عضو هیات‌ علمی مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) با چاپ مقاله‌ای در مجله «آنستزی آنالژزی» آمریکا، نوآوری‌های دانشمندان اسلامی را به نمایش گذاشت.

 دکتر زاهد حسین‌خان، عضو هیات‌ علمی بیمارستان امام خمینی (ره) برای نخستین بار با چاپ مقاله‌ای با عنوان «سهم پزشکان مسلمان قرون‌ وسطایی در تاریخچه تراکیاستومی» در مجله «آنستزی آنالژزی» آمریکا که نخستین مجله بیهوشی در جهان با بیش از یک‌صد سال انتشار است، به بیان نوآوری‌ها و ابتکارات دانشمندان مسلمان پرداخت.

دکتر حسین‌خان، با اشاره به بخش‌هایی از این مقاله تصریح کرد: اگرچه تراکیاستومی از هزاران سال پیش یک روش برای باز کردن راه هوایی در شرایط اضطراری به شمار می‌آمده ولی همیشه به‌ عنوان یک روش بحث‌انگیز و جنجالی مطرح بوده است به‌ گونه‌ای که اغلب پزشکان و دانشمندان از انجام این کار هراس داشته‌اند و انجام این کار را به دانشجویان خود توصیه نمی‌کردند.

وی افزود: بر اساس تاریخ، مصریان اولین کسانی بودند که این کار را سه هزار و 500 سال قبل از تولد مسیح انجام دادند که در پاپیروس هم به آن اشاره‌ شده است حتی بقراط هم این روش را به‌ خوبی می‌دانست اما از انجام آن ترس داشت و از آن پرهیز می‌کرد. درجایی نیز به این موضوع اشاره‌ شده است که اسکندر، سر شمشیر را در تراشه یک سرباز فرو کرد و وی را از خفگی و مرگ نجات داد.

حسین‌ خان با بیان اینکه در آغاز قرون‌ وسطا اولین بار شرح کامل تراکیاستومی به قلم آورده شد، خاطرنشان کرد: البته تراکیاستومی در دوران طلایی اسلام توسط پزشکان مسلمان در کتب راه پیدا کرد و مورد مطالعه قرار گرفت. در دوره رنسانس و زمان اروپای مدرن نیز تراکیاستومی به‌ طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفت ولی خیلی کم به تاریخچه آن پرداخته شد.

وی هدف از چاپ این مقاله را اشاره به نقش پزشکان اسلامی در انجام تراکیاستومی خواند و افزود: پزشکان مسلمان نوآوری‌هایی را نیز در این زمینه انجام دادند که در مقاله به‌ طور مفصل به آن اشاره‌ شده است.

حسین‌ خان از انجام تراکیاستومی توسط رازی در یک فرد مبتلا به دیفتری خبر داد و گفت: کتب علی ابن عباس، قرن‌ها در اروپا تدریس می‌شد. کتب ابن‌سینا نیز 13 تا 18 قرن در اروپا تدریس می‌شد و به زبان‌های مختلف از جمله لاتین، هیپورو، فرانسه و آلمانی ترجمه‌ شده است. نظامی شاعر نیز در اشعار خود به تمجید و تعریف از کتاب قانون پرداخته است. کتاب زهراوی در دانشگاه‌های اروپایی از قرن 12 تا 17 تدریس شده که در آن به‌طور خاص به تراکیاستومی پرداخته است. افونیا اولین بار توسط حکیم جرجانی در تراکیاستومی مطرح شد و ابن ظهر اولین بار این جراحی را روی حیوانات انجام داد.

وی با بیان اینکه دانش و علم پزشکی در دوران طلایی اسلام، تأثیر به سزایی بر علم در اروپا در دوران رنسانس گذاشته است، تأکید کرد: پزشکان مسلمان نه‌ تنها در شناختن علم پزشکی نقش اساسی ایفا کردند بلکه قرن‌ها ابتکارات خود را در تمام رشته‌های پزشکی ارائه و ثبت کردند. مقاله یاد شده همه این ابتکارات و نوآوری‌ها از این دانشمندان اسلامی را اولین بار در یک مجله معتبر آمریکایی به شکل مقاله مروری آورده و ثبت کرده است که از زمان چاپ این مقاله بارها مورد تقدیر واقع شد.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در تهیه تنظیم این مقاله، اساتید دیگری از اعضای هیات‌علمی مقیم شهر تبریز نیز نقش بسزایی ایفا کردند.