حمله به عوامل بيماريزا در بدن بيماران، آن هم در سطح سلولي كار دشوار و بسيار حساسي است. با اين حال و به لطف بهره‌گيري از فناوري‌هايي نظير نانو، تجسم روزي كه بتوان عوامل مختلف بيماريزا را به طور هدفمند در بدن بيماران نابود كرد، چندان سخت نخواهد بود. بتازگي گروهي از محققان دانشگاه فلوريدا، نانورباتي ساخته‌اند كه به دليل برخورداري از قابليت برنامه‌ريزي براي هدف قرار دادن بيماري‌هاي مختلف، اميدواري‌هاي زيادي براي درمان بيماري‌هاي سخت و پيچيده پديدار ساخته است.آنچه محققان اين دانشگاه انجام داده‌اند، مي‌تواند گامي بلند به سوي هدف قرار دادن بيماري‌ها در سطوح سلولي تلقي شود. اين تكنيك نوين چيزي نيست جز يك ذره بسيار كوچك كه مي‌توان آن را به گونه‌اي برنامه‌ريزي كرد تا خطوط توليد ژنتيك موثر در ايجاد تغييرات پروتئيني را از كار بيندازد. به عقيده دانشمندان، اين تغييرات معمولا به شكل‌گيري بافت‌هاي بيماريزا و حتي توده‌هاي سرطاني منجر مي‌شود. محققان در بررسي‌هاي آزمايشگاهي دريافتند اين نانوربات‌ها قابليت نابودي عامل ويروسي هپاتيت C را دارند. طبيعت قابل برنامه‌ريزي اين ذره، آن را براي به كارگيري عليه بيماري‌هايي نظير سرطان و ساير عفونت‌هاي ويروسي سودمند ساخته است.دكتر چن لو از محققان اين طرح مي‌گويد: بدون شك مي‌توان اين دستاورد را فناوري منحصربه فردي دانست كه قابليت به‌كارگيري در طيف گسترده‌اي از كاربردها را دارد. نكته مهم اين كه اين ذرات يا همان نانوربات‌ها مي‌توانند هر ژني را كه مورد نظر دانشمندان است، دقيقا و بدون آسيب‌رساني به ساير بخش‌ها و بافت‌ها مورد هدف قرار دهند. موفقيت‌هايي كه تا اينجا نصيبمان شده، ما را نسبت به آينده و موثربودن اين شيوه درماني اميدوار كرده است. تمام اعضاي تيم به خاطر موفقيت‌هاي به دست آمده هيجان‌زده شده‌اند.اين فناوري درحالي ارائه شده كه طي سال‌هاي اخير به فناوري نانو و سازه‌هاي توليد شده بر مبناي اين نگرش شده است. طي پنج دهه اخير، نانوذرات به عنوان مبناي قابل اطمينان و موثر براي ارائه شيوه‌هاي نوين درماني در علم پزشكي معرفي شده است. طي اين مدت، دانشمندان زيادي روي اين ذرات و چگونگي استفاده از آنها براي تشخيص، كنترل و درمان بيماري‌هاي مختلف كار كرده‌اند. در حال حاضر نيز در گوشه و كنار جهان از فناوري‌هاي مبتني بر نانوذرات براي بررسي‌هاي درماني استفاده مي‌شود كه از آن جمله مي‌توان به بررسي‌هاي ژنتيك و همچنين تشخيص دقيق نشانگرهاي ژنتيك بيماري‌هاي مختلف اشاره كرد.اما اين پرسش مطرح است كه چرا تا اين حد به استفاده از فناوري نانو در توسعه تكنيك‌هاي درماني اشاره مي‌شود؟ پاسخ را مي‌توان در اين نكته خلاصه كرد كه در استفاده از «نانودرماني» صرفا سلول‌هاي بيمار مورد هدف قرار مي‌گيرند و هيچ آسيبي به بافت‌هاي سالم نمي‌رسد.محققان اين طرح براي اين‌كه ثابت كنند تكنيك نوين درماني‌شان چگونه عمل ميكند، ذره‌اي را طراحي كرده و ساخته‌اند كه ويروس هپاتيت C را در كبد مورد هدف قرار داده و مانع تكثير آن مي‌شود. عفونت هپاتيت C عامل ايجاد التهاب كبدي محسوب مي‌شود كه در نهايت مي‌تواند به فساد كبد منجر شود. اين بيماري خطرناك به وسيله خون آلوده قابل انتقال است. از اين رو محققان درخصوص به كارگيري سوزن در تزريقات و همچنين احتمال به دنيا آمدن نوزاد از مادر آلوده هشدار مي‌دهند. براساس آمارهاي منتشر شده از سوي مراكز كنترل و پيشگيري بيماري‌ها در آمريكا، در حال حاضر تنها در اين كشور بالغ بر 3 ميليون نفر به اين بيماري مبتلا هستند و سالانه 17 هزار مورد جديد نيز تشخيص داده مي‌شود. البته بايد به اين نكته توجه داشت كه بيماراني كه آلوده به چنين ويروسي هستند ممكن است سال‌هاي طولاني بي‌آن‌كه خود متوجه باشند، به زندگي روزمره‌شان ادامه دهند. با اين حال در اغلب موارد نشانه‌هايي نظير تب و ناراحتي روده‌اي و شكمي در بيماران مبتلا به اين ويروس ديده مي‌شود.درمان‌هاي فعلي كه براي غلبه بر هپاتيت C مورد استفاده قرار مي‌گيرد، شامل استفاده از داروهايي است كه سيستم تكثير اين ويروس را مورد هدف قرار مي‌دهد، اما اين درمان‌ها هيچ گاه به طور قطعي موثر نبوده به طوري كه براساس مطالعات صورت گرفته عموما تا 50 درصد بيماران مبتلا با كمك اين روش‌ها درمان ميشوند. البته اين روش‌ها اثرات جانبي نيز به همراه دارد كه از آن جمله مي‌توان به خستگي و حتي عصبانيت اشاره كرد. دقيقا به دليل وجود همين اثرات جانبي است كه محققان دانشگاه فلوريدا در نظر دارند از نانودرماني براي غلبه بر هپاتيت C استفاده كنند. يكي از برگ‌هاي برنده اين فناوري نوين اين است كه با برنامه‌ريزي دقيق نانو ذره و منطبق ساختن آن با ساختار ژنتيك عامل ويروسي مورد نظر، در حالي مي‌توان آن را وارد بافت سلولي آلوده كرد كه سيستم دفاعي بدن بيمار واكنشي از خود نشان ندهد.
مفهومي نوين در دنياي نانودرماني
اين سيستم جديد تخريب ويروسي (nanozyme) داراي اسكلتي متشكل از ريزذرات طلا و سطحي با دو تركيب بيولوژيك است. بخش نخست اين تركيب بيولوژيكي، نوعي پروتئين است كه آن را آنزيم مي‌نامند. اين آنزيم قابليت تخريب mRNA ويروس را دارد. تركيب ديگر نيز مولكول بزرگي است كه ساختار ژنتيك ويروس هدف را شناسايي ميكند. بررسي‌هاي اوليه آزمايشگاهي نشان داده كه با به‌كارگيري اين تكنيك نوين، سطوح ويروس هپاتيت C به طور صددرصد كاهش مي‌يابد. گذشته از آن به دليل آن كه سيستم دفاعي بدن بيمار نيز تحت تأثير قرار نمي‌گيرد، جاي هيچ‌گونه نگراني درخصوص اثرات جانبي اين روش وجود نخواهد داشت. با اين حال، محققان به اين نكته اشاره مي‌كنند كه بايد آزمايش‌هاي بيشتري انجام شود تا ترديدهاي احتمالي درخصوص ايمني اين روش از بين برود. آنها نسبت به آينده اين روش نوين خوشبين هستند و حتي روزي را تصور مي‌كنند كه كل اين روش را در قالب يك قرص روانه بازار كنند. چن لو در اين باره مي‌گويد: اگر اين فناوري نوين در درمان‌هاي كلينيكي به كار گرفته شود، در آن صورت مي‌توان به ريشه‌كن شدن عفونت هپاتيت C اميدوار بود.
هپاتيت C چيست؟
هپاتيت C، بيماري كبدي خاموشي است كه امكان دارد بيمار چند سال از ابتلا به آن آگاهي نداشته باشد. با وجود اين، هپاتيت قابل درمان است و در صورت مصرف دقيق دارو تحت نظر پزشك، امكان ريشه‌كني آن وجود دارد. هپاتيت C نوعي بيماري كبدي است كه بر اثر عفونت به ويروس هپاتيت C رخ مي‌دهد. ويروس هپاتيت C در سلول‌هاي كبدي زندگي ميكند و موجب التهاب كبد مي‌شود. اين ويروس همچنين مي‌تواند موجب آسيب دائمي كبد، سرطان كبد و نارسايي آن شود.بسياري از بيماران تا زماني كه دچار آسيب كبدي شوند، از بيماري خود بي‌اطلاع هستند و اين امر ممكن است چند سال پس از آلوده شدن فرد به ويروس رخ دهد. بلافاصله پس از اين‌كه فرد به ويروس هپاتيت C آلوده شود وارد مرحله كوتاه‌مدت و ابتدايي (فاز حاد) بيماري مي‌شود. پس از اين مرحله، ويروس هپاتيت از بدن بعضي افراد به طور دائمي پاك مي‌شود و هرگز مشكل كبدي پديد نمي‌آيد، ولي حدود 85 درصد مبتلايان اين ويروس وارد فاز پيشرفته و طولاني‌مدت بيماري (هپاتيت C مزمن) ميشوند.
تبادل لینک هوشمند 