هواپیماهای الکتریکی چندی است که در دنیای پرواز، خودی نشان داده‌اند و در تیتر یک اخبار و گزارش‌ها قرار گرفته‌اند؛ ولی اکنون آن روی سکه نیز خود را نشان داده است. اولین سقوط هواپیمای الکتریکی بحث اول هر پرواز، یعنی امنیت را برجسته کرده است. از میان چند هواپیمای الکتریکی که در جهان پرواز می‌کنند این بار قرعه به نام هواپیمای موتور الکتریکی eFusion شرکت مگنوس افتاد تا خبر اولین سقوط این نوع هواپیما، زمینه‌ساز حرکت جدی برای حفظ سرنشینان در هواپیماهای الکتریکی شود.

این هواپیمای الکتریکی که برای مراسم افتتاحیه دفتر مرکزی مگنوس در مجارستان به پرواز درآمده بود، بعد از چندین دور پرواز در آسمان منطقه، ناگهان دچار سانحه شد و در مزرعه ذرتی در نزدیک فرودگاه و بیرون شهر بوداپست سقوط کرد. هواپیمای الکتریکی eFusion هنوز یک نمونه اولیه به شمار می‌رود؛ ولی مگنوس برای فروش این نوع هواپیما با قیمت حدود ۲۰۰ هزار دلار برنامه‌ریزی کرده است. علت سقوط هواپیما هنوز مشخص نیست؛ ولی گزارش‌هایی از شاهدان محلی که ادعا می‌کنند هواپیما قبل یا در حین سقوط آتش‌ گرفته، در دست بررسی است. این اخبار باعث شد شرکت زیمنس، سازنده موتور الکتریکی این هواپیما، با اعلام همدردی و تأسف، به‌طور موقت از پرواز مجدد آن تا اعلام بعدی جلوگیری کند.

شرکت مگنوس در یک اعلامیه جزئیات این حادثه را چنین بیان کرده است:

در ۳۱ ماه می ۲۰۱۸ یک هواپیمای آزمایشی مگنوس به نام eFusion در ساعت ۱۰:۱۰ صبح سقوط کرد. این هواپیما که در حال تکمیل آزمون پرواز خود بود، به دلایلی که هنوز ناشناخته است در یک مزرعه ذرت بین شهرک‌های محلی سقوط کرد. در نتیجه این سقوط خلبان و مسافر آن جان خود را از دست دادند.

پرواز با نیروی الکتریسیته 

موتور و محرک اصلی هواپیمای الکتریکی دونفره eFusion توسط زیمنس ساخته‌ شده که از جمله شرکت‌های علاقه‌مند به حضور در دنیای هواپیمای الکتریکی است و البته موفقیت‌های بزرگی هم در این صنعت به نام خود ثبت کرده. هواپیمای الکتریکی برخلاف هواپیماهای دیگر که از موتورهای رایج و درون‌سوز استفاده می‌کنند قدرت خود را از موتورهای الکتریکی می‌گیرد. این موتورها باید وزن کمی به هواپیما تحمیل کنند و درعین‌حال توان خروجی مناسبی برای پرواز به هواپیما بدهند.

البته منبع سوخت این موتورها خود مبحث ویژه‌ای دارد. این منبع انرژی موتور می‌تواند از انواع باتری تا سلول‌های خورشیدی باشد؛ حتی فناوری‌هایی همچون برق بی‌سیم (Wireless Power) نیز مورد توجه است. هواپیمای الکتریکی eFusion برای انرژی خود از یک باتری لیتیوم یون در بخش جلوی خلبان استفاده می‌کند. باتری لیتیوم یون، از نوع باتری‌های سبکی هستند که مقدار انرژی بسیار خوبی در خود ذخیره می‌کنند و از این لحاظ نسبت به دیگر باتری‌ها راندمان بیشتری دارند.

گام بلند زیمنس برای صنعت هواپیماهای الکتریکی

زیمنس در سال گذشته با باتری لیتیوم یون موفق به ثبت رکوردهایی در دنیای هواپیمای الکتریکی شد که توجه متخصصان این فن را به خود جلب کرد. در مدل اولیه هواپیما زیمنس یک موتور با قدرت ۲۶۰ کیلووات بود که تنها ۱۱۰ پوند وزن داشت. این هواپیما به سرعتی معادل ۲۱۰ مایل بر ساعت دست یافت؛ اما این شگفتی زمانی کامل شد که این هواپیمای نمونه که 330LE نام داشت، توانست یک گلایدر را در آسمان یدک بکشد. با این موفقیت، هواپیمای نمونه الکتریکی 330LE توانست امیدها را برای آینده روشن در صنعت هواپیماهای الکتریکی زنده کند. دیگر استفاده از هواپیماهای الکتریکی برای سفرهای منطقه‌ای امری قابل انجام و در دسترس به نظر می‌رسید؛ اما هنوز ماجرا ادامه داشت.

باتری لیتیوم یون به‌عنوان منبع انرژی ناامن هم معروف است. هنوز خاطره فرود اضطراری بوئینگ 787 در فرودگاه تاکاماتسو ژاپن، فراموش نشده است. وجود دود در کابین هواپیما علت این فرود اضطراری بود و منبع این دود باتری‌های لیتیوم یونی هواپیما بودند که زنگ خطر را برای ایرلاین‌ها به صدا درآوردند. بعدازاین ماجرا بوئینگ دریم لاینر 787 که به رویایپما شهره شده بود حکم تعلیق پرواز گرفت. البته موارد دیگری از مشکلات در این مدل پرماجرای بوئینگ، در اعلام این تصمیم مؤثر بود؛ ولی درباره باتری لیتیوم یون هواپیما بوئینگ 787 موردی گزارش‌ شده بود که قابل‌ توجه است. کارکنان هواپیمایی 787 که در فرودگاه نشسته بود، متوجه دودی می‌شوند که با پیگیری مشخص می‌شود منبع آن باتری‌ها هستند. تحقیقات بعدی هم این مطلب را بیان می‌کرد؛ باتری‌های لیتیوم یونی در حین شارژ دوباره دچار آتش‌سوزی می‌شوند.

البته ایمنی این باتری‌ها که قدرت موتورهای کوچک را تأمین می‌کنند تاکنون به‌اندازه کافی مورد آزمایش قرار نگرفته؛ چراکه هنوز تعداد پروازهای هواپیماهای الکتریکی کم است. هواپیمای الکتریکی مزایای جدید دارند که قابل‌چشم‌پوشی نیست. آن‌ها یک رقیب جدی برای هواپیماهای آموزشی همچون سسنا به‌حساب می‌آیند. سسنا که از هواپیماهای تاریخ ساز صنعت هوانوردی به‌حساب می‌آید، جایگاه معتبر و محکمی در دنیا هواپیمای خصوصی و آموزش دارد. یک هواپیما سسنا 172 را می‌شود با مبلغ حدود ۳۰۰ هزار دلار تهیه کرد. البته با پرداخت ۱۰۰ دلار در ساعت نیز می‌توان این هواپیماها را اجاره کرد. مسلماً هزینه نگهداری این نوع هواپیماها باوجود قطعات متحرک زیاد می‌تواند دردسرساز و پرهزینه باشد؛ ولی یک هواپیمای الکتریکی با تکنولوژی روز قطعات متحرک بسیار کمتری دارد و این یعنی هزینه‌های نگهداری کمتر و برگ برنده‌ای برای رقابت قدرتمندتر در بازار صنعت هوانوردی.

هواپیماهای الکتریکی رقیبی تازه نفس

هواپیماهای الکتریکی از لحاظ استحکام و کارایی نیز در رتبه خوبی هستند. هواپیمای الکتریکی eFusion  قادر به انجام حرکات آکروجت است. مسلماً خلبان و هواپیما هر دو باید در سطح مناسبی از کیفیت باشند تا بتوانند نیروهای وارده از حرکات آکروباتیک را تحمل کنند. خلبانان در حین اجرای حرکات آکروجت عمدتاً از چتر نجات استفاده می‎کنند که در بعضی از کشورها استفاده از آن به‌عنوان یک قانون الزامی است.

هواپیمای الکتریکی eFusion قرار بود همچون هواپیماهای Cirrus و Icon با یک سیستم چتر نجات اضطراری فروخته شود تا در حین حادثه سرنشینان و هواپیما کمترین صدمه را ببینند. هنوز مشخص نیست که هواپیما سانحه‌دیده نیز از سیستم ایمنی چتر نجات برخوردار بوده است یا خیر؟ روند تحقیقات هنوز در مورد این سقوط ادامه دارد.

هواپیماهای موتور الکتریکی از دهه ۷۰ میلادی کار خود را شروع کردند و باوجود پیشرفت‌های چشمگیر هنوز راه زیادی برای موفقیت در پیش دارند. البته همان‌طور که گفتیم، در هواپیماهای رؤیایی مثل بوئینگ 787 هم این سوانح رخ می‌دهد؛ چراکه به قول بلندپروازان صنعت هواپیمایی، هیچ دو پروازی مانند هم نیست. آینده صنعت هوانوردی افق روشنی دارد؛ از همین رو قهرمانانی که جان در این راه می‌گذارند،‌ هرگز طعم تأسف را نخواهد چشید.