با دكتر جعفر طاهري، مجري فني پروژه پارك موزه علوم زمين پارك موزه‌اي براي نمايش زيبايي‌هاي زمين

 

موزه ازجمله جاهايي است كه با ورود به آن مي‌توان زواياي مختلف زندگي را بهتر و بيشتر درك كرد و بسياري از واقعيت‌هاي دنياي پيراموني را از نزديك ديد و لمس كرد. در كنار انواع و اقسام موزه‌هاي علمي، فرهنگي و هنري، نوع متفاوتي از موزه يعني پارك موزه قرار دارد كه پارك موزه‌هاي علوم زمين به عنوان محلي براي نمايش ميراث به جاى مانده از فعاليت‌هاى طبيعى و بشرى كره زمين ازجمله آنهاست. احداث اولين پارك موزه علوم زمين كشور در استان خراسان رضوي بهانه‌اي شد تا سراغ دكتر جعفر طاهري، مشاور سازمان زمين‌شناسي كشور و مجري فني پروژه پارك موزه علوم زمين برويم. به گفته طاهري، حفظ مستندات علمي و پژوهشي در حوزه علوم زمين از مهم‌ترين اهداف تاسيس اين پارك موزه بوده است و از آنجا كه هر موزه يك اثر هنري و هديه‌اي به آيندگان است بايد به مراحل مختلف راه‌اندازي آن توجه ويژه‌اي كرد.

 

به طور كلي پارك موزه يعني چه؟ چنين ساختاري در حوزه پارك‌ها قرار مي‌گيرد يا موزه‌ها؟

به تعبير ما پارك موزه جايي براي ارائه و نمايش مجموعه‌اي از جاذبه‌هاي علوم زمين است كه بخشي از آن در فضاي مسقف قابل ارائه است و بخشي به سبب ابعاد و بزرگي و ضرورت ايجاد فضايي نزديك به طبيعت، بايد در يك فضاي مفرح نمايش داده شود. تركيبي از فضاي سبز، آب‌‌نما و نورپردازي در يك چيدمان منطقي، از ويژگي‌هاي اجتناب‌ناپذير چنين مجموعه‌هايي است. در پاسخ به سوال دوم هم بايد گفت از آنجا كه شالوده اصلي اين طرح مباني علمي مطرح در علوم زمين است اين مجموعه در حوزه موزه‌هاي تخصصي قرار مي‌گيرد.

چه تفاوت عمده‌اي ميان پارك موزه‌ها با آنچه تاكنون در كشور داشته‌ايم وجود دارد؟

تفاوت عمده‌اي كه در اين پارك موزه هدفگذاري شده اين است كه مفاهيم مطرح در علوم زمين به زبان ساده و در قالب سه پارك تخصصي و فضاي ساختمان اصلي موزه ارائه شود، به گونه‌اي كه يك فرد ناآشنا با زمين‌شناسي پس از بازديد، آشنايي مطلوبي از اين علم و تا حدودي كاربري آن پيدا كند.

به اين ترتيب پارك موزه علوم زمين چه فرقي با موزه‌هاي زمين‌شناسي دارد؟

موزه‌هاي زمين‌شناسي كه در ايران وجود دارد نظير آنچه در حال حاضر در سازمان زمين‌شناسي كشور ارائه مي‌شود، فضايي است مسقف كه تنها براي نمايش سنگ‌ها و كاني‌ها اختصاص داده شده، اما پارك موزه، چيدماني از پديده‌هاي مختلف علوم زمين است كه تنها بخشي از آن در فضاي مسقف و بخش عمده‌اي در فضاي باز ارائه خواهد شد. به اين ترتيب چيدماني از جاذبه‌هاي علوم زمين در يك فضاي پارك‌مانند به نمايش درمي‌آيد كه هر دو ويژگي را در بر دارد: در فضاسازي محوطه، به پارك نزديك مي‌شود و در انتخاب پديده‌ها، به علوم زمين.

آيا نمونه‌اي از چنين پارك موزه‌هايي در دنيا وجود دارد؟

شايد به اين شكل موزه‌اي در ساير كشورها نباشد و بيشتر برگرفته از ويژگي‌هاي كشور خودمان و اقتضائات منطقه‌اي باشد، اما تا حدودي شايد با موزه تاريخ طبيعي MTA در تركيه يا تا حدودي موزه تاريخ طبيعي مسكو (اما نه در آن وسعت) قابل مقايسه باشد.

ضرورت تاسيس چنين پارك موزه‌هايي از چه زمان و چرا مطرح شده است؟

در ايجاد چنين پارك موزه‌اي اهداف متعددي ارائه شده است كه ازجمله آنها مي‌توان به حفظ مستندات علمي كشور، تلاش برای گردآوري سيستماتيك نمونه‌هاي ايران‌زمين، ايجاد فرصت‌هايي براي اوقات فراغت جوانان و خانواده‌ها، توسعه گردشگري علمي و رونق بخش‌هاي جديدي از علوم زمين با هدف اشتغالزايي و رونق اقتصادي اشاره كرد.

پارك موزه‌ها در ارتقاي سطح دانش عمومي جامعه در علم زمين‌شناسي چه تاثيري مي‌تواند داشته باشد؟

نقش موزه‌ها در ارتقاي علمي و فرهنگي كشور بسيار بالاست و اين موزه به اميد خدا تلاش مي‌كند مفاهيم علمي را به زباني ساده در اختيار بازديدكنندگان قرار دهد. البته نقش رسانه‌هاي مكتوب و صدا و سيما در فرهنگسازي و جلب توجه مردم به موزه‌ها بسيار مهم است.

چرا تصميم گرفته شد اولين پارك موزه علوم زمين در خراسان ساخته شود؟

جايگاه مشهد به عنوان مهم‌ترين كانون زيارتي و سياحتي كشور با افزون بر 20 ميليون زائر و مسافر در سال، كادر متخصص موجود در ايده‌پردازي و بالندگي طرح و حمايت مسئولان اين توفيق را سبب‌ساز بوده است.

اولين بار ايده ساخت اين پارك موزه چه زماني مطرح شدوچه موقع آماده افتتاح مي‌شود؟

طاهري: پارك موزه جايي براي ارائه و نمايش مجموعه‌اي از جاذبه‌هاي علوم زمين است كه بخشي از آن در فضاي مسقف قابل ارائه است و بخشي به سبب ابعاد و بزرگي و ضرورت ايجاد فضايي نزديك به طبيعت، بايد در يك فضاي مفرح نمايش داده شود

ايده اوليه موزه علوم زمين گرچه به سال‌هاي 81 و 82 برمي‌گردد، اما اقدام عملي و رسمي در تحقق اين ايده به مصوبه هيات محترم وزيران در سال 87 و مصوبه دور دوم سفرهاي استاني برمي‌گردد. در حال حاضر اين پروژه در بخش ساختماني بيش از 90 درصد و در بخش محوطه حدود 30 درصد پيشرفت فيزيكي داشته كه در صورت تخصيص بموقع اعتبارات در دهه فجر قابل افتتاح خواهد بود. اكنون اين پروژه مهم نيازمند دستور عاجل مسئولان استان و مقامات عالي در سطح ملي است و مايه تاسف خواهد بود كه اين پروژه كه در نوع خود در سطح كشور بي‌نظير و در منطقه كم‌نظير است و مي‌تواند در اين عرصه الگوآفرين باشد با تاخير مواجه شود. البته مسئولان محترم قول همه گونه مساعدت را داده‌اند، اما بيم آن مي‌رود كه در فرآيند پيچيدگي‌هاي اداري كاستي‌هايي پيش آيد.

اين پارك موزه از چه بخش‌ها و تشكيلاتي تشكيل خواهد شد؟

برابر برنامه‌ريزي‌هاي به عمل آمده اين پروژه در بخش محوطه شامل سه پارك تخصصي: فيزيك زمين، پارك زمين‌شناسي و پارك اكتشاف و معدنكاري است، ولي در بخش مسقف شامل بخش‌هاي سنگ كاني و فسيل به همراه معرفي جاذبه‌هاي زمين‌شناسي ايران خواهد بود.از نقطه نظر ساختار نيروي انساني اين موزه از دو سطح مشخص نيروي كارشناسي با رسالت‌هاي تعريف شده برخوردار خواهد بود. نخست كادر علمي و كارشناسان موزه هستند كه مسئوليت تحقيق، پژوهش و تهيه مستندات علمي را به عهده خواهند داشت و بخش دوم نيز گرچه بايد از متخصصان علوم زمين و رشته‌هاي وابسته به مديريت موزه باشند، اما مسئوليت راهبري و اداره موزه را بر عهده خواهند داشت.بديهي است به مرور زمان تكوين و تكامل موزه مسير خود را طي خواهد كرد، اما نكته مهم اين است كه به دليل حفظ جايگاه علمي به هيچ روي نبايد از ارتباط تنگاتنگ با سازمان زمين‌شناسي و اكتشافات معدني كشور كه يك ارگان تحقيقاتي، عملياتي و چابك در حوزه علوم زمين است، جدا شود كه در آن صورت مرگ آن حتمي خواهد بود.

چه موضوعات شاخص و متفاوتي قرار است در پارك موزه شما در معرض ديد عموم قرار گيرد؟

همان گونه كه اشاره شد در اين پروژه سه پارك تخصصي پيش‌‌بيني شده است كه در زمان مقرر در معرض بازديد و مشاهده علاقه‌مندان خواهد بود، براي مثال تونل معدني كه تداعي‌كننده معدن و فضاي معدني است ازجمله ويژگي‌هاي اين موزه است. علاوه بر آن آموزش‌هاي سمعي و بصري، همايش‌هاي تخصصي و كارگاه‌هاي آموزشي نيز در دستور كار پارك موزه خواهد بود.

ايران ظرفيت تاسيس چند پارك موزه را دارد و آيا براي راه‌اندازي پارك موزه‌هاي ديگر هم تصميماتي گرفته شده است؟

كشور ظرفيت ايجاد پارك موزه‌هاي متعددي را دارد كه تابعي از توان كارشناسي، مزيت‌هاي نسبي منطقه‌اي (گردشگران، كانون‌هاي جمعيتي، نيروي كارشناسي كارآمد جهت مديريت و راهبري و...) و از همه مهم‌تر توجه مسئولان به عنوان يك محور توسعه است. ما براي تثبيت و نهادينه شدن تجربيات موجود تصميماتي داريم كه پيگيري آنها از هم‌اكنون در دستور كار قرار گرفته است.چنانچه موزه بتواند جايگاهي از سطح علمي پيدا كند كه مورد استناد پژوهشگران قرار گيرد در آن صورت نقش بسزايي در جذب گردشگران خارجي بويژه دانش‌پژوهان خواهد داشت و اعتبار علمي براي كشور ايجاد خواهد كرد.

آيا براي تاسيس اين پارك موزه از الگوهاي خارجي هم استفاده شده يا تمام كار و فكر ايراني و بومي بوده است؟

گرچه تجربيات بازديد از موزه‌هاي مختلف در ايجاد انگيزه و پيگيري طرح نقش‌آفرين بوده است، اما هدايت كار از آغاز تا مراحل پاياني به عهده تيم كارشناسي و گروه كاري مستقر در مديريت زمين‌شناسي و اكتشافات معدني منطقه شمال شرق بوده است و در بخش‌هاي سازه‌اي از مشاوران و پيمانكاران كارآمد حسب مورد استفاده شده است.





تاريخ : یک شنبه 12 شهريور 1391برچسب:, | | نویسنده : مقدم |