براساس بررسی های انجام شده، افزایش حجم محصولات دارای فناوری بالا نشان دهنده چند تغییر است که در آن میان می توان به رشد ظرفیت جهانی برای تولید چنین محصولاتی اشاره کرد. درهمین حال گسترش شرکتهای تولید کننده چند ملیتی و اعتماد رو به رشد به شبکه های تامین کننده تخصصی که از نظر جغرافیایی پراکنده هستند از جمله علل افزایش این محصولات است.

ارتقای محصولات فناورانه در چین و کشورهای آسیایی

در سال 2006، چین بزرگترین صادرکننده محصولات "های تک" بود و در حال حاضر حدود نیمی از صادرات جهان را در کالاهای دارای فناوری در دست دارد. پس از یک دوره رکود نسبتا طولانی و به دنبال رکود جهانی سال 2001 ، چین و اقتصادهای درحال ظهور آسیا ( چین، هند، ژاپن، مالزی، سنگاپور، کره جنوبی، تایوان و تایلند) میزان صادرات محصولات فناوری خود را ارتقا دادند؛ که این امر در نهایت در سال 2009 با سقوط شدید روبرو شد. از آنجایی که الگوهای کلی این سقوط، شبیه روندی بود که ایالات متحده و اتحادیه اروپا طی کرده بودند، از آن زمان تاکنون صادرات محصولات فناوری ژاپن یک خط صاف را طی می کند و این روند، یک دهه است که ادامه دارد.

صادرات محصولات فناوری هشت اقتصاد درحال ظهور آسیا، چین، اتحادیه اروپا، ایالات متحده و ژاپن

سهم چین از صادرات محصولات فناورانه

این تغییرات بر جایگاه نسبی کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه تأثیرگذار بوده است؛ به نحوی که سهم چین از صادرات محصولات فناوری از 7 درصد در سال 1998 به 22 درصد در سال 2010 رسید و درحالی که سهم سایر اقتصادهای درحال ظهور آسیایی در سال 2009 تا 26 درصد کاهش یافت. سهم آمریکا، اتحادیه اروپا، ژاپن و سایر کشورها و اکثرا کشورهای درحال توسعه یا یک روند ثابت داشته و یا سقوط کرده است.

سهم جهانی صادرات محصولات فناوری هشت اقتصاد درحال ظهور آسیا، چین، اتحادیه اروپا، ایالات متحده و ژاپن

درحال حاضر یک منطقه تامین کننده فناوری در آسیا شکل گرفته که عمدتا حول محور چین می چرخد. تغییر در خروجی کالاهای فناورانه برای اقتصادهای آسیایی درحال توسعه، با رشد روابط تامین کنندگان که کالاهای متوسط تولید می کنند و بسیاری از آنها برای مونتاژ و در نهایت صادرات آماده می شود، همراه بوده است. سهم صادرات محصولات فناورانه اقتصادهای درحال ظهور آسیایی که مستقیم وارد ایالات متحده و اتحادیه اروپا می شود بیش از 50 درصد کاهش یافته و به کمتر از 30 درصد رسیده این درحالی است که صادرات چین به تنهایی از 10درصد به 37 درصد افزایش یافته است.صادرات محصولات فناورانه چین در مقابل رکود جهانی مقاومت خوبی داشته است. این روند صادرات که طی سالهای 2007 و 2008 از دورقمی به تک رقمی رسید در سال 2009 به 9 درصد کاهش یافت اما در سال 2010 تا 22 درصد افزایش یافت. پس از سال 2009، صادرات محصولات فناورانه چین به آمریکا از 107 میلیارد به 137 میلیارد رسید. به همین نحو این افزایش نشان دهنده سایر مقاصد برای صادرات است.

وضعیت آمریکا در تجارت کالاهای فناورانه

به گزارش مهر، در تجارت کالاهای فناورانه، مازاد کالاهای اقتصادی آمریکا از اواسط دهه 1990 تا پس از سال 1997 به کسری قابل توجه بودجه تبدیل شد و در سال 2010 به حدود 100 میلیارد دلار رسید. عوامل کسری قابل توجه بودجه در این دوره کالاهای رایانه ای و ارتباطی بودند که تولید آنها در آسیا صورت می گرفت و به طور همزمان تقاضای آمریکا نیز درحال رشد بود. محصولات دارویی نیز در این کسری بودجه نقشی برعهده داشته اما ابزارهای علمی و هوافضایی بر این فرآیند تأثیر معکوس داشتند.کسری بودجه تجارت محصولات فناورانه در اتحادیه اروپا نسبتا ثابت اما کمتر از آمریکا بوده است. اگرچه کمبود بودجه لوازم رایانه ای و ارتباطی آن با کمبودهای ایالات متحده برابری می کند اما این امر نشان دهنده همان پویایی در افزایش تقاضای داخلی و تولید است.چین و اقتصادهای درحال ظهور آسیایی دارای مازاد تجاری محصولات فناوری در سال 2010 بودند که این ارقام برای چین 157 میلیون دلار و برای 8 کشور آسیایی 226 میلیون دلار بود. موضوعی که نشان می دهد کاهشهای ناشی از رکود در مازاد پیشین محصولات آنها صرفا موقتی بوده است.تجارت آمریکا در خدمات مبتنی بر دانش تجاری و داراییهای ناملموس چون خدمات اقتصادی، تجاری و ارتباطی و همچنین پرداخت حق امتیازها و حق الزحمه ها، مازاد درحال رشدی را ایجاد کرده است. این مازاد در سال 2008 به 108 میلیارد دلار رسید که برای وزنه تعادل کمبود کالاهای فناوری کافی بود و از آن پس یک روند ثابت و بدون تغییر را طی کرده که این امر نشان دهنده تأثیر رکود بوده است. در همان سال مازاد محصولات اقتصادی در اتحادیه اروپا و اقتصادهای درحال ظهور هشت کشور آسیایی نیز کاهش یافت که این امر نشان دهنده تأثیرات مستمر رکود جهانی بود.

حضور پررنگ فناوری در کشورهای در حال توسعه

در بسیاری از کشورهای در حال توسعه که وارد اقتصاد جهانی می شوند، علم و فناوری به ویژگی حاضر در همه جا تبدیل شده است. کشورهای درحال توسعه به عنوان یک گروه در مقایسه با آمریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن یا تأثیر کمتری از بحران مالی جهانی گرفته اند و یا به سرعت به حالت اول خود بازگشته اند. دولت این کشورها به شدت از علم و فناوری در سیاستهای توسعه خود حمایت می کنند و در عین حال آنها تلاش می کنند که اقتصادهای خود را بیشتر مبتنی بر دانش و فناوری کنند تا دیگران را نسبت به حس رقابت جویی خود مطلع تر کنند.این سیاستها دربرگیرنده سرمایه گذاریهای بلند مدت در آموزش عالی به منظور توسعه استعدادها، توسعه زیربناها، حمایت از توسعه و تحقیقات، جذب سرمایه مستقیم خارجی و شرکتهای پیشرفته چند ملیتی و در نهایت توسعه ظرفیتهای بومی فناورانه می شود. این پیشرفتها راه را برای همکاری گسترده بین المللی و تحقیقات علمی و مهندسی باز می کند که این روند وسیع در تعداد درحال افزایش مقاله های تحقیقی در مجلات برجسته جهان با نویسندگانی از کشورهای مختلف منعکس شده است. محققانی که این مقالات را به رشته تحریر درآورده اند قادر به ارائه کارهای باکیفیتی هستند که که خارج از مناطق سنتی علم و فناوری انجام می شود و ارتباطهای بین المللی توسط کارشناسان جهانی تعمیق می شوند.مؤلفه های رقابتی چون جستجو برای استعدادهای بین المللی نیز وارد این عرصه شده اند که زمانی این مسئله تنها به کشورهای بزرگ عربی اختصاص داشت اما اکنون بسیاری به دنبال آن هستند و روند فرار مغزها به جریانهایی از کارشناسان کاملا تعلیم دیده تبدیل شده است. دولتها مشتاق به توسعه اقتصادهای مدرنی هستند که رفاه را برای مردم خود به همراه می آورد.جهانی شدن اقتصاد موجب ایجاد سطوح بی سابقه ای از رشد در بسیاری از کشورها شده است. این روند ادامه دارد و تغییرات ساختاری اجزاء لاینفک رشد هستند که با خود مسائل نامطلوبی را هم به دنبال دارند مسائلی که به واسطه تغییرات رکود اخیر تشدید شده است.