دکتر مزلان عثمان، رییس دفتر امور فضای ماورای جو سازمان ملل متحد که هفته گذشته همزمان با هفته جهانی فضا به منظور بازدید از دستاوردهای فضایی و تحقیقاتی ایران در حوزه مدیریت بلایای طبیعی به کشورمان سفر کرده بود در حاشیه بازدید خود از سازمان فضایی ایران در گفت‌و‌گوی اختصاصی با خبرنگار ایسنا از دیدگاه‌های خود درباره حیات فرازمینی، قانونمند کردن فعالیت‌های فضایی، رویکرد قدرت‌های فضایی به انتقال این دانش و بلاخره آرزوی خود برای سفر به مریخ گفت.

 خانم عثمان که دارای دکتری فیزیک نجوم از دانشگاه نیوزلند و استاد دانشگاه UM مالزی است، یک باردر سال 1999 به دعوت کوفی عنان، رییس وقت سازمان ملل متحد و بار دیگر در سال 2007 میلادی به دعوت بان کی مون، رییس سازمان ملل متحد به عنوان رییس دفتر ماورای جو سازمان ملل متحد انتخاب شد.

وی همچنین در سال 2002 میلادی به عنوان رییس سازمان فضایی مالزی انتخاب شد.

این دانشمند مسلمان علاوه بر ارایه مقالات مختلف علمی، نقش موثری را در گسترش فعالیت‌های ماورای جو سازمان ملل متحد و توسعه دسترسی کشورهای در حال توسعه به فناوری فضایی ایفا کرده است.

دو، سه سال پیش در گرماگرم کشف سیارات فرا خورشیدی و داغ شدن بحث حیات فرازمینی، رسانه ها از انتخاب عثمان به عنوان سفیر زمینی‌ها برای مذاکره با بیگانگان فضایی که احتمالا به زمین خواهند آمد! یاد کردند.

- به نظر شما همکاری کشورها در عرصه فضا و خصوصا انتقال دانش فضایی به کشورهای در حال توسعه چقدر اهمیت دارد؟

دکتر عثمان: امروزه در فضا واقعا نمی‌توان کاری را بدون مشارکت بین‌المللی انجام داد. اول اینکه فضا به همه انسان‌ها تعلق دارد در گذشته تنها کشورهایی قدرتمند به فضا دسترسی داشتند اما امروزه می‌توانید گرایش بیشتر را به سوی همکاری‌های بین‌المللی شاهد باشید چرا که سرمایه‌گذاری‌ها در فضا بسیار بالا بوده و کارهای انجام شده در فضا برای کل بشریت فایده دارد، از این رو دلیل ندارد که تنها یک کشور بر همه مسوولیت‌ها تسلط داشته یا همه زیرساختارهای پرسود را در دسترس داشته باشد.

خبر خوب اینکه اکنون همه به این امر قائل شده‌اند که اگر چه رقابت‌هایی وجود دارد اما بیشتر آنها در جهت همکاری است. اگر چه من از رقابت دفاع می‌کنم چرا که باید برای بهترین فناوری‌ها و بهترین ایده‌ها رقابت کنیم اما در نهایت اینها باید با هدف همکاری باشد. کل مفهوم سازمان ملل کنار هم آوردن همه اینها در یک جا و سر یک میز برای بحث در مورد سودرسانی آنها به بشریت است. کشورهای توسعه یافته مانند ایران، چین، برزیل و ... می‌توانند نقش بزرگی در این میان ایفا کنند.

در فضا دیگر مبحث کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه مطرح نیست اگر چه مشکلاتی وجود دارد اما می‌توان با همکاری آنها را حل کرد.

- ابرقدرت‌ها چقدر در این زمینه عملگرا هستند؟

دکتر عثمان: آنها بسیار جلوتر از کشورهای در حال توسعه هستند چرا که از بودجه کافی و فناوری لازم برخوردارند اما در حال به اشتراک‌گذاری دانش خود با جهان هستند شاید اکنون میزان آن کافی نباشد اما امیدواریم از طریق نهادی مانند سازمان ملل بیشتر به این کار بپردازند.

- بالشخصه چقدر به وجود حیات فرازمینی اعتقاد دارید؟ دفتر چه برنامه‌هایی در این زمینه دارد؟

این به منظور شما از حیات فرازمین بستگی دارد. اگر به آنها از نقطه نظر علمی نگاه کنید دلیلی وجود ندارد که حیات در خارج زمین وجود نداشته باشد. اگر به میلیاردها ستاره و میلیاردها کهکشان دیگر که حاوی ستاره‌های بیشتر و سیاران شبیه منظومه شمسی هستند، بنگرید از لحاظ آماری امکان وجود حیات در آنها صفر نیست. این حیات نه به شکل کنونی‌ ما بلکه می‌تواند در شکل باکتری باشد چون آنها قادر به زندگی در شرایط سخت هستند. در مورد برنامه‌ریزی دفتر نیز باید بگویم. ما در حال حاضر در این حوزه فعال نیستیم.

- چندی پیش یک روزنامه از شما به عنوان سفیر زمین برای تماس با حیات هوشمند فرازمینی یاد کرده بود، نظر شما در این رابطه چیست؟

دکتر عثمان: این مساله اشتباه روزنامه‌ای در انگلیس بود که نام آن در خاطرم نیست. آنها فکر می‌کردند که من می‌توانم سفیر سازمان ملل در فضا باشم اما درست نیست.

- چند وقتی است که تب سفر به مریخ بالا گرفته، شما برنامه‌ای در این رابطه دارید؟

دکتر عثمان: خیلی دوست دارم به مریخ سفر کنم اما فکر نمی‌کنم به سن من برسد. اگر چه اکنون از فناوری لازم برخورداریم اما بودجه کافی برای آن وجود ندارد. برای همین است که در مورد همکاری‌های بین‌المللی سخن می‌گوییم.

- نظر شما در مورد تعطیلی آمریکا و تاثیر آنها بر فعالیت‌های فضایی چیست؟

دکتر عثمان: من دوستان زیادی در ناسا دارم که اکنون بیکار شده‌اند و نگران آنها هستم. نظر دیگری ندارم.

- برنامه‌های دفتر امور فضای ماورای جو سازمان ملل متحد برای حمایت از توسعه فعالیتهای فضایی در کشورهای در حال توسعه چیست؟

دکتر عثمان: ما طرح‌هایی برای برنامه‌های فضایی با فعالیت‌هایی در کشورهای در حال توسعه مانند آفریقا، آمریکای لاتین و غرب آسیا داریم که در آنها قابلیت‌هایی برای حسگر از راه‌ دور، پزشکی از راه‌های دور، هواشناسی فضایی و فناوری پایه فضایی را توسعه دهیم.

ما همچنین برنامه‌های موسوم به SUIPR را در مورد مدیریت بلایای طبیعی داریم که ایران از یک دفتر پشتیبانی آن برخوردار است.

برنامه‌های دیگر شامل ظرفیت‌سازی برای قانون فضا است چرا که نمی‌توان بدون اجرای برخی مقررات به فضا سفر کرد و از این رو ما اهدافی در این مورد داریم. این سه حوزه اصلی است که ما در حال کار به روی آنها هستیم.