با اين حال، اگر دست و پا دائم خواب برود، گزگز كند يا سوزن سوزن شود حتما بايد به پزشك مراجعه كرد، بنابراين يادتان باشد متخصصان توصيه مي‌كنند با شناخت عامل ايجادكننده مشكل، در پي درمان باشيد و هيچ وقت و در هيچ شرايطي بي‌توجه از كنار آن نگذريد.دكتر مهدي وحيددستجردي، متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگو با جام‌جم در اين‌باره توضيح مي‌دهد: پاراستزي يا خواب‌رفتگي اندام‌ها به معناي ايجاد يك توهم حسي است؛ يعني گاهي ممكن است احساس ‌كنيم كف پا‌هايمان داغ شده است در حالي كه واقعا هيچ جسم داغي وجود ندارد.به گفته او، توهم حسي مي‌تواند به صورت گرما، سرما، سوزن سوزن شدن، گزگز كردن و حركت حشرات روي بدن احساس شود كه همه اين موارد حسي غيرواقعي است.

احساس خواب‌رفتگي اندام‌ها به دلايل متفاوتي ايجاد مي‌شود. در واقع زماني كه پوست، اعصاب دست يا پا، نخاع يا مغز انسان با مشكلي مواجه شود، ممكن است چنين حالاتي بروز كند بنابراين هرگونه مشكلي كه در مسير حسي ما ايجاد مي‌شود، مي‌تواند عاملي براي ايجاد احساس خواب‌رفتگي باشد، اما در اين ميان نبايد به اشتباه هر خواب‌رفتگي و حس غيرواقعي‌ را به بيماري‌هاي خاص مانند ام‌اس ارتباط دهيم.دكتر وحيد‌دستجردي با اشاره به اين موضوع كه برخي علت‌هاي ايجاد مشكل بسيار شايع است، مي‌گويد: هنگامي كه با علل شايع پاراستزي آشنا شويد، بسياري از ابهامات و نگراني‌هاي شما هم برطرف خواهد شد و بموقع مي‌توانيد به فكر درمان باشيد.مثلا بسياري از افراد و بويژه خانم‌هاي جوان به محض اين‌كه دست و پايشان خواب مي‌رود و كمي گزگز مي‌كند، فكر مي‌كنند به ام‌اس مبتلا شده‌اند و مضطرب و نگران به پزشك مراجعه مي‌كنند. در حالي كه به گفته اين متخصص مغز و اعصاب، ام‌اس يكي از عللي محسوب مي‌شود كه درصد بروز آن بسيار كمتر از ساير موارد است و با خواب‌رفتگي‌هاي معمول و جزئي نيز تفاوت دارد.دكتر وحيد دستجري ضمن بيان اين‌كه گاهي خواب‌رفتگي اندام‌ها نشانه‌اي از وجود يك بيماري است، يادآور مي‌شود: بيماري‌هاي مختلفي مانند كم‌كاري تيروئيد، ديابت، بعضي از بيماري‌هاي التهابي و كمبود برخي ويتامين‌ها مي‌تواند موجب بروز اين وضع شود. در اين شرايط احساس خواب رفتگي و سوزش از پاها شروع شده، بتدريج پيشرفت مي‌كند و به ساق هر دو پا مي‌رسد و كم‌كم گسترش مي‌يابد.وي با اشاره به اين‌كه ديابت يكي از مشخص‌ترين بيماري‌هايي است كه موجب بروز اين وضع مي‌شود، مي‌گويد: در تمام اين بيماري‌ها، انتظار مي‌رود پس از گذشت مدتي بيمار با احساس سوزش انگشت‌ها و كف پا به پزشك مراجعه كند و اين حس كم‌كم به ساق پا و زانوها مي‌‌رسد.به گفته اين پزشك متخصص، به دليل وجود بيماري ديابت، در اين بيماران اعصاب كم‌كم تخريب مي‌شود. البته بايد اين نكته را هم در خاطر داشته باشيد كه ماهيت ديابت عامل بروز چنين مشكلي است و نه كنترل خوب يا بد آن، اما در صورتي كه بيماري بخوبي كنترل نشده باشد، تخريب اعصاب هم سريع‌تر اتفاق خواهد افتاد.

بد نشستن و قرار گرفتن در وضعي نامناسب از ديگر علل سوزش و خواب رفتگي اندام‌هاست، اما به غير از اين مسائل، بيماري‌ها و مشكلات ناحيه كمر و ستون فقرات نيز مي‌تواند موجب بروز اين موضوع شود. البته بسياري از بيماران تنها به دليل اين‌كه كمر درد ندارند، تصور مي‌كنند مشكل‌شان به ستون فقرات ارتباطي نخواهد داشت. در حالي كه گاهي ممكن است بدون وجود كمر درد، عامل اصلي خواب رفتگي ناشي از مشكلات ستون فقرات باشد.دكتر وحيد‌دستجردي ضمن بيان اين موارد، يادآور مي‌شود: گاهي فرد در ناحيه كمر احساس درد ندارد يا دردش به حدي خفيف و جزئي است كه توجهي به آن نمي‌كند، اما بي‌حسي و خواب‌رفتگي‌ مي‌تواند ناشي از مشكلات كمر و ستون فقرات باشد كه پس از بررسي‌هاي دقيق‌تر مشخص خواهد شد.اين پزشك متخصص مغز و اعصاب در مورد شيوه‌هاي تشخيص اين موارد، مي‌گويد: سوزش و خواب‌رفتگي‌هاي ناشي از مشكلات ستون فقرات و كمر معمولا به صورت يكطرفه و اغلب در يك دست يا يك پا اتفاق مي‌افتد. اين موارد به طور معمول با درد در ناحيه گردن يا كمر نيز همراه است، به طوري كه حركت دادن كمر يا گردن موجب تشديد درد مي‌شود. البته براي تشخيص قطعي و نهايي، حتما بايد با نظر پزشك متخصص و پس از گرفتن نوار عصب و عضله مشكل را مشخص كرد.به گفته وي، نشستن در وضع نامناسب و همچنين ضعف عضلات گردن و كمر كه به دليل شيوه زندگي غيرفعال و پشت ميزنشيني ايجاد مي‌شود نيز مي‌تواند عامل سوزش دست و پا باشد. پس زماني كه مشكل خاصي وجود ندارد و آزمايش‌ها و بررسي‌ها وجود بيماري را ثابت نمي‌كند، مي‌توان به كمك ورزش‌هاي مخصوص و تغيير سبك زندگي اين مشكل را بسادگي برطرف كرد.

سندرم تونل كارپ يكي ديگر از علل سوزش و خواب‌رفتگي اندام‌هاست كه بسيار شايع بوده و به علت گير افتادن و فشار روي عصب در ناحيه مچ بروز مي‌كند.به گفته دكتر وحيددستجردي، خانم‌هاي جوان و ميانسال به دليل ظريف و لاغرتر بودن مچ‌ها و همچنين آقاياني كه دست‌هايي قوي دارند و كارهاي خاصي انجام مي‌دهند كه مستلزم پيچاندن اشياست و فشار زيادي در ناحيه مچ وارد مي‌شود، بيشتر در معرض اين مشكل قرار دارند.وي درباره علائم اين بيماري يادآور مي‌شود: اين افراد معمولا هنگام خواب با احساس سوزش و خواب‌رفتگي انگشت‌ها، بويژه انگشت‌هاي شست، اشاره، مياني و انگشت چهارم از خواب بيدار مي‌شوند و زماني كه دست‌شان را كمي تكان مي‌دهند وضع بهبود مي‌يابد. اما وقتي دوباره مي‌خوابند، باز هم خواب‌رفتگي و سوزش ايجاد مي‌شود.اين پزشك متخصص ضمن تاكيد بر اين‌كه بيماران نبايد با اين درد كنار بيايند و درمان را ناديده بگيرند، خاطرنشان مي‌كند: مراعات كردن با اين درد مساوي است با ناتواني در انجام كارها. بنابراين در صورتي كه درمان بموقع انجام نشود، فرد قادر نخواهد بود كارها و مهارت‌هاي ظريف را مانند گذشته انجام دهد. پس يادمان باشد اين بيماري براحتي قابل درمان است، اما در صورت ناديده گرفتن مي‌تواند به عاملي براي از كارافتادگي انسان تبديل شود.وي درباره روش‌هاي درمان نيز توضيح مي‌دهد: در موارد خفيف با استفاده از مچ‌بندهاي خاصي مي‌توان مشكل را حل كرد. تجويز داروها يا كمك گرفتن از تزريق‌هايي كه با نظر پزشك متخصص تعيين مي‌شود نيز مي‌تواند در اين زمينه موثر باشد و در صورتي كه با اين اقدامات مشكل برطرف نشود، لازم است بيمار جراحي كند كه البته اين جراحي بسيار ساده و راحت خواهد بود. بنابراين مي‌توان گفت اين بيماري به شرط اين‌كه بموقع تشخيص داده شود، بــراحتي هم قابل درمان است.دكتر وحيد‌دستجردي مي‌افزايد: سكته‌هاي مغزي نيز به دليل آسيب ديدن مغز‌ از ديگر عواملي است كه موجب سوزش، بي‌حسي و احساس خواب‌رفتگي اندام‌ها مي‌شود.

خيلي‌ها تصور مي‌كنند افزايش چربي خون يا كم‌خوني عاملي براي ايجاد احساس خواب رفتگي يا بي‌حسي اندام‌هاست. دكتر وحيد دستجردي ضمن اشتباه دانستن اين باور تاكيد مي‌كند: متاسفانه اين موضوع به اشتباه در ذهن مردم شكل گرفته است كه كم‌خوني يا افزايش چربي خون مي‌تواند موجب احساس خواب‌رفتگي اندام‌ها شود. همين باور غلط نيز موجب مي‌شود بسياري از افراد بموقع به پزشك مراجعه نكنند و در نتيجه درمان به تاخير مي‌افتد.اين پزشك متخصص تاكيد مي‌كند: هر وقت احساس كرديد اندام‌ها به صورت دائم و غيرطبيعي خواب مي‌رود و احساس سوزش دارد، حتما براي بررسي‌هاي بيشتر به پزشك مراجعه كنيد و نسبت به آن بي‌توجه نباشيد.