امروزه در عرصه جنگ‌ها و مقابله‌های نظامی نوین، استفاده از پرنده‌های هدایت‌پذیر از دور یا همان پهپاد، کاربرد بسیاری پیدا کرده تا جایی که استفاده از این پرنده‌ها از حوزه نظامی به سایر حوزه‌ها نیز کشیده شده است. در حال حاضر در برخی کشورها از پهپاد برای کنترل محیط زیست حیوانات، کنترل عبور و مرور خودروها و ترافیک و غیره هم استفاده می‌شود.

هم اکنون بسیاری از کشورها دارای فناوری تولید پهپاد در کلاس‌ها و انواع مختلفی هستند. شاید ایران با سابقه‌ای 30ساله در تولید پهپاد از بسیاری از کشورهای منطقه در تولید بومی پرنده‌های هدایت‌پذیر از دور، جلوتر باشد.

اما پهپادها فقط مأموریت شناسایی یا شلیک موشک و بمباران اهداف را برعهده ندارند؛ امروزه با رشد تکنولوژی‌ها، پهپادها عملیات‌های شنود مخابراتی، انهدام اهداف هوایی،‌ رمزگذاری مکالمات مخابراتی، کنترل مرزها، تحقیقات هواشناسی و جغرافیایی، ایجاد پارازیت در مکالمات مخابراتی و بی‌سیمی و چندین و چند مأموریت دیگر را نیز به‌عهده دارند.

اما شاید یکی از جدیدترین اقداماتی که در رابطه با به‌روز رسانی مأموریت‌های پهپادها انجام گرفته،انتحاری‌کردن این پرنده‌ها باشد.

در گذشته عملیات‌های انتحاری توسط انسان‌ها و یا همان‌طور که در جریان جنگ تحمیلی توسط جمهوری اسلامی ابداع شد، از طریق قایق‌های تندرو انجام می‌شد اما امروز پهپادها علاوه بر انهدام اهداف از طریق بمب یا موشک، می‌توانند در یک عملیات انتحاری، توسط هدایت‌گرانی که کیلومترها آن طرف‌تر فقط نظاره‌گر عملیات هستند، خود را به بدنه اهداف مهم بکوبند و آن هدف را منهدم کنند.

یسیر و جعبه‌های حمل پهپاد

در نگاه ابتدایی، این کار، کار سهل و آسانی به نظر می‌رسد اما در نگاه فنی، حمل مهماتی غیر از مهماتی که همه پهپادها در اختیار دارند، توسط یک پهپاد و علاوه بر آن، حمل هدایت‌گرهای پهپاد و تجهیزات مخابراتی و تصویربرداری دیگر، کار را کمی مشکل‌تر می‌کند.

کمتر کشوری هم‌اکنون در این عرصه ورود کرده است؛ وزارت دفاع آمریکا سال گذشته اعلام کرد که جدیدترین پهپاد انتحاری خود را تا سال 2016 رونمایی خواهد کرد.

اصولا پهپادهای انتحاری با حمل مقدار زیادی از مواد منفجره خاص، در صورت تصمیم هدایت‌گر، خود را به اهداف کوبیده و بلافاصله منفجر می‌شوند. اگرچه هزینه این کار (انهدام پهپاد) شاید زیاد به نظر برسد اما داشتن این جنس از پهپادها، در جنگ‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است، به‌طور مثال اصابت یک پهپاد انتحاری با بدنه و یا کابین هدایت یک ناو هواپیمابر در جریان یک جنگ و یا برخورد یک پهپاد انتحاری به راداراهای یک ناوشکن (رادار اصلی و یا رادار کنترل آتش)، می‌تواند به‌طور کامل آن ناو را از کار بیندازد و یا به‌مدت طولانی در انجام مأموریتش وقفه ایجاد کند.

حالا اگر همین روال را برای مقابله یک پهپاد انتحاری با یک جنگنده قرار دهیم، موضوع کمی جذاب‌تر هم می‌شود. اگر یک پهپاد انتحاری خود را به یک جنگنده، هواپیمای جاسوسی و یا بالگرد متخاصم رسانده و خود را به بدنه آنها که در آسمان مشغول اجرای ماموریت هستند، بکوبد، سقوط آن جنگنده، بالگرد یا هواپیمای جاسوسی قطعی است و این به معنای آن است که حتی یک پهپاد انتحاری می‌تواند کار موشک‌های پدافندی را هم ایفا کند چیزی که امیر پوردستان، فرمانده نیروی زمینی ارتش هم درباره این قابلیت پهپادهای انتحاری گفته بود: پهپادهای انتحاری ما می‌توانند برای حمله به اهداف هوایی و زمینی مورد استفاده قرار گیرد و می‌توانند در صورت دیدن یک هدف مشکوک، به آن حمله کنند.

پهپاد یسیر مستقر روی لانچر

در همین زمینه، فروردین ماه سال 91، اندیشکده آمریکایی "امریکن اینترپرایز" در گزارشی ضمن اعتراف به موفقیت ایران در ساخت و بهره‌برداری از هواپیماهای بدون سرنشین، از کاربرد "پهپادهای انتحاری" به‌ عنوانفصل جدیدی در راهبرد نظامی نامتقارن ایران نام برده بود.

رعد 85، اولین پهپاد انتحاری ایران است که قابلیت‌های آن تاکنون ناگفته مانده است، اما طبق اذعان فرماندهان ارتش، این پهپاد قابلیت عکس‌برداری، فیلم‌برداری و ارسال آن‌لاین تصاویر را دارد.

اما شب گذشته، امیر کیومرث حیدری جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش بعد از چندین روز گمانه‌زنی رسانه‌ها درباره انتحاری شدن پهپاد یسیر (YASIR) سرانجام در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم، تایید کرد که این پهپاد هم انتحاری شده است.

وی درباره تست پهپادهای انتحاری ارتش در رزمایش بزرگ محمد رسول الله(ص) گفته بود: برخی از این پهپادها از نوع پیشرفته یسیر بوده و بعضی نیز رعد 85 بوده و 2-3 مدل دیگر هم می‌توان گفت که به عنوان انتحاری در این رزمایش آوردیم از آنها استفاده کردیم که الحمدلله نتیجه خوبی هم گرفته‌ایم. پهپادهای انتحاری ما تقریبا به نوعی موشک کروز هستند که به لطف خدا ساخته و پرداخته خودمان هستند.

صوت سخنان امیر حیدری درباره پهپاد یسیر

یسیر، یک پهپاد کوتاه برد نیروی زمینی ارتش است که 6 مهر سال 92 با حضور امیر پوردستان فرمانده نیروی زمینی ارتش رونمایی شد. به‌ گفته فرمانده نیروی زمینی ارتش، پهپاد "یسیر" از قابلیت پروازی بالایی برخوردار بوده و به تولید انبوه نیز رسیده است.

سقف پروازی 15 هزار پا، مداومت پروازی هشت ساعته و پرواز تا شعاع 200 کیلومتر در اجرای پروازهای عملیاتی، از مهمترین ویژگی‌های این پهپاد است. یسیر همچنین از طریق ارتباط با ایستگاه‌های کنترل زمینی متحرک، کنترل می‌شود.

این پهپاد به دست متخصصان کشورمان ساخته شده و از طریق لانچر(سکوی پرتاب) به پرواز درآمده و از طریق چتر نیز بازیابی می‌شود. یسیر، مجهز به دوربین‌های شناسایی با فناوری روز دنیا بوده و سبک وزنی، چالاکی و قدرت تحرک بالا، از دیگر ویژگی های این پرنده بدون سرنشین است.

پهپاد اسکن‌ایگل (راست)؛ پهپاد یسیر(چپ)/ یسیر و اسکن‌ایگل شباهت زیادی به یکدیگر دارند

این پهپاد در شکل ظاهری بسیار به پهپاد اسکن ایگل که به عقاب جستجوگر یا سایه آمریکایی مشهور است، شباهت دارد. یسیر از دُم "هشت شکل" و دماغه خاص پهپادهای اسکن ایگل آمریکایی و دوربین تعبیه شده در زیر دماغه، بهره می‌برد.

پهپاد اسکن ایگل، همان پهپادی است که آذر ماه سال 91  گرفتار تور پدافند هوایی سپاه پاسداران شده و متخصصان سپاه توانستند که این پهپاد را سالم به زمین نشانده و چند هفته بعد، خط تولید آن را نیز راه‌اندازی کنند.

امیر پوردستان فرمانده نیروی زمینی ارتش، پهپادهای انتحاری نزاجا را "بمب متحرک" توصیف کرده است، بمب‌هایی که با ورود یسیر به جمع‌شان، حالا قدرتمند‌تر و به‌روزتر شده‌اند.