روز دوم محرم کاروان امام حسین(ع) و یارانش به سرزمین کربلا رسید و سپس با برپایی خیمه ها تا روز واقعه در آن مستقر شد. در مطالب منتشر شده در روز اول و دوم محرم جزئیات مربوط به حرکت کاروان حسینی از مکه تا کربلا با استفاده از یادداشت ها و پژوهش های دکتر محمدرضا سنگری بررسی شد.

با فرا رسیدن سومین روز از محرم سال 1437 قمری، گلچین خبرآنلاین از نکات مهم و حوادث مربوط به استقرار کاروان در کربلا و جزئیات روز سوم محرم سال 60 هجری قمری را در ادامه می خوانید.

 رسیدن کاروان به کربلا و گزارشی از وضعیت این منطقه

ورود به کربلا: دوم محرم سال 61 هجری معادل 12 مهرماه شمسی.

نخستین حادثه: اسب امام از ورود به کربلا پرهیز کرد (همان گونه که شتر پیامبر در حدیبیه چنین بود) . نوشته اند امام هفت اسب عوض کرد و با هفتمین اسب وارد شد.

تعداد همراهان لحظه ورود: 500 سوار (یاران و اهل بیت) و صد نفر پیاده. اما همین که شنیدند این سرزمین کربلاست (با توجه به سرانجام قافله در کربلا که در راه شنیده بودند) بسیاری بازگشتند.

موقعیت جغرافیایی کربلا: در غرب رودخانه فرات، مجاور قبرستان کهنه مسیحی ها (نوامیس)، شمال شرقی ایران، جنوب غربی حجاز، مجاور صحرا، حدود 60 مایلی جنوب بغداد، دجله در سمت چپ و فرات در سمت راست.

موقعیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی: فاقد ارزش ممتاز اقتصادی. زمینی ناشناخته و فاقد جمعیت که در چند کیلومتری آن بنی اسد زندگی می کردند.

موقعیت تاریخی: نزدیک به سرزمین مشهور نینوا (پنج فرسنگی کربلا)، قتلگاه پیامبرزادگان، سرزمین نینوا در شرق کربلاست. نینوا امروز منطقه مشهور به طویریج است.

وضعیت آب و هوا: داغ، خشک، کم باران، آفتابی و صاف.

پوشش گیاهی: نخلستان، گیاهان خودرو مانند حنظل، خارزار و علف های هرز.

گفت و گوی آغازین امام با یاران: اشاره به سرزمین کربلا، اشاره به شهادت، طرح فاجعه قتل پیامبرزادگان در کربلا و دستور برپایی خیمه ها (امام به ابوالفضل عباس دستور برپایی خیمه ها را داد.)

اقدام شگفت: امام در هنگام ورود به کربلا، زمین و نواحی نینوا و غاضریه را به شصت هزار درهم خریداری کرد و مجددا به آنان (فروشندگان بنی اسد) صدقه داد به شرط آن که زائران را به مزار اباعبدالله راهنمایی کنند و از آنها سه روز پذیرایی کنند.

وضعیت نظامی و تدارکاتی: امکانات حدود 45 اسب، تعدادی شتر، سلاح ها شامل تیر، شمشیر، نیزه، سپر، کمان، خنجر، زره و ...

وضعیت دشمن: با حدود هزار نفر نیروی مسلح به فرماندهی حربن یزید ریاحی و یک مامور ویژه عبدالله بن زیاد به نام مالک بن نسر بدی که مراقبت و نظارت بر رفتار حر را به عهده داشت. این شخص در بدو ورود به کربلا از طرف کوفه آمده بود.

 استقرار کاروان امام در کربلا

خیمه ها به دستور امام در نقطه پستی برپا شد. دلیل این کار را حضرت زینب پرسید و امام پاسخ داد به دو دلیل: نخست آن که دشمن دیرتر به خیمه ها دست یابد و دوم آن که کودکان صحنه جنگ را نبینند.

تعداد خیمه ها: 62 خیمه، هر یک با فاصله حدود 2 متر.

انواع خیمه ها: خیمه های فرماندهی (خیمه امام، ابوالفضل عباس، حبیب بن مظاهر، زهیر بن قین) خیمه انبار، خیمه شهدا (دارالحرب برای قرار دادن شهیدان جنگ)، خیمه نظافت، خیمه امداد، خیمه آب رسانی، خیمه های خانوادگی و خیمه سربازان.

نحوه چینش خیمه ها: نخست خیمه های اهل بیت (زنان و کودکان) در نیم دایره داخلی برپا شد و خیمه های اهل بیت و خانواده امام گرداگرد خیمه اباعبدالله برپا شد. نزدیک ترین خیمه ها به خیمه امام، خیمه خواهران و پسرعموها بوده است. یاران اباعبدالله خیمه های خویش را در شرق خیمه اباعبدالله و بنی هاشم در غرب خیمه وی برپا کردند به گونه ای که خیمه امام در قلب خیمه ها بود.

استقرار نیروهای دشمن: در این موقعیت حر بن یزید ریاحی با هزار نفر نیروهای همراه درست نقطه مقابل (رو به روی) امام و یارانش خیمه های خود را برپا کردند.

اقدام حر بن یزید ریاحی: ارسال نامه به کوفه و گزارش آمدن امام حسین(ع) به کربلا.

ایام مهادنه (سوم تا نهم محرم)

ایام مهادنه، روزهای نه جنگ نه صلح در کربلاست. روزهایی که به تدریج نیروهای اعزامی کوفه به کربلا انبوه تر و شرایط برای جنگ آماده تر می شود. این روزها از آمدن عمر سعد به کربلا (روز سوم محرم) تا روز تاسوعا (آمدن شمر به کربلا) را در برمی گیرد.

 گزارشی از وقایع روز سوم محرم

1. سخن امام درباره شهادتش: حضرت اباعبدالله حسین(ع) بر شهادت خویش و شباهت شهادت به حضرت یحیی(ع) اشاره کرد. امام سجاد(ع) اشاره دارد که در هیچ منزلی فرود نیامدیم مگر اینکه پدرم شهادت حضرت یحیی(ع) را یادآور می شد.

2. ارسال نامه ابن زیاد به کربلا برای امام: عبیدالله نوشته بود: باری ای حسین، خبر ورودت به سرزمین کربلا را دریافت کردم. امیرالمومنین یزید به من فرمان داده است که سر بر بالین آرامش نگذارم و نان سیر نخورم مگر این که تو را بکشم یا به فرمان و بیعت من و یزید درآیی. پیک نامه رسان پاسخ نامه را خواست و امام فرمود: پاسخ ندارد، پاسخ او عذاب است. فرستاده بازگشت و خبر را به عبیدالله زیاد رساند.

3. فرستادن عمر سعد به کربلا: عبیدالله بن زیاد فرمان حکومت ری و گرگان تا حدود همدان را برای عمر سعد نوشته بود. عمر سعد برای رفتن آماده می شد که عبیدالله او را طلبید و گفت: پیش از رفتن به ری باید به جنگ حسین(ع) بروی. عمر سعد خوش نداشت و پاسخ را به بعد موکول کرد. عبیدالله گفت: فرمان حکومت ری را برگردان. عمر سعد تسلیم شد و سفر به کربلا را پذیرفت. وی امیدوار بود به بدون جنگ به غائله پایان دهد در نتیجه با همان نیروهایی که قرار بود به ری برود به کربلا آمد. تعداد همراهان عمر سعد را چهارهزار نفر نوشته اند که با هزار تن همراه حر، در روز سوم محرم تعداد لشکریان دشمن به پنج هزار رسید.

4. پرسش عمر از امام: عمر بعد از رسیدن به کربلا نماینده ای به نزد امام فرستاد تا بپرسد برای چه آمده است؟ امام به پیک فرمود: مردم دیارتان نامه نوشتند و دعوت کردند. اگر خوش ندارند باز می گردم. نماینده پیام را به عمر رساند و عمر گفت: امیدوارم خداوند مرا از جنگ با وی نگاه دارد.