بازار آينده در تصرف نانوداروها

 

‌نانو ازجمله فناوري‌هايي است كه اگرچه از تولد آن تاكنون زمان زيادي سپري نمي‌شود، اما اثرات و كارايي متفاوت آن باعث شده تا به سرعت رشد كند و در تمام حوزه‌هاي زندگي انسان امروزي نفوذ كند. در حال حاضر بسياري از نانوداروها بازار بسيار خوبي در كشورهاي مختلف دارند و توانسته‌اند تاييديه‌هاي لازم را از مراجع پزشكي دارويي معتبر جهان كسب كنند. البته به نظر مي‌رسد گستردگي نانوداروها همچنان ادامه داشته باشد و در آينده نزديك انواع و اقسام نانوداروها، بازار دارويي جهان را قبضه كنند. كشور ما هم از اين قافله پرشتاب عقب نمانده و نانوداروي ضدسرطان «سيناداكسوزوم» به عنوان اولين نانوداروي ايراني در تعدادي از ‏داروخانه‌ها توزيع شده است. دكتر سيدمهدي رضايت، رئيس كميته نانوفناوري سازمان غذا و داروي وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي، مدير كارگروه توسعه نيروي انساني و مدير پروژه توليد اين نانودارو در ستاد فناوري نانو، درباره ويژگي‌هاي اين دارو و مراحلي كه به ساخت و توليد آن منجر شده به پرسش‌هاي ما پاسخ داده است.

 

همان طور كه همه ما شاهد هستيم حداقل طي چند سال گذشته فناوري نانو در ابعاد مختلف زندگي انسان وارد شده است، اما بهتر است به اين موضوع بپردازيم كه اصولا چرا از اين فناوري در حوزه بهداشت و درمان و بخصوص توليد داروها استفاده مي‌شود؟

با توجه به كاربردهاي اخير فناوري نانو در حوزه پزشكي مي‌توان گفت اين فناوري كليدي براي روش‌هاي تشخيصي سريع‌تر و آسان‌تر بيماري‌ها در آزمايش‌هاي گوناگون است كه براي تشخيص پارامترها و ساخت حسگرها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اين علم همچنين مي‌تواند توليد محصولات بافتي مهندسي شده و مصنوعي را گسترش دهد كه كاربرد فراواني در پزشكي دارد. آزاد شدن كنترل شده و افزايش تاثير دارو، كاهش عوارض جانبي و سميت دارويي، هدف قرار دادن بافتي خاص يا توده‌اي بدخيم و همچنين بهبود قابليت پذيرش بيماران از ويژگي‌هاي منحصر به فردي است كه صنايع دارويي با استفاده از فناوري نانو به دنبال تحقق آن هستند.

استفاده از نانوداروها نسبت به داروهاي عادي چه مزيت‌هايي به دنبال دارد؟

از مزاياي كاهش اندازه ذرات دارويي مي‌توان به كاهش دفعات مصرف، كاهش غلظت دارو بين دفعات مصرف و كاهش عوارض جانبي ناشي از مصرف داروها در نانوداروها اشاره كرد.

با وجود اين مزايا در حال حاضر نانوداروها چه سهمي از بازار دارو و درمان جهان را به خود اختصاص داده‌اند؟ پيش‌بيني شما درباره آينده چيست؟ آيا اين نوع داروها مي‌توانند به طور كامل جايگزين نسل قبلي شوند؟

توجه شما را به اين مسأله جلب مي‌كنم كه در سال 2011 ميزان كاربرد نانوفناوري در جهان در حوزه سلامت و بهداشت تقريبا 20 ميليارد دلار بوده كه پيش بيني‌ها مي‌گويد تا سال 2015 اين رقم به حدود 220 ميليارد دلار خواهد رسيد و بيانگر توسعه و رويكرد علوم پزشكي به فناوري نانو است. ارزيابي‌ها حاكي از آن است كه بيش از 63 درصد بازار فناوري نانو در آينده بسيار نزديك به علوم دارويي اختصاص خواهد يافت. البته به قطع يقين نمي‌توان گفت نانوداروها به طور كامل جايگزين داروهاي عادي خواهند شد، اما بدون شك بازار بزرگي از داروها را تصرف خواهند كرد.

با توجه به چنين افقي مطمئنا كشورهايي كه از حالا به فكر باشند، مي‌توانند نگاه به بازار آينده اين صنعت داشته باشند. در حال حاضر چه كشورهايي فناوري توليد داروهاي نانو را دارند؟

در حال حاضر تعداد انگشت شماري از كشورهاي اروپايي و آمريكايي قادر به توليد نانوداروها هستند كه با افتخار مي‌توان كشور ايران را نيز از گروه كشورهاي دارنده اين فناوري پيشرفته معرفي كرد.

يكي از اين موفقيت‌ها آن طور كه در خبرها آمده مربوط به نانوداروي ضدسرطان سيناداكسوزوم است كه در حال حاضر در تعدادي از ‏داروخانه‌ها توزيع شده است، اما بد نيست بگوييد اولين بار ايده توليد اين نانودارو چه زماني شكل گرفت و اين دارو چه مراحلي را طي كرده تا به بازار مصرف رسيده است؟

با توجه به قيمت بالاي نوع خارجي اين نانودارو نسبت به نوع معمول آن و نيز عملكرد بهتر و البته كمبود اين نانودارو در سطح جهاني و نياز كشور از چند سال پيش دستيابي به دانش فني توليد اين دارو مورد توجه خاص قرار گرفت و اين مهم با زحمات و تلاش‌هاي علمي جناب آقاي دكتر محمودرضا جعفري، از استادان بنام داروسازي دانشگاه علوم پزشكي مشهد، به تحقق پيوست. فرآورده دوكسوروبيسين هيدروكلرايد ليپوزومي با نام تجاري سيناداكسوزوم توسط شركت دانش بنيان اكسير نانو سينا از سال 1388 با حمايت ستاد ويژه توسعه فناوري نانو رياست جمهوري و با همكاري شركت سبحان انكولوژي به مرحله توليد اوليه رسيد. با طي تمام مراحل قانوني مجوز توليد اين دارو از سوي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در آبان ماه سال 90 و مجوز توزيع در خرداد ماه 91 صادر شد.

سيناداكسوزوم دقيقا چه عملكري دارد و چگونه بر سلول‌هاي سرطاني تاثير مي‌گذارد؟

رضايت: با توجه به بهبود اثربخشي نانوداروها نسبت به داروهاي عادي، عرصه فناوري‌هاي نوين در بخش دارو با شتاب زيادي توسعه خواهد يافت و آمار جهاني بيانگر اين است كه تا 80 درصد از بازار جهاني آينده فناوري نانو به نانوپزشكي تعلق خواهد يافت

داروي داكسوروبيسين ليپوزومي قادر است سلول‌هاى سرطانى را به طور انتخابى از بين ببرد و دوكسوروبيسين هيدروكلرايد موجود در اين فرآورده توسط پوشش هاى كروى كوچك ليپوزومى احاطه شده است كه كمك مى‌كند اين دارو از طريق جريان خون بيشتر به سمت بافت سرطانى نسبت به بافت‌هاى سالم بدن هدايت شود و اين فرآورده عوارض جانبى كمترى نسبت به دوكسوروبيسين استاندارد دارد.

اين دارو ‏در درمان چه نوع سرطان‌هايي كاربرد دارد؟

داروي دوكسوروبيسين ليپوزومي يك داروى ضدتومور است كه در درمان نوع خاصي از سرطان سينه در بيمارانى كه در معرض خطر مشكلات قلبى قرار دارند و درمان سرطان تخمدان و همچنين در درمان كاپوسى ساركوما در بيماران مبتلا به AIDS نيز به تاييد FDA رسيده است و به كار برده مي‌شود.

چرا نمي‌توان از آن براي درمان تمام انواع سرطان استفاده كرد؟

استفاده از اين دارو در مورد ساير سرطان‌ها در مرحله آزمون كلينيكي است. در پاسخ به اين سوال بايد گفت با توجه به نوع بافت سرطاني در هر مورد نياز به داروي خاصي با عملكرد ويژه و متفاوت است؛ لذا براي انواع سرطان، داروهاي متفاوت تجويز مي‌شود.

معمولا اين دارو در چه مرحله‌اي براي بيمار تجويز مي‌شود و ميزان اثرپذيري آن بر روند درمان بيماري چقدر است؟

اين دارو از دسته داروهاي شيمي‌درماني است كه معمولا در حالت پيشرفته بيماري استفاده مي‌شود. اين دارو به طور كلي براي از بين بردن سلول‌هاى سرطانى، كوچك شدن اندازه تومور، تأخير در رشد تومور و افزايش طول عمر بيمار استفاده مى‌شود.

بومي شدن توليد اين دارو در كشور چه مزيت‌هايي در پي دارد؟

دسترسي به دانش فني توليد نانوداروي سيناداكسوزوم كه تاكنون در انحصار تنها برخي از شركت‌هاي دارويي اروپايي و آمريكايي بوده است، وابستگي كشور در واردات اين دارو را كم خواهد كرد. ضمنا با توجه به قيمت پايين‌تر داروي ايراني امكان استفاده براي تعداد بيشتري از بيماران فراهم مي‌شود.

آيا توليد نانوداروهاي ديگري در دستور كار شما و ديگر متخصصان اين حوزه قرار دارد؟

بله برنامه‌هاي ديگري نيز دردستور كار ما قرار دارد. توليد ساير نانوداروها بخصوص داروهاي ضدسرطان در حال اجراست كه ان‌شاءالله بزودي با طي مراحل قانوني در بازار دارويي توزيع خواهد شد.

آينده نانوداروها را چگونه ارزيابي مي‌كنيد و به اعتقاد شما استفاده از اين فناوري چقدر مي‌تواند در بهبود سلامت و بهداشت جامعه موثر باشد؟

همان طور كه اشاره كردم، با توجه به بهبود اثربخشي نانوداروها نسبت به داروهاي عادي عرصه فناوري‌هاي نوين در بخش دارو با شتاب زيادي توسعه خواهد يافت و آمار جهاني بيانگر اين است كه تا 80 درصد از بازار جهاني آينده فناوري نانو به نانوپزشكي تعلق خواهد يافت و اين بيانگر آينده روشن و موثر بودن اين حوزه از علم است.





تاريخ : یک شنبه 15 مرداد 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |