انویدیا (با تلفظ صحیح اینویدیا) یک شرکت فناوری آمریکایی مقیم سانتا کلارا در کالیفرنیا است. این شرکت طراح و تولیدکننده‌ی پردازنده‌های گرافیکی (GPU) است. این پردازنده‌ها برای مصارف گیمینگ، طراحی‌های گرافیکی و معدن‌کاوی ارزهای رمزنگاری شده استفاده می‌شوند. از دیگر محصولات انویدیا می‌توان به سیستم-روی-تراشه (SOC) برای دستگاه‌های همراه و خودروهای هوشمند اشاره کرد. خط تولید محصولات اصلی این شرکت با نام تجاری جی‌فورس (GeForce) به بازار عرضه می‌شود. این محصولات، رقیب اصلی نام تجاری رادئون، از محصولات شرکت ‌AMD است. البته به لیست رقبای انویدیا، باید اینتل و کوالکام را نیز اضافه کرد.

انویدیا در سال‌های اخیر حضوری نسبی نیز در بازارهای دیگر داشته و با معرفی تبلت شیلد و تلویزیون اندروید شیلد، به این بازارهای مدرن وارد شده است. پس از حضور در بازارهای جدید، این شرکت تصمیم گرفت زیرمجموعه‌های خود را به چهار دسته تقسیم و روی آن‌ها تمرکز کند. این دسته‌بندی‌ عبارت است از:‌ محصولات مخصوص بازی،‌ تصویرسازی حرفه‌ای، پایگاه‌های داده و خودرو. البته به دسته‌های فوق می‌توان هوش مصنوعی را نیز اضافه کرد که در سال‌های اخیر بخشی از توجه این غول آمریکایی را به خود جلب کرده است.

یکی از بازارهای بزرگی که انویدیا در آن حضور جدی دارد، تولید زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های حرفه‌ای برای پردازش‌های موازی است. این نوع از پردازش‌ها به محققان این امکان را می‌دهد که اپلیکیشن‌های با نیاز پردازشی بالا را اجرا کنند. این زیرساخت‌ها در ابرکامپیوترها استفاده می‌شود.

شرکا انویدیا برگزارکننده‌ی کنفرانس معتبر فناوری پردازنده‌های گرافیکی است که این مراسم را از سال ۲۰۰۹ برگزار می‌کند. اهداف این گردهم‌آیی، بررسی حل مشکلات دنیای کامپیوتر با استفاده از پردازنده‌های گرافیکی است.

تاریخچه تأسیس

در ابتدای دهه‌ی ۱۹۹۰، سه مهندس با مطالعه‌ی بازار آن زمان کامپیوتر به این نتیجه رسیدند که موج بعدی پیشرفت در این بازار، وابسته به پردازنده‌های گرافیکی است. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که کامپیوترهای عمومی توانایی اجرای تمام نیازهای کاربران را ندارند. از طرفی بازار بازی‌های کامپیوتری در آن دهه رو به رشد بود رقم ۴۰ هزار دلار برای ظرفیت آن بیان می‌شد؛ اما زیرساخت‌های لازم برای توسعه‌ی هرچه بهتر بازی‌ها فراهم نبود. تمامی موارد گفته‌شده، این سه همکار را بر آن داشتند که شرکت خود را با تمرکز بر تولید سخت‌افزار تأسیس کنند. شرکت آن‌ها ابتدا نام نداشت و از عبارت NV مخفف NeXT Version برای امضای اسناد استفاده می‌شد.

پس از مدتی، مؤسسان برای ثبت قانونی شرکت نیاز به یک نام داشتند. پس از بررسی نام‌های متعدد، آن‌ها به نام «invidia» رسیدند که معادل لاتین کلمه‌ی Envy به معنای حسادت است.

مؤسسان شرکت انویدیا عبارتند از: جنسن هوانگ، مهندس کامپیوتری تایوانی آمریکایی و طراح ریزپردازنده در AMD،کریس مالاکوفسکی، مهندس برق شاغل در سان مایکروسیستمز و کرتیس پریم، طراح پردازنده‌ی گرافیکی در سان مایکروسیستمز. آن‌ها در ابتدای تأسیس شرکت موفق شدند سرمایه‌ای ۲۰ میلیون دلاری از سرمایه‌گذارانی همچون Sequoia Capital دریافت کنند.

روند توسعه محصولات

اولین محصولی که انویدیا به بازار عرضه کرد، ریوا تی‌ان‌تی (RIVA TNT) نام داشت که در سال ۱۹۹۸ به بازار عرضه شد. این پردازنده‌ی گرافیکی، ظرفیت بالای این شرکت نوظهور را برای تولید محصولات باکیفیت تأیید کرد. یک سال بعد، جی‌فورس ۲۵۶ با کد نام NV10 به بازار عرضه شد. این پردازنده رقیبان خود در آن زمان را با فاصله‌ی زیادی پشت سر گذاشت و شروعی کامل برای حضور جدی انویدیا در بازار هدف شد.

پس از تولید چند محصول موفق، شرکت آمریکایی توانست در رقابت برای قرارداد ساخت پردازنده‌ی گرافیکی کنسول بازی شرکت مایکروسافت پیروز شود. این قرارداد، انویدیا را با مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار به‌عنوان سازنده‌ی پردازنده‌ی گرافیکی ایکس‌باکس معرفی کرد. این قرارداد تعدادی از برترین مهندسان انویدیا را از بخش‌های دیگر جذب و به خود مشغول کرد. البته این جابجایی تأثیر کوتاه‌مدت خاصی نداشت و محصول بزرگ بعدی در سال ۲۰۰۰ با نام GeForce2 GTS به بازار عرضه شد. در دسامبر سال ۲۰۰۰، انویدیا قراردادی برای خرید دارایی‌های معنوی و امتیاز اختراعات شرکت 3dfx امضا کرد. این شرکت زمانی رقیب انویدیا بود و در میانه‌ی دهه‌ی ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۰ به‌عنوان یکی از پیشتازان فناوری‌های گرافیک سه‌بعدی شناخته می‌شد. این قرارداد تبادل مالکیت‌های فکری در آوریل سال ۲۰۰۲ نهایی شد.

با گسترش فعالیت‌های انویدیا، شرکت‌های متعددی به زیرمجموعه‌‌ی آن اضافه شدند. شرکت‌های Exluna، MediaQ، iReady، iSCSI از مجموعه خریدهایی بودند که از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ انجام شدند.

قدم بزرگ بعدی برای انویدیا، همکاری با سونی برای تولید پردازنده‌ی گرافیکی پلی استیشن ۳ بود. پس از آن، مایکروسافت اعلام کرد که برای تولید ایکس باکس ۳۶۰ با ATI همکاری خواهد کرد. شرکت ATI نیز پس از مدتی به مالکیت AMD درآمد.

یکی از حرکت‌های جدی انویدیا در رقابت با ATI، خرید تأمین‌کننده‌ی بزرگ سخت‌افزاری این شرکت یعنی ULI Electronics بود. ساکنان سانتا کلارا در دسامبر سال ۲۰۰۵،‌ این شرکت را خریداری کردند. عطش انویدیا برای تصاحب تولیدکنندگان خرد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پایان نیافت و آن‌ها در سال ۲۰۰۶، شرکت هیبرید گرافیکس را خریداری کردند.

پیشرفت‌های سریع این شرکت آمریکایی باعث شد که مجله‌ی فوربز لقب شرکت برتر سال سال ۲۰۰۷ را به آن‌ها اهدا کند. خریدها و ادغام‌های انویدیا در سال‌های بعد هم ادامه پیدا کرد و PortalPlayer و Ageia به مجموعه‌ی آن اضافه شدند. شرکت Ageia تولیدکننده‌ی موتور بازی‌سازی PhysX بود. پس از این خریدها، انویدیا اعلام کرد که از این پس از فناوری PhysX در پردازنده‌های گرافیکی خود استفاده خواهد کرد.

اشتباهات تولید و ضررهای مالی

جولای سال ۲۰۰۸، با یکی از ضررهای مالی بزرگ انویدیا همراه بود. این شرکت با افت درآمد ۲۰۰ میلیونی در درآمد سه‌ماهه‌ی اول خود روه‌برو شد. دلیل این ضرر مالی، گزارش‌های خرابی چیپست‌ها و پردازنده‌های گرافیکی تولیدی آن‌ها بود. گزارش‌های منتشرشده در آن سال، اشتباهات فرآیند تولید را دلیل خرابی محصولات عنوان کرده بودند. البته این شرکت هیچ‌گاه نام و مدل محصولات معیوب را منتشر نکرد.

در سپتامبر آن سال، شکایتی حقوقی علیه انویدیا تنظیم شد. در توضیحات این شکایت عنوان شده بود که تعدادی از لپ‌تاپ‌های شرکت‌های مهمی همچون اپل، دل و اچ‌پی با اشکال کارایی مواجه شده‌اند. این لپ‌تاپ‌ها از پردازنده‌های گرافیکی انویدیا استفاده کرده بودند. این شکایت حقوقی در سپتامبر سال ۲۰۱۰ به نتیجه رسید. انویدیا در نهایت مجبور شد با تعمیر یا تعویض دستگاه‌های معیوب، خسارت کاربران را جبران کند.

پرداخت قضایی بعدی انویدیا مربوط به سال ۲۰۱۱ است. در تاریخ ۱۰ ژانویه‌ی این سال، غول پردازنده‌های گرافیکی با اینتل به توافقی ۱.۵ میلیارد دلاری رسید. طبق این توافق، تمامی دعواهای حقوقی این دو شرکت به مدت ۶ سال لغو شدند.

حضور جدی در بازار موبایل

یکی از محصولات بلندپروازانه‌ی این شرکت در بازار تجهیزات همراه، Tegra 3 ARM نام داشت. این SoC در کنگره‌ی جهانیموبایل در سال ۲۰۱۱ معرفی شد. انویدیا در آن مراسم ادعا کرد که محصولش، اولین پردازنده‌ی چهار هسته‌ای موبایل است. دو سال بعد، نسخه‌ی پیشرفته‌تری از این پردازنده تحت عنوانTegra 4 عرضه شد. اولین محصولی که از پردازنده‌ی جدید انویدیا استفاده می‌کرد، تبلت مخصوص همین شرکت با نام انویدیا شیلد بود. شیلد تبلتی اندروید با تمرکز بر نیازهای بازی‌ موبایل بود.

سال ۲۰۱۶، سال رونمایی از محصولات فوق حرفه‌ای انویدیا در بازار پردازنده‌ی گرافیکی بود. آن‌ها در ۶ می آن سال، از سری ۱۰ پردازنده‌های جی‌فورس رونمایی کردند. GTX 1080 و GTX 1070 دو محصولی بودند که در این تاریخ معرفی شدند. این پردازنده‌های گرافیکی با معماری جدید این شرکت با نام «پاسکال» تولید شده بودند. فرآیند ساخت این مدل‌ها، ۱۶ نانومتری بود و به ترتیب از حافظه‌های GDDR5X و GDDR5 بهره می‌بردند. ویژگی خاص این پردازنده‌های گرافیکی، پشتیبانی از فناوری SMP بود که برای سیستم‌هایی با چند نمایشگر یا اپلیکیشن‌ها و بازی‌های واقعیت مجازی، بسیار کارآمد است.

ورود به عرصه خودروی هوشمند

فعالیت‌های این شرکت در زمینه‌ی خودروی هوشمند مربوط به دو سال اخیر است. آن‌ها از سال ۲۰۱۶ در زمینه‌ی تولید تجهیزات نمایشی و سرگرمی خودرو با Luxgen همکاری می‌کنند. همکاری دیگر با غول خودروسازی جهان یعنی تویوتا است. طبق قرارداد امضاشده بین این دو شرکت، پلتفرم هوش مصنوعی انویدیا با نام Drive PX-series در خودروهای خودران تویوتا نصب خواهد شد. این پلتفرم هوشمند توجه چینی‌ها را نیز به خود جلب کرده است. موتور جستجوی چینی بایدو، در جولای سال جاری قراردادی با انویدیا امضا کرد که طبق آن، در زمینه‌های متعدد هوش مصنوعی، رایانش ابری و خودروهای خودران با این شرکت آمریکایی همکاری خواهد کرد. بایدو، پلتفرم انویدیا را قلب تپنده‌ی خودروهای آینده‌ی خود می‌داند.

دسته‌بندی محصولات شرکت Nvidia

شرکت انویدیا در حال حاضر گسترش زیادی پیدا کرده است و بازه‌ی وسیعی از پردازنده‌های گرافیکی، تجهیزات ارتباطات بی‌سیم، پردازنده‌های کامپیوترهای شخصی و نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای خودروهای هوشمند را طبق دسته‌بندی زیر تولید می‌کند:

GeForce: دسته‌ی پردازنده‌های گرافیکی با کاربری معمولی

Quadro: محصولاتی با تمرکز بر طراحی و تولید حرفه‌ای به کمک کامپیوتر (CAD)

NVS: پردازنده‌های گرافیکی مخصوص کاربری‌های تجاری با چند نمایشگر

Tegra: سیستم-روی-چیپ مخصوص دستگاه‌های همراه

Tesla: پردازنده‌های گرافیکی با کاربری عمومی به‌منظور تولید تصاویر گرافیکی حرفه‌ای در زمینه‌های علمی و حرفه‌ای

nForce: چیپست مادربورد مخصوص پردازنده‌های سلرون، پنتیوم و Core 2 شرکت اینتل که برای پردازنده‌های Athlonو Duron شرکت ای‌ام‌دی نیز کاربرد دارد.

Nvidia Grid: مجموعه‌ای از خدمات و سخت‌افزار لازم برای ساخت محصولات مجازی‌سازی گرافیکی

nvidia shield: مجموعه‌ای از سخت‌افزار گیمینگ شامل شیلد پورتابل، تبلت شیلد و تلویزیون شیلد.

Nvidia Drive: محصولات مخصوص خودروهای هوشمند

پیشگام صنعت هوش مصنوعی

پردازنده‌های گرافیکی انویدیا به‌وفور در صنایع یادگیری ماشینی، هوش مصنوعی و آنالیزهای پیشرفته استفاده می‌شوند. انویدیا از یادگیری ماشینی مبتنی بر پردازنده‌های گرافیکی برای توسعه‌ی هوش مصنوعی استفاده می‌کند. کاربردهای مورد نظر این شرکت در زمینه‌ی هوش مصنوعی، شامل پیش‌بینی بیماری‌هایی همچون سرطان، پیش‌بینی وضع آب و هوا و خودروهای خودران هستند. محصولات این شرکت در خودروهای هوشمند شرکت تسلا نیز استفاده می‌شوند.

طبق آخرین گزارشات وب‌سایت فناوری تک‌کرانچ، پردازنده‌های گرافیکی انویدیا به دلیل پشتیبانی از پردازش‌ موازی، برای کاربردهای یادگیری ماشینی بسیار مفید هستند. این پردازنده‌ها برای انجام فرآیندهای ماتریسی و برداری بهینه شده‌اند.

در سال ۲۰۰۹، شرکت انویدیا در برنامه‌ای با نام Big bang مربوط به یادگیری ماشینی شرکت کرد. در این برنامه، شبکه‌های عصبی یادگیری ماشینی با پردازنده‌های گرافیکی این شرکت ترکیب شدند. پلتفرم «مغز گوگل» نیز در همین سال از پردازنده‌های این شرکت استفاده کرد. اندرو ان‌جی، پروفسور علوم کامپیوتر تأیید کرد که استفاده از پردازنده‌ی گرافیکی در فرآیندهای یادگیری ماشینی، سرعت آن را تا صد برابر افزایش می‌دهد.

در آوریل سال ۲۰۱۶، شرکت آمریکایی از ابرکامپیوتر خود با نام DGX-1 رونمایی کرد. این ابرکامپیوتر مجهز به خوشه‌ای هشت عددی از پردازنده‌های گرافیکی است که ترکیب نرم‌افزارهای یادگیری ماشینی با آن، نتیجه‌ای خارق‌العاده دارد. شرکت گوگل در همان سال از تجهیزات انویدیا با نام Tesla K80 استفاده کرد تا ماشین‌های مجازی خود را توسعه دهد. این ماشین‌های مجازی در سرویس‌های ابری غول جستجوی جهان استفاده شده‌اند. شرکت دیگری که از سری تسلا شرکت انویدیا استفاده کرد، مایکروسافت بود. آن‌ها از این پردازنده‌های گرافیکی در سرورهای گرافیکی خود استفاده کردند و در نتیجه‌ی آن، به ۴۹۹۲ هسته‌ی پردازشی دست یافتند.

آی‌بی‌ام نیز از جمله مشتریان محصولات فوق حرفه‌ای انویدیا است. این شرکت باسابقه‌ی کامپیوتری با همکاری غول پردازنده‌های گرافیکی، ماشین هوش مصنوعی خود با نام Watson را توسعه داده است. آخرین همکاری انویدیا برای توسعه‌ی فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، با شرکت فوجیتسو بوده است. آن‌ها پردازنده‌های گرافیکی خود را در سال ۲۰۱۷ در مرکز RIKEN شرکت ژاپنی نصب کردند تا پروژه‌ی هوش مصنوعی پیشرفته‌ی این شرکت شروع به کار کند.

وضعیت کنونی برند انویدیا

انویدیا در حال حاضر لقب بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده‌ی پردازنده‌ی گرافیکی در جهان را یدک می‌کشد. آن‌ها بیش از ۱۰ هزار کارمند دارند و به‌تازگی حضور در بازار پردازنده‌ (CPU) را نیز تجربه کرده‌اند. درآمد انویدیا در سال ۲۰۱۶ حدود ۷ میلیارد دلار گزارش شده و سود خالص شرکت نیز در این سال ۱.۶۷ میلیارد دلار عنوان شده است. مدیرعامل کنونی انویدیا یکی از مؤسسان آن یعنی جنسن هوانگ است.