به تازگی نیروی زمینی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از سلاح هجومی فاتح رونمایی کرده و تصاویری نیز از آزمایش میدانی این سلاح منتشر شد. فاتح بخش دیگری از تلاش های ایران برای خودکفایی در زمینه سلاح های انفرادی است که پیش از این با تولید سلاح هایی مثل کلاشینکوف ، ژ-3 ، خیبر و سماء به عنوان سلاح های هجومی و سلاح کمری زعاف پیش آمده بود.

سلاح کمری زعاف در حقیقت نمونه مهندسی معکوس شده ایران از سلاح کمری زیگ زاور مدل P226 ساخت سوئیس است که در حال حاضر در بسیاری از واحدهای نظامی و همچنین نیروی انتظامی به عنوان سلاح کمری استاندارد با کالیبر 9 میلی متر خدمت می کند.

اما در بخش سلاح های هجومی دو برنامه در وزرات دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح به اجرا در آمد که یکی سلاح خیبر و دیگری سلاح سما بوده است. سلاح خیبر یک طرح بولپاپ با کالیبر 5.56 میلی متر بوده که در سالهای اخیر تصاویری از نمونه های گوناگون آن منتشر شده است.

سلاح خیبر و سما

سلاح سما نیز به عنوان یک نمونه ارتفاء یافته و جدیدتر از سلاح خیبر با استفاده از همان فناوری بولپاپ و کالیبر 5.56 میلی متر  و تغییراتی در طراحی بدنه و شکل ظاهری ساخته شده است. طراحی و ساخت سلاح مذکور نشان داد در صورت اعتماد و سرمایه گذاری در طراحی و ساخت این مدل سلاح ها در کشور، نتایج قابل توجهی به دست خواهد آمد.

اما "فاتح" جدیدترین دستاورد صنایع نظامی ایران در حوزه سلاح های سبک به شمار می آید که نشان دهنده نتایج مثبت این اعتماد و سرمایه گذاری است. این اسلحه را می توان به نوعی پیشرفته ترین سلاح انفرادی ایران معرفی کرد که از مولفه های بسیار مناسبی برای یک سلاح هجومی در قرن بیستم و یکم برخوردار است.

سلاح هجومی فاتح

نگاهی به سلاح های پیشرفته انفرادی امروزی مثل ACR ساخت آمریکا و SCAR بلژیک نشان دهنده مجموعه ای از شباهت ها می باشد. چند شباهت عمده ای که بین فاتح ایرانی و این دو سلاح پیشرفته وجود دارد را می توان در مواردی چون به کار رفتن ریل در بالا و پایین بدنه سلاح نام برد که به خوبی واضح و مشخص است.

استفاده از این ریل ها قابلیت نصب انواع سامانه های اپتیکی ، نشانه گذار لیزری و انواع نارنجک اندازها را بر روی این سلاح ممکن می کند. 

سلاح ACR ساخت آمریکا


سلاح هجومی SCAR 

نکته مهم بعدی در طراحی این سلاح، استفاده از قنداق با قابلیت تنظیم کردن طول است که پیش از این در سلاح های ساخت ایران دیده نشده بود. با استفاده از این قابلیت طول سلاح را می توان با توجه به جثه کاربر تنظیم کرد که در نتیجه، کار با ابن سلاح را برای افراد با قد و قامت های متفاوت آسان می کند. 

همچنین با توجه به تصاویر منتشر شده و پیشرفت های سلاح های اخیر کشورمان در عرصه ساخت مواد جدید، احتمالا در بدنه فاتح از مواد سبک و پیشرفته مثل پلیمر، پلاستیک و آلمینیوم استفاده شده است که در نتیجه وزن آن را نیز کاهش می دهد و ماندگاری آن را نیز در عین حال، تضمین خواهد کرد.

در بخش مهمات این سلاح بر اساس اعلام مسئولین نیروی زمینی سپاه، از کالیبر 5.56 میلی متر استفاده شده و به نظر می رسد "فاتح" با یک خشاب 20 تیری مسلح می شود. این کالیبر در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به عنوان کالیبر استاندارد برای سلاح های هجومی انتخاب شده و مورد استفاده قرار می گیرد و سلاح های مشهوری مثل سری M-16 ، SCAR ، FN-2000 ، SA-80 و فاماس از جمله کاربران این کالیبر هستند.

فشنگ 5.56 میلی متر

وزن کم، لگد پایین و سرعت دهانه بالا از جمله نکات مثبت این کالیبر است که در کنار سایر ویژگی های تهاجمی فاتح، مجموعه ای قابل اتکا را برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فراهم می کند.

نکته بعدی این مسئله است که نیروی زمینی سپاه پیش از رونمایی از سلاح "فاتح"، از سلاح S-5.56 در یگان عملیات ویژه خود موسوم به "صابرین" استفاده می کرده و همچنان نیز این سلاح در این واحد استفاده می شود. در جریان درگیری های مابین نیروهای صابرین و تروریستهای گروهک پژاک در شهریور سال 90 نیز از این سلاح با گلوله های کالیبر 5.56 بهره گرفته شد.

نتایج عملیات و همچنین حفظ این کالیبر در سلاح فاتح، نشان از رضایت فرماندهان نیروی زمینی سپاه در میدان رزم از چنین الگویی دارد. علت مطرح کردن این نکته این مسئله است که در سالهای اخیر در کشورهای مختلف جهان، بحث هایی پیرامون ضعف کالیبر 5.56 و قدرت بازدارندگی پایین آن را مطرح کرده اند که تجربه و اشراف مسئولان جهاد خودکفایی نزسا، این استدلال ها را ابطال کرده است.

در پاسخ باید گفت که در مقایسه با کالیبر 7.62 و به دلیل وزن بالاتر، این گلوله ها از میزان تخریب بیشتری خصوصا در برابر اجسام سخت برخوردار هستند اما زمانی که بحث در مورد برخورد با اندام انسان و تخریب آن مطرح می شود گلوله های 5.56 هیچ کمبودی ندارند. 

گلوله های این کالیبر معمولا با سرعت بیش از 900 متر بر ثانیه حرکت می کنند و با توجه به نوع طراحی خود، در هنگام برخورد به بدن انسان و در درون بدن تخریب فوق العاده ای به جا می گذارند. فشنگ های این کالیبر در زمان ورود به بدن قربانی قابلیت نفوذ تا 51 سانتی متر از اندام انسانی را داشته و با قابلیت ترکش شوندگی، کشندگی این نوع از گلوله ها افزایش می یابد.

فاتح در حال شلیک

نکته بعد که بایستی مورد توجه قرار بگیرد این است که با استفاده از این کالیبر، لگد سلاح کاهش یافته و دقت افزایش می یابد. در این شرایط تیرانداز با دقت بیشتری شلیک کرده و می تواند نقاط حساس بدن دشمن را هدف قرار داده و در نتیجه مرگ سریع هدف را رقم بزند.

همین قابلیت و همچنین امکان نصب پایه و سیستم های اپتیکی بر روی این سلاح بوده است که باعث شده است مسئولین از آن به عنوان سلاحی با قابلیت تک تیراندازی یاد کنند.

شاید بسیاری تصور کنند که این سلاح و کالیبر 5.56 میلی متر گزینه مناسبی برای تک تیراندازی نیست اما باید گفت که به صورت کلی تیم ها و یا نفرات تک تیرانداز به تنهایی و با سلاح هایی با کالیبر بزرگ تر در فواصلی دورتر از دشمن موضع گرفته و در موقعیت مناسب اقدام به تیراندازی می کنند. 

اما در زمانی که یک گروه از نیروهای پیاده خودی با دشمن در فاصله ای مثل 200 الی 300 متری درگیر شوند، داشتن سلاحی مجهز به یک دوربین قوی و همچنین یک پایه برای حفظ تعادل می تواند برگ برنده نیروهای خودی باشد. 

سلاح فاتح مجهز به پایه

با نگاهی به تجربه درگیری های سالهای گذشته سپاه در کردستان و یا منطقه سراوان در سیستان و بلوچستان - که خوشبختانه با تدابیر عملیاتی و استفاده از نیروها و معتمدان محلی این ناامنی ها به پایان رسیده است- به راحتی می توان به این نتیجه رسید که در بسیاری از مواقع، طرفین در فاصله کمی از هم درگیر شده اند و اصولا در این گونه موقعیت ها سلاحی به کالیبر 5.56 میلی متر از لحاظ برد و قدرت بازدارندگی مناسب می باشد.

البته وزن پایین این مهمات نکته مثبت دیگر در مورد آن است که باعث می شود هر نفر بتواند حجم بیشتری از مهمات را با خود حمل کرده و در نتیجه نیاز به پشتیبانی کمتر می شود و رزمنده مورد نظر می تواند برای مدت طولانی تر به تیراندازی و درگیری با دشمن بدون نیاز به پشتیبانی از طرف عقبه بپردازد.

هرچند هنوز "فاتح" در ابتدای راه است و هزینه ها و برنامه ریزی های مربوط به تجهیز تعداد قابل توجهی از یگانهای نیروی زمینی سپاه یا سایر نیروهای مسلح کشورمان در آینده مشخص می شود، اما مسلما پس از گذراندن آزمایش های مورد نیاز می تواند سلاحی مناسب برای رزمندگان ایرانی و سایر نیروهای مقاومت در دهه های آینده باشد.