یافته‌های جدید پژوهشگران نشان می‌دهد که نئاندرتال‌ها دارای ظرفیت لازم برای تفکر پیچیده بوده‌اند. پژوهشگران این نتیجه‌گیری را با کشف بقایای چسبی ۵۰ هزار ساله روی یکی از ابزارهای نئاندرتال‌ها انجام دادند. این چسب از صمغ درخت غان و طی فرایندی تهیه شده که نیاز به برنامه‌ریزی از قبل و طی کردن چندین مرحله داشته است.

یافته‌های اخیر باز هم به شواهد رو به افزایشی می‌افزاید که توانایی‌های نئاندرتال‌ها به‌شدت دستکم گرفته شده‌ است. در حالی که تنها معدودی از ابزارهای کشف شده از نئاندرتال‌ها دارای علائمی از چسب هستند، اما به‌گفته‌ی پژوهشگران، ساخت چسب ممکن است در بین گروه‌های مختلف نئاندرتال‌ها مرسوم بوده باشد.

ابزاری که دانشمندان در پژوهش اخیر خود از آن استفاده کردند، در دریای شمال کشف شده و حدودا ۵۰ هزار سال قدمت‌ دارد. مارسل نیکوس، یکی از پژوهشگران تیم کاشف چسب نئاندرتال از مؤسسه تحقیقات پارینه‌سنگی در خرونینگن، هلند، در این مورد گفت، این تراشه سنگی احتمالا برای بریدن الیاف گیاهی یا برای کندن پوست حیوانات مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

استفاده از چسب به نئاندرتال‌ها این امکان را می‌داد که بدون بریدن دست خود فشار بیشتری را به تراشه سنگی وارد کنند و از استفاده دقیق‌تری از تیغه‌ی ابزار کنند. به عقیده پژوهشگران، این ابزار احتمالا توسط گروهی از نئاندرتال‌ها ساخته شده که در نواحی سردسیر زندگی می‌کردند. در واقع، محلی که این ابزار در آن کشف شده، در گذشته بخشی از داگرلند بود که هم‌اکنون به زیر آب فرو رفته است. به این جهت، شرایط زندگی برای نئاندرتال‌های شکارچی که در سَرددشت‌های منجمد و بدون درخت ساکن بودند، دشوار بوده است.

 دکتر نیکوس به بی‌بی‌سی نیوز گفت:

نئاندرتال‌ها باید برای این کار (ساخت چسب) از قبل برنامه‌ریزی می‌کردند، چرا که در این فرایند حداقل به ۴۰ کیلوگرم چوب احتیاج است. در سرددشت‌ها و سبزدشت‌ها که تنها بوته‌های کوتاه و خزه به چشم می‌خورد، پیدا کردن چوب راحت نیست. در این نواحی تنها درختان غان کوتاه را می‌توان یافت. علاوه بر این نئاندرتال‌ها باید زمان و انرژی‌ای را صرف آتش درست کردن و گرفتن صمغ درخت غان می‌کردند.

پژوهشگران قبلا تصور می‌کردند که نئاندرتال‌ها برای اتصال قبضه ابزارهای سنگی تنها از ریسمان استفاده می‌کردند. اما، یافته‌های اخیر در هلند نشان می‌دهد که نئاندرتال‌ها قبضه‌های بسیار ساده و زمختی نیز می‌ساختند. یافته‌ای که دکتر نیکوس و همکارانش اصلا انتظارش را نداشتند.

دکتر نیکوس در ادامه افزود:‌

با وقتی که نئاندرتال‌ها صرف کرده‌اند، انتظار این بود که از این چسب تنها برای سلاح‌های مخصوص شکار استفاده کرده باشند، اما اینطور نبود و به نظر می‌رسد که نئاندرتال‌ها برای ابزارهای معمولی نیز از همین شیوه استفاده می‌کردند. به همین دلیل تصور می‌کنیم که استفاده از صمغ درخت غان بسیار مرسوم بوده است.

نمونه‌ شبیه‌سازی‌شده‌ای از ابزار سنگی که نئاندرتال‌ها ۵۰ هزار سال قبل از صمغ درخت غان برای اتصال قبضه به آن استفاده کرده‌اند

در هلند صدها محوطه‌ی مربوط به نئاندرتال‌ها وجود دارد، اما صمغ‌ی درخت غان به ندرت پیدا می‌شود. دکتر نیکوس دلیل آن را این می‌داند که صمغ‌ی درخت در شرایط معمولی برای مدت زیادی سالم باقی نمی‌ماند. اما شرایط زیر دریای شمال برای حفظ صمغ‌ی درخت مناسب بوده و توانسته روزنه‌ی کوچکی از دنیای نئاندرتال‌ها را به روی پژوهشگران بگشاید.

دکتر خرِیت دوسلدورپ از دانشگاه لیدن، یکی از پژوهشگران این تیم می‌گوید:

مهم‌ترین جنبه از یافته‌های ما این است که توانستیم نشان دهیم، نئاندرتال‌ها از بین روش‌های مختلف برای گرفتن صمغ از پوست درخت غان از پیچیده‌ترین روش‌ها استفاده کرده‌اند.

صمغ‌ی درخت غان قبلا در کامپیتلو دی فاسا، ایتالیا و کونیگساو، آلمان کشف شده بود. این شواهد از صمغ‌ی درخت غان به ترتیب ۲۰۰ هزار سال و ۵۰ هزار سال قدمت داشتند. نئاندرتال‌های ایتالیا ممکن است که از صمغ درخت کاج نیز بهره برده باشند. اما این ماده طبیعی به اندازه کافی قابل انعطاف نیست و به همین جهت، پژوهشگران عقیده دارند که صمغ درخت غان انتخاب اول نئاندرتال‌ها بوده است. همچنین آثاری از قیر در ابزاری‌های ساخته دست نئاندرتال‌ها در نزدیکی شهر لاهه هلند پیدا شده است. این ابزارها که بین ۴۲ هزار تا ۷۰ هزار سال قدمت دارند، از همان نهشتی بیرون کشیده شدند که قطعه‌ای از جمجمه نئاندرتال‌ در آن کشف شده بود. تاریخ‌گذاری کربن قدمت این قیر را حدود ۵۰ هزار سال برآورد کرد.

دکتر دوسلدورپ به بی‌بی‌سی نیوز گفت:

دانسته می‌شود که انسان‌های مدرن در آفریقای جنوبی از ۱۰۰ هزار سال قبل چسب می‌ساختند. با این حال، از آنجا که چنین شواهدی به ندرت باقی می‌مانند، نمی‌توان با قطعیت گفت که انسان‌های مدرن، چسب‌های قدیمی‌تری نساخته باشند. اما آنچه مشخص است، تاکنون نتوانسته‌ایم چسب‌های ساخته انسان‌های امروزی را با چنین قدمتی پیدا کنیم.

یافته‌های پژوهش جدید در هفته‌نامه علمی «مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده (PNAS)» منتشر شد.