پذیری (Accessibility) به‌طور خاص روی افراد معلول تمرکز می‌کند؛ یعنی افرادی که در بینایی یا شنوایی یا توانایی حرکتی با اختلالاتی مواجه‌اند. یکی از وظایف مهم‌ طراحان وب‌سایت، این است که وب‌سایت‌های جامعی طراحی کنند که درک و حرکت آن برای همه‌ی افراد راحت باشد.

چرا باید برای دسترس‌پذیری اهمیت ویژه‌ای قائل شویم؟

می‌توانید به‌سادگی دسترس‌پذیری را یکی از ویژگی‌های مثبت، ولی نه ضروری طراحی محصول بدانید. بااین‌حال، واقعیت این است که ارائه‌ی UX عالی هم مستلزم کاربردپذیری است و هم دسترس‌پذیری. اگر در زمان طراحی وب‌سایت اصول دسترس‌پذیری را رعایت کنید، UX وب‌سایت را نه‌تنها برای افراد معلول، بلکه برای عموم مردم نیز بهبود خواهید داد. به‌علاوه، از بسیاری از مشکلات آتی، مثل مشتریان ناراضی و شاکی اجتناب می‌کنید.

دستورالعمل‌ها

كنسرسيوم شبكه جهانی وب (W3C) با هدف رفع ابهامات و مشکلات دسترس‌پذیری مجموعه‌ای از استانداردهای این حوزه را توسعه داده است. این سند که Web Content Accessibility Guidelines یا WCAG نام دارد، به چهار چشم‌انداز اصلی تقسیم می‌شود. شما برای درک این اصول، می‌توانید در زمان طراحی سؤالات زیر را با گروه خود مرور کنید:

• محسوس‌بودن (Perceivable): در این وب‌سایت می‌توانید محتوا را به روش‌های مختلف دریافت کنید؟ مثلا برای ویدئو کپشن مناسبی درنظر گرفته‌اید؟
• قابلیت اجرا (Operable): وب‌سایت می‌تواند بدون سردرگمی و بدون استفاده از ماوس یا تعاملات پیچیده عمل کند؟
• درک‌پذیربودن (Understandable): کاربر می‌تواند نحوه‌ی عملکرد رابط کاربری وب‌سایت و اطلاعات آن را درک کند؟
• انعطاف‌پذیری در شرایط متغیر (Robust): انواع دستگاه‌های مختلف کمکی، مانند اسکرین‌ریدر، وب‌سایت را می‌توانند درک کنند؟

موفقیت هریک از این اصول، در سه سطح A به‌معنی خوب و AA به‌معنی بهتر و AAA به‌معنی عالی رتبه‌بندی می‌شود. به‌عبارتِ‌دیگر، رتبه‌ی A حداقل الزامات برای هر وب‌سایت دسترس‌پذیر را نشان می‌دهد و رتبه‌ی AAA استاندارد طلایی برای قابلیت دسترسی محسوب می‌شود.

با این مقدمات، طراحی وب‌سایت‌های دسترس‌پذیر از آنچه تصور می‌کنید آسان‌تر است. نکاتی که در این بخش ذکر می‌کنیم، تغییراتی اجرا‌شدنی هستند که دسترس‌پذیری وب‌سایتتان را تاحدزیادی ارتقا می‌دهند.

تایپوگرافی

سلسله‌مراتب

توجه به سلسله‌مراتب در طراحی وب‌سایت اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا این عنصر به مردم اجازه می‌دهد خیلی سریع اطلاعات را تجزیه‌وتحلیل کنند. به‌بیانِ‌ساده، شما باید طراحی را با <h1> شروع کنید. هر سبک نگارش یا استایل تایپ بعدی، باید زیر <h1> قرار بگیرد. به‌علاوه، هر بخش تودرتو (Nested Section)‌ وب‌سایت ‌باید با سبک نگارشی ثابت و متناظری (معمولا <h2>) آغاز شود. همان‌طورکه در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، وب‌سایت Airbnb نمونه‌ی مناسبی برای تایپوگرافی منسجم و صحیح است.

شایان ذکر است تایپوگرافی وب‌سایت نه‌تنها ازنظر بصری و عملکردی باید صحیح باشد؛ بلکه ازنظر توصیفی نیز باید برنامه‌ریزی شود. بدین‌ترتیب، هم سئوی وب‌سایتتان بهتر می‌شود و هم تجربه‌ی بهتری برای افراد دچار مشکلات بینایی یا حافظه فراهم می‌کند.

ارائه‌ی بصری متن

تابه‌حال، چند بار به متنی طولانی نگاه کرده‌اید و تصمیم گرفته‌اید هرطور شده از خواندنش صرف‌نظر کنید؟ مشخصا مطالعه‌ی بلوک‌های بزرگ متن دشوار است. متمرکزماندن روی چنین محتوایی سخت و تمام‌کردنش واقعا خسته‌کننده است.

درمقابل، همه‌ی مردم، به‌ویژه افراد مبتلا به اختلالات بینایی، با پاراگراف‌های دارای عرض کمتر راحت‌تر پیش می‌روند. به‌همین‌دلیل، WCAG توصیه می‌کند در یک خط، از بیش از ۸۰ کاراکتر استفاده نکنید. به‌عنوان‌ مثال، هر خط از محتوای متنی وب‌سایت مدیوم (Medium)، یکی از وب‌سایت‌های پرمخاطب جهان، به‌طور متوسط از ۸۰ کاراکتر در اندازه‌ی دسکتاپ تشکیل می‌شود. مثال دیگر را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید: بلومبرگ یکی از وب‌سایت‌هایی است که به قانون شمارش ۸۰ کاراکتری وفادار می‌ماند.

دو نکته‌ی مهم دیگری که WCAG توصیه می‌کند، عبارت‌اند از: ۱. از متن‌های جاستیفای‌شده پرهیز کنید؛ ۲. کاربران باید بتوانند تا ۲۰۰ درصد روی وب‌سایت شما برزگ‌نمایی کنند؛ بدون اینکه مجبور شوند از  اسکرول افقی استفاده کنند.

کنتراست رنگ‌ها

کنتراست رنگی بین رنگ پیش‌زمینه‌ی متن و رنگ پس‌زمینه، تأثیر بسیار زیادی بر خوانایی وب‌سایت می‌گذارد. به‌گفته‌ی WCAG، متن برای رسیدن به رتبه‌ی AA، باید حداقل نسبت کنتراست ۴:۵:۱ را رعایت کند و به‌منظور کسب رتبه‌ی AAA ‌نسبت کنتراست باید به ۷:۱ برسد. اگر ایده‌ای درباره‌ی این اعداد ندارید، مشکلی نیست. برخی از پلاگین‌های اسکچ و افزونه‌های کروم، می‌توانند نسبت کنتراست متن را بیازمایند و به شما بگویند آیا طرح‌های شما شکست‌خورده‌اند یا مقبول.

نکته‌ی دیگر این است که می‌توانید به کاربران اجازه بدهید رنگ پیش‌زمینه و پس‌زمینه‌ی متن را تنظیم کنند. مثالی که در این قسمت مشاهده می‌کنید، وب‌سایت MOMA است. این وب‌سایت به کاربران اجازه می‌دهد یکی از دو گزینه‌ی «متن پیش‌فرض» یا «متن با کنتراست بالا» را انتخاب کنند.

ابزارهای مفید

متن جایگزین تصویر و برچسب‌های ARIA

خیلی ساده است که عبارتی یک‌کلمه‌ای را روی تصویری بگذارید و بعدا آن را فراخوانی کنید؛ اما این کار، بهترین راه توسعه‌ی وب‌سایت دسترس‌پذیر نیست. متن جایگزین تصویر (Alt text) باید توصیف‌کننده‌ی تصویر شما باشد؛ یعنی مخاطب با دیدن این متن، باید تصویر را در ذهنش تجسم کند. دلیل این امر، آن است که برخی از افراد مبتلا به اختلالات دید، از اسکرین‌ریدر (Screen Reader) استفاده می‌کنند تا متن جایگزین تصویر را برای آن‌ها بخواند. پس به‌جای اینکه متن جایگزین تصاویر خود را اعدادی طولانی یا عباراتی مانند Screenshot-12.2.18 بگذارید، کمی زمان صرف و نکته یا اطلاعات مهم تصویر را استخراج‌ کنید. به‌عنوان‌ مثال، وب‌سایت Aldo Shoes در به‌کارگیری متن جایگزین تصاویر و برچسب‌های ARIA بسیار عالی و دقیق عمل می‌کند.

برچسب‌های ARIA، یعنی اپلیکیشن‌های اینترنتی با قابلیت دسترسی مطلوب، باید نشان‌دهنده‌ی لندمارک‌های وب‌سایت شما، مانند جهت‌یابی و فرم‌ها و بخش‌ها باشند. دراین‌صورت، اسکرین‌ریدرها راحت‌تر اطلاعات مدنظر خود را پیدا می‌کنند. به‌علاوه، به‌کمک ARIA می‌توانیم تعریف کنیم کدام اطلاعات اضافی باید از اسکرین‌ریدرها پنهان بماند.

از تصویرسازی متن‌ها اجتناب کنید

به هر قیمتی، از تصویر حاوی متن اجتناب کنید. شما باید متن زنده را در جایگاه متن روی تصویر قرار دهید و با استفاده از CSS سبک آن را مشخص کنید. به‌علاوه، بهتر است این نکته را برای عناصر متنی حاوی گرافیک دکوراتیو نیز رعایت کنید؛ مانند علامت نقل‌قول برای پول‌کوت‌ها.

محتوا

ساده‌نویسی را در اولویت قرار دهید

کپی‌رایتینگ یکی از اصول تجربه‌ی کاربری وب‌سایت‌ها است. طراحان لزوما مسئولیت این بخش را برعهده ندارند؛ اما برای ایجاد محصول نهایی بهتر، باید با کپی‌رایترها همکاری کنند.

وقتی کپی‌رایتینگ را از دریچه‌ی دسترس‌پذیری نگاه می‌کنید، باید تاحدممکن از کلمات و اصطلاحات غیررایج اجتناب کنید. به‌علاوه، نباید تصور کنید با استفاده از واژه‌ها و عبارت‌های پیچیده، متن هوشمندانه‌تری تولید می‌کنید. WCAG به‌صراحت می‌گوید باید در سطحی پایین‌تر از تحصیلات عمومی بنویسید.  

عناصر UI

مسیریابی واضح

اگر کاربران مجبور باشند مسیر حرکت خود را در وب‌سایت شما «حدس بزنند»، مشخصا تجربه‌ی کاربری و دسترس‌پذیری ضعیفی ارائه کرده‌اید. به‌طور کلی، طراحی دسترس‌پذیر و حتی طراحی مناسب به‌صورت عام پیش‌بینی‌پذیر است. کاربران نباید حدس بزنند عناصر مختلف چگونه عمل می‌کنند یا اینکه رابط کاربری در صفحات مختلف چگونه ظاهر می‌شود. عناصر مسیریابی باید به‌صورت واضح و مشابهی در وب‌سایت شما یافته شود و عناصر عملکردی نیز نباید از صفحه‌ای به صفحه‌ی دیگر تغییر کند. مثال درخورتوجهی که برای این ویژگی می‌آوریم، طراحی وب‌سایت Hurom است که از عناصر مسیریابی و UI واضحی برخوردار است.

قسمت‌های مختلف را واضح و متمرکز طراحی کنید

بعضی از افراد معلول نمی‌توانند برای مسیریابی در وب‌سایت شما از ماوس استفاده کنند و برخی از آن‌ها با استفاده از کیبورد در وب‌سایت‌ها حرکت می‌کنند. به‌همین‌دلیل، متمرکزبودن بخش‌ها اهمیت فراوانی دارد. دراین‌صورت، کاربران می‌توانند بدون حدس‌زدن و لمس ماوس یا تِرَک‌پَد (Trackpad) مکان خود را در صفحه‌ی وب‌سایت مشخص کنند. زمینه‌های ورودی و دکمه‌ها و سایر عناصر تعاملی وب‌سایت شما باید در وضعیت متمرکز تعریف شوند.

طراحی وضعیت خطا

شما نه‌تنها باید وضعیت خطا را کاملا واضح طراحی کنید، بلکه باید اطلاعات مفیدی نیز در زمینه‌ی دلیل ایجاد مشکل و چگونگی اصلاح آن دراختیار کاربر قرار دهید. WCAG توصیه می‌کند امکان بازگشت کاربران از صفحه‌ی خطا را فراهم کنید و اطلاعات را ازطریق فرم دراختیار او قرار دهید.

تعاملات

از انیمیشن‌های براق UI اجتناب کنید

به‌منظور جلوگیری از تحریک افراد حساس، همچون مبتلایان به تشنج، از به‌کارگیری انیمیشن‌هایی اجتناب کنید که در هر ثانیه سه بار یا بیشتر چشمک یا فلش می‌زنند. توصیه‌ی بهتر این است که تاحدممکن از هرگونه انیمیشن فلش‌دار پرهیز کنید.

ترکیب‌بندی ساده

محتوای شما نباید پشت حرکات و ویژگی‌های پیچیده پنهان شود. افرادی که مبتلا به توانایی حرکتی محدود باید بتوانند به تمام محتوای وب‌سایتتان دسترسی داشته باشند.

قابلیت دسترسی نوآوری را محدود نمی‌کند

 تمام آنچه گفته شد و تأکید بر سادگی و وضوح بخش‌های مختلف، به این معنی نیست که باید وب‌سایت زشت و خسته‌کننده‌ای طراحی کنید. محدودیت‌هایی که در اینجا توصیه شد، به‌منظور بهبود تجربه‌ی کاربری وب‌سایت شما است. درعین‌حال، باید در جست‌وجوی راه‌های نوآورانه‌ای باشید که بهترین محصول را برای «همه‌ی کاربران» فراهم می‌کند. در میان این کاربران، افراد نابینا یا مبتلا به کوررنگی یا سایر اختلالات بینایی وجود دارند. همچنین برخی افراد دچار اختلال حرکتی و برخی دیگر مبتلا به ناتوانی شناختی هستند. باید محصول خود را برای عموم مردم، یعنی جوانان، سالمندان، کاربران دائمی یا موقت و همچنین افراد خواهان تجربه‌ی باکیفیت طراحی کنید. دستورالعمل‌های دسترس‌پذیری را درکنار سایر محدودیت‌های طراحی محصول به‌خاطر بسپارید. این دستورالعمل‌ها بخشی از فرایند هیجان‌انگیز تولید محصولات فوق‌العاده هستند.

از رنگ به‌عنوان تنها ابزار بصری برای انتقال اطلاعات استفاده نکنید

از رنگ برای برجسته‌کردن یا تکمیل‌کردن آنچه استفاده کنید که در‌حال‌حاضر مشاهده‌شدنی است. برخی از افراد در تشخیص رنگ‌ها با مشکل مواجه‌اند؛ ازجمله افراد کوررنگ (یک نفر از هر ۱۲ مرد و یک نفر از هر ۲۰۰ زن) و افراد کم‌بینا (یک نفر از هر ۳۰ نفر) و نابینا (یک نفر از ۱۸۸ نفر). راه‌های زیادی برای متمایزکردن فیلدهای مختلف وجود دارد. به‌عنوان‌ مثال، می‌توانید از تولتیپ‌ها استفاده کنید یا با استفاده از مرزهای ضخیم و متن‌های پررنگ یا مورب بخش مدنظر را مهم جلوه دهید. درهرصورت، گزینه‌های دیگری نیز درکنار تفاوت رنگ به‌کار بگیرید.

جمع‌بندی

اگر می‌خواهید به‌کمک قابلیت دسترسی، UX محصولتان را بهبود دهید، ۱۰ اصل زیر را در طراحی محصول درنظر بگیرید:

• اگر نمی‌توانید تمام معلولیت‌ها و ناتوانی‌های مختلف افراد را درنظر بگیرید، نابینایی را مفروض بدانید. طبق تحقیقات، ۸۰ درصد از مسائل مرتبط‌با دسترس‌پذیری به مشکلات بینایی مرتبط هستند.
• متن جایگزین تصویر (Alt text) را به‌درستی و با مفهوم انتخاب کنید.
• به یاد داشته باشید منوها را برچسب‌گذاری (تگ) کنید تا اسکرین ریدر گزینه‌ها را نادیده نگیرد.
• محتوای مهم وب‌سایت را جایی قرار ندهید که اسکرین‌ریدر نمی‌تواند آن را پیدا کند.
• قابلیت دسترسی یا دسترس‌پذیری را لزوما با کاربران باید واقعی امتحان کنید.
• قابلیت برزگ‌نمایی را در رابط تلفن‌همراه غیرفعال نکنید.
• رعایت دستورالعمل‌های دسترس‌پذیری، پیش از طراحی محصول به‌مراتب ارزان‌تر و ساده‌تر از زمانی است که طراحی به‌پایان رسیده است. یادگیری این دستورالعمل‌ها اصلا سخت نیست.
• از سوگیری‌های بصری آگاه باشید؛ اما درعین‌حال، به‌یاد داشته باشید دسترس‌پذیری به‌معنی طراحی زشت و خسته‌کننده نیست.
• قابلیت دسترسی نسخه‌ی موبایل را به‌صورت جداگانه بررسی کنید.
• از نگرش «دسترسی برای همه» استقبال کنید.

به‌تازگی، نتیجه‌ی بررسی‌های پژوهشگری سوئدی به‌نام هانس رزلینگ نشان داده که مردم کشورهای پیشرفته نظر مساعدی درباره‌ی روند بهتر‌شدن وضعیت جهان ندارند؛ حتی بعضی از آن‌ها بر این باورند که اوضاع جهان نه‌تنها رو‌به‌بهبود نیست؛ بلکه در‌حال‌بدترشدن است. البته، رسیدن به چنین نتیجه‌ای دورازذهن نیست؛ زیرا بخش زیادی از اخبار روزانه به گزارش حوادث، حملات تروریستی، جنگ و قحطی مربوط است.

با تمام آنچه گفته شد، واقعیت‌های دیگری هم در جهان وجود دارد. برای مثال، روزانه ۲۰۰،۰۰۰ نفر در سراسر جهان از خط فقر نجات پیدا می‌کنند یا بیش از ۳۰۰،۰۰۰ نفر در روز برای اولین‌بار به برق و آب پاکیزه دسترسی پیدا می‌کنند. بااین‌حال، شنیدن این اخبار جذابیتی ندارد و هیجانی در بین عموم ایجاد نمی‌کند. رزلینگ در کتابش به‌نام Factfulness که در ترجمه‌ی فارسی، «واقعیت» نام گرفته، به این نکته اشاره می‌کند که لازم است درکنار اخبار منفی و ناامیدکننده، به اخبار مثبت و امیدوارکننده نیز توجه کنیم.

واقعیت آن است که در زمینه‌ی جهانی‌شدن طی دهه‌های اخیر، درآمد اقشار متوسط در کشورهای پیشرفته افزایش پیدا کرده است. بدین‌ترتیب، صدها میلیون نفر به بالاتر از خط فقر رسیده‌اند. چنین رشدی در کشورهای جنوب‌شرقی آسیا بیشتر به‌چشم می‌خورد.

امروزه، افزایش پوپولیسم در کشورهای غربی را شاهد هستیم. روی‌کارآمدن افرادی مانند ترامپ و پذیرش توافق برگزیت و انتخاب پوپولیست‌ها در مجارستان و ایتالیا، ازجمله عواملی است که نشان می‌دهد مسئله‌ی رفاه جهانی جدی است. جهانی‌شدن، تنها روشی است که به ایجاد رونق اقتصادی اطمینان می‌بخشد و آن را به چند کشور پیشرفته محدود نمی‌کند.

افراد زیادی دوران گذشته را تحسین می‌کنند؛ اما یکی از واقعیت‌های بزرگ تاریخ اقتصادی این است که در آن زمان، بخش درخورتوجهی از جمعیت جهان در وضعیت بسیار سختی زندگی می‌کردند. هفت نمودار آماری زیر نشان می‌دهد که جهان درمقایسه‌‌با چند دهه قبل، وضعیت بهتری پیدا کرده است:

۱. امید به زندگی درحال‌افزایش است

حتی در دوره‌ی انقلاب صنعتی، میانگین سن امید به زندگی در کشورهای اروپایی حدود ۳۵ سال بود. این رقم به‌معنای آن نیست که افراد در اواخر ۳۰ یا ۴۰ سالگی جانشان را ازدست می‌دادند؛ بلکه علت آن مرگ‌و‌میر چشمگیر کودکان بود که میانگین سن زنده‌بودن را کاهش می‌داد. مرگ زنان هنگام زایمان نیز، از دیگر مشکلات بزرگ آن دوران بود. بااین‌حال، امروزه بسیاری از بیماری‌های رایج قدیم، مانند آبله و طاعون، کاملا ریشه‌کن شده‌اند.

۲. مرگ‌ومیر کودکان درحال‌کاهش است

بیش از یک قرن پیش، نرخ مرگ‌ومیر کودکان بیشتر از ۱۰ درصد بود؛ حتی در کشورهای پردرآمد، مانند ایالات متحده‌ی آمریکا و انگلستان، چنین آماری به‌چشم می‌خورد. بااین‌حال، به‌لطف پزشکیِ پیشرفته و به‌طور کلی امنیت عمومی، این میزان در کشورهای ثروتمند تقریبا به صفر کاهش پیدا کرده است. علاوه‌براین، در اقتصادهای درحال‌توسعه، مانند هند و برزیل، نرخ مرگ‌ومیر کودکان کمتر از اقتصادهای پیشرفته در قرن گذشته است.

۳. نرخ باروری در‌حال‌کاهش است

اگرچه بسیاری از مردم درباره‌ی انفجار جمعیت جهانی نگران هستند، واقعیت این است که نرخ باروری در سراسر جهان به‌طور درخورتوجهی کاهش یافته است. برآورد سازمان ملل متحد نشان می‌دهد تا پایان قرن حاضر، جمعیت جهان درحدود ۱۱ میلیارد نفر تثبیت می‌شود. علاوه‌براین، در بسیاری از کشورهای در‌حال‌توسعه مانند برزیل و چین و شماری از کشورهای آفریقایی نرخ باروری کاهش پیدا کرده است.

۴. رشد تولید ناخالص داخلی در کشورهای توسعه‌یافته سریع‌تر شده است

در ۱۵۰ سال گذشته، فناوری در ایالات متحده‌ی آمریکا و غرب اروپا رشد سالانه‌ی ۲ درصدی تجربه است. این به آن معنی است که سطح درآمد واقعی در هر ۳۶ سال تقریبا دوبرابر می‌شود.

با وجود فرازونشیب‌های طولانی‌مدت اقتصادی مانند رکود بزرگی که اخیرا روی داد، ثبات این رشد واقعا اتفاقی شبیه به معجزه است. کشورهای کم‌درآمد، ازجمله چین و هند، در دهه‌های اخیر رشد چشمگیری کرده‌اند و در‌حال‌رساندن سریع خود به کشورهای غربی هستند. نرخ رشد ۱۰ درصدی در دوره‌ای طولانی، نشان می‌دهد هر هفت سال، نرخ درآمد حدود دوبرابر افزایش پیدا می‌کند.

۵. نابرابری درآمد جهانی کاهش یافته است

درحالی‌که نابرابری داخلی کشورها به‌دلیل جهانی‌شدن افزایش پیدا کرده است، نابرابری جهانی در چندین دهه، به روند نزولی پایداری رسیده است. چنین نتیجه‌ای حاصل آن است که در کشورهای در‌حال‌توسعه، مانند هند و چین، بهبود استانداردهای زندگی صدها میلیون نفر از افراد را شاهد هستیم. درحقیقت، برای اولین‌بار پس از انقلاب صنعتی حدود نیمی از جمعیت جهان را می‌توان در طبقه‌ی متوسط جهانی طبقه‌بندی کرد.

۶. بیشتر مردم در وضعیت حاکمیت دموکراسی زندگی می‌کنند

در طول تاریخ بشر، مردم زیر سلطه‌ی رژیم‌های غیردموکراتیک و سرکوبگر زندگی می‌کردند. درحالی‌که امروزه، نیمی از جمعیت انسانی در وضعیت برقراری دموکراسی زندگی می‌کنند. درضمن، ۹۰ درصد جمعیتی که در کشورهای استبدادی زندگی می‌کنند، ساکن چین هستند. البته در این کشور هم به‌دنبال رشد اقتصادی، حرکت‌هایی به‌سمت دموکراتیزه‌شدن در‌حال‌شکل‌گیری است.

۷. اختلاف‌ها و تنش‌ها درحال‌کاهش است

در طول تاریخ، جهان با اختلافات بسیاری روبه‌رو شده است؛ به‌طوری‌که نصف مدت زمان موجود در بازه‌ی زمانی سال ۱۵۰۰ تا سال ۲۰۰۰، حداقل در جنگ‌های یکی از دو اَبَرقدرت جهانی سپری شده است. این در‌حالی‌ است که در اوایل قرن بیستم، به‌ویژه پس از پایان جنگ جهانی دوم، جهان دوران صلح‌آمیزی را تجربه کرد. برای اولین‌بار است که در برهه‌ای از تاریخ، هیچ جنگ و تنشی در اروپای‌غربی درنگرفته و سازمان‌های بین‌المللی توانسته‌اند جهان را به‌سمت ثبات بیشتری سوق دهند.

آیا با این دلایل موافق هستید یا بهبود اوضاع جهان را به جغرافیای خاصی محدود می‌دانید؟

رنگ پوست یکی از ویژگی‌های بارز و متغیر انسان محسوب می‌شود و دانشمندان همیشه درباره‌ی نحوه‌ی تکامل آن کنجکاو بود‌ه‌اند. اکنون، پژوهش «جمعیت‌های متنوع آمریکای‌لاتین» (Diverse Latin American Populations)، تغییرات ژنتیکی جدیدی مرتبط‌با رنگ پوست را شناسایی کرده است. در این پژوهش، رنگ‌دانه‌ی بیش از ۶،۰۰۰ نفر از مردم آمریکای‌لاتین بررسی شده که ترکیبی از نژادهای بومی آمریکا و اجداد اروپایی و آفریقایی بودند و نتیجه‌ی آن نشان می‌داد تنوع پوست روشن بین مردم اوراسیایی، متمایز از پیشینه‌های متفاوت ژنتیکی‌‌ آن‌ها تکامل یافته است.

این موضوع ثابت شده که بومیان آمریکا به‌لحاظ ژنتیکی رابطه‌ی نزدیکی با آسیای‌شرقی دارند؛ چراکه ۱۵ تا ۲۰ هزار سال قبل، اولین ساکنان آمریکا ازطریق مهاجرت از سیبری‌شرقی به آمریکای‌شمالی آمده بودند. درنتیجه، تفاوت‌های ژنتیکی بومیان آمریکا اغلب با مردم آسیای‌شرقی مشترک است. پژوهش مذکور موفق شد پنج ناحیه‌ی جدید در ارتباط با رنگ پوست و چشم و مو را شناسایی کند.

مطالعات بسیاری درباره‌ی ژن‌های تأثیرگذار بر رنگ پوست اروپایی‌ها انجام شده؛ اما در این پژوهش نوعی ژن مهم به‌نام MFSD12 شناسایی شده که منحصرا در آسیای‌شرقی و بومیان آمریکایی دیده می‌شود. پژوهشگران نشان دادند حدود  ۴۰هزار سال قبل که مردم آسیای‌شرقی از اروپایی‌ها جدا شدند، این ژن در آن‌ها وجود داشت و سپس مهاجران باستانی بومیان آمریکا آن را به این قاره منتقل کردند. این اولین‌بار است که ژن مذکور را به رنگ پوست بومیان آمریکا و مردم آسیای‌شرقی نسبت می‌دهند.

دکتر آخیکاری می‌گوید:

تلاش ما مشخص کرد رنگ پوستِ روشن‌تر متمایز با آنچه در اروپا و آسیای‌شرقی وجود دارد، تکامل یافته است. علاوه‌براین، نشان دادیم ژن مذکور زیرمجموعه‌ی یکی از گروه‌بندی‌های طبیعی در آسیای‌شرقی بوده که احتمالا خود را با سطح نور خورشید و اشعه‌ی فرابنفش تطبیق داده است.

تنوع جسمی انسان‌ها همیشه مدنظر زیست‌شناسان بوده و با وجود کشف صدها ژن مرتبط‌با این تنوع، همچنان ناشناخته‌های زیادی در این زمینه وجود دارد. دانشمندان در پژوهش‌های ژنتیکی به‌دنبال پیداکردن تنوع بیشتر هستند تا همه‌ی انسان‌ها بتوانند از نتایج پزشکی این پژوهش‌ها نهایت استفاده را ببرند. بااین‌حال، دانشمندان اخیرا اولین پژوهش بزرگشان درباره‌ی ژن‌های مرتبط‌با تنوع رنگ پوست در آفریقا را منتشر کردند. شایان ذکر است در پژوهش‌های ژنتیکی، به مردم آمریکای‌لاتین، به‌خصوص در بحث رنگ‌دانه، توجه چندانی نشده است. دکتر جاویر مندوزا ریویلا می‌گوید:

مردم اغلب تصور می‌کنند تنوع رنگ‌دانه، نظیر رنگ پوست در مردم آمریکای‌لاتین، عمدتا به‌‌دلیل تنوع اجداد اروپایی یا آفریقایی آن‌ها است. بااین‌حال، پژوهش جدید ما نشان می‌دهد آن‌ها این تنوع رنگ‌دانه‌ها را از اجداد بومی آمریکایی خود نیز به‌ارث برده‌اند.

دکتر دزموند توبین توضیح می‌دهد:

رنگ‌دانه‌ی ملانین رنگ پوست و مو و چشم‌های ما را مشخص می‌کند. ژن MFSD12 بر نحوه‌ی تولید ملانین و ذخیره‌سازی آن در پوست تأثیر می‌گذارد و درنتیجه، رنگ پوست را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. پوست تیره‌تر ملانین بیشتر تولید می‌کند که از آسیب‌های نور فرابنفش بر دی‌ان‌ای می‌تواند جلوگیری کند. بدین‌ترتیب، از ما دربرابر سرطان پوست محاظت می‌کند.

پروفسور آندرس رویز لینارس از مؤسسه‌ی ژنتیک UCL مسئولیت پروژه‌ی CANDELA را با شرکت‌کنندگانی از پنج کشور برزیل، کلمبیا، شیلی، مکزیک و پرو برعهده داشت. او نیز دراین‌باره می‌گوید:

جالب است بدانید در پژوهش رنگ پوست در آفریقا نیز، به این ژن برخورد کردند؛ اما تنوع آن‌ها کاملا با پژوهش ما متفاوت بود و همین امر بر تنوع عظیم ژنتیکی در انسان‌ها و لزوم متنوع‌کردن جمعیت مطالعه‌شده تأکید می‌کند.

دانشمندان علاوه‌بر تنوع رنگ پوست، تنوع گسترده‌ی رنگ چشم بین مردم آمریکای‌لاتین را نیز شاهد بودند. دکتر آنود سهیل از دانشگاه کمبریج می‌گوید:

درست مثل رنگ پوست، پژوهش اولیه درباره‌ی رنگ چشم نیز روی مردم اروپا انجام شد و بیشترین تمرکز بر تمایز بین چشم‌های قهوه‌ای و آبی بود. باوجوداین، نشان دادیم رنگ چشم دامنه‌ی گسترده‌ای دارد و با مطالعه‌ی تنوع بین قهوه‌ای تا مشکی، دو ژن جدید مرتبط‌با آن را کشف کردیم.

یافته‌های این پژوهش نشان‌دهنده‌ی تنوع رنگ پوست و مو و چشم در مردم آمریکای‌لاتین است و از تکامل انسان حکایت می‌کند. درعین‌حال، درباره‌ی عوامل ژنتیکی خطرناک، نظیر سرطان پوست، اطلاعات مفیدی دراختیارمان می‌گذارد.