انواع افتادگي پلك

مشكلات پلكي مادرزادي چند نوع است، اما به طور كلي در دو گروه طبقه‌بندي مي‌شود:

الف) قسمتي از پلك تشكيل نمي‌شود؛ در اين شرايط عمل جراحي راحت و موفقيت‌‌آميزتر است.

ب) پلك به طور كامل تشكيل نمي‌شود؛ در اين شرايط به طور معمول خود چشم نيز دچار ضايعه‌اي است ولي با وجود اين، خوشبختانه قابل ترميم است.اگر كودكي با افتادگي پلك متوسط تا شديد متولد شود، ممكن است براي تكامل بينايي نياز به درمان فوري داشته باشد؛ البته افتادگي پلك مادرزادي معمولا با گذشت زمان بهبود نمي‌يابد. اگر والدين با افتادگي چشم مادرزادي در بچه‌‌ها مواجه شدند، بايد حتما به چشم‌‌پزشك مراجعه كنند؛ زيرا اين افتادگي مي‌تواند باعث تنبلي چشم شود. اگرچه افتادگي پلك معمولا يك اختلال مجزاست، ولي در موارد مادرزادي ممكن است با اختلال حركت‌هاي چشمي، بيماري‌‌هاي عضلاني، تومورهاي پلك يا ساير تومورها، اختلال‌هاي عصبي و عيوب انكساري چشم نيز همراه شود.

افتادگي پلك به دو دليل مي‌تواند باعث تنبلي چشم شود:

الف) انسداد مسير بينايي چشم

ب) ايجاد تاري ديد

البته افتادگي پلك ممكن است انحراف چشم را مخفي كند و در اين مورد نيز مي‌تواند منجر به تنبلي چشم شود. نوع اكتسابي كه شايع‌ترين نوع اين بيماري است، به دليل اختلال در ماهيچه بالا برنده پلك فوقاني رخ مي‌دهد كه ممكن است اثر افزايش سن، بروز اشكالي در اعصاب مربوط به اين ماهيچه‌ها يا آسيب پلك در اثر تومورها، التهاب‌ها يا وارد شدن ضربه به پلك ايجاد ‌شود.

شايع‌‌ترين علت افتادگي پلك در بزرگسالان، كشيدگي يا جدا شدن ماهيچه بالابرنده پلك است. اين مشكل ممكن است بر اثر افزايش سن، پس از جراحي آب‌مرواريد يا ساير جراحي‌‌هاي چشمي و ضربه شديد به چشم بروز پيدا كند. افتادگي پلك بر اثر افزايش سن و كهولت بسيار شايع است؛ در اين شرايط با افزايش سن، پلك بالا دچار فشردگي پوست و چين و چروك مي‌شود و همين پوست اضافه مي‌تواند اشكالاتي را در ديد ايجاد كند.

با توجه به افزايش ميزان اميد به زندگي و افزايش تعداد جمعيت سالمندان در اثر ارتقاي شرايط بهداشت عمومي، بالطبع تعداد افراد مسني كه براي جراحي افتادگي پلك مراجعه مي‌كنند نيز بيشتر ‌شده است.افتادگي پلك در اشخاص كهنسال به صورت پف و چربي‌هاي اضافه دور چشم، چين و چروك و پوست چند لايه، بخصوص در پلك بالا بروز پيدا مي‌كند. پس از مدتي حجم اين پوست افتاده بيشتر مي‌شود كه مي‌تواند باعث سنگيني پلك بالا و خستگي فرد در زندگي روزمره شود؛ براي مثال فرد هنگام رانندگي، مطالعه، خياطي، تماشاي تلويزيون و ساير فعاليت‌هاي روزمره به مشكل برمي‌خورد.

براي پيشگيري از افتادگي پلك بايد از بيست و شش سالگي اقدام كنيد، ولي اگر از اين سن گذشته‌ايد هم خيلي نگران نباشيد و از همين الان شروع كنيد و نكته‌هاي زير را به خاطر بسپاريد:بيش از حد در معرض پرتوي مستقيم آفتاب قرار نگيريد، ولي اگر مجبور شديد حتما از كرم‌هاي ضدآفتاب استفاده كنيد.از ساعت 9 صبح تا 4 بعدازظهر از چشم‌هايتان محافظت كنيد؛ براي مثال از عينك آفتابي و كلاه لبه‌دار استفاده كنيد.براي كاهش استفاده از نورهاي مصنوعي، بخصوص در شب بهتر است به مدت زياد بيدار نمانيد، تا ديروقت مطالعه نكنيد، تلويزيون را براي مدت طولاني در نيمه‌شب نگاه نكنيد يا حداقل از نوراني كردن اتاق بپرهيزيد. مطالعه با نور زياد باعث خستگي و آسيب ديدن چشم و در نهايت به پلك مي‌شود و پيري زودرس چشم را به همراه دارد. هرچه شخص بعد از غروب زودتر بخوابد، ديرتر به افتادگي پلك دچار مي‌شود.تغذيه نامناسب نيز در افتادگي پلك تاثير دارد؛ خوردن غذاهاي سنگين در آخر شب، غذاهاي پرچرب، پرنمك و ترش از مواردي است كه باعث التهاب دور چشم مي‌شود. صبح‌ها بعد از بيدار‌ شدن، اين پف دور چشم به طور كامل قابل مشاهده است و اگر اين بي‌احتياطي‌ها بيشتر شود بعد از مدتي افتادگي پلك نيز ايجاد مي‌شود.

عمل جراحي افتادگي پلك سن خاصي ندارد و در هر زمان كه افتادگي پلك مشخص شد، فرد بايد عمل جراحي انجام دهد. بيشتر مراجعان براي جراحي پلك بين 40 تا 70 سال دارند ولي اين عمل تابع سن نيست، بلكه ممكن است اين بيماري در بعضي خانواده‌ها زمينه ارثي داشته و امكان بروز آن بيشتر باشد يا به دلايل ديگري ايجاد شود.

متاسفانه همه افتادگي‌‌هاي پلك‌ را نمي‌توان طوري عمل كرد كه زيبايي آن مانند پلك ديگر شود. در هر صورت پلك جزئي از چشم است؛ بنابراين عمل بايد طوري انجام شود كه به خود چشم آسيبي نرسد. بعضي از انواع افتادگي‌هاي پلك به دليل بيماري‌‌هاي عمومي چشم ايجاد مي‌شود؛ براي مثال در بعضي موارد حركت چشم در جهت‌هاي مختلف مختل شده و پلك دچار افتادگي مي‌‌شود. متاسفانه بعضي از افراد نمي‌‌توانند پلك را خوب بالا ببرند، زيرا با اين كار پلك بسته نشده و به چشم آسيب مي‌‌رسد. بنابراين در مواردي ممكن است از نظر زيبايي، پلك قابل ترميم نباشد اما در بيشتر موارد كه افتادگي خفيف يا ثانويه ايجاد مي‌شود، اين مساله كاملا قابل حل است.

عوارض جراحي افتادگي پلك مي‌تواند شامل عفونت، خونريزي و كاهش بينايي ‌باشد ولي وقوع اين عوارض بسيار نادر است.اگرچه ظاهر پلك به طور قابل‌توجهي اصلاح مي‌شود، اما ممكن است پلك‌‌ها كاملا قرينه به نظر نرسند.در بيشتر موارد بعد از جراحي، هنگام نگاه كردن به پايين، پلك عمل شده نسبت به طرف مقابل، مختصري بالاتر قرار مي‌گيرد و شب‌ها نيز مختصري باز مي‌ماند كه اين دو عارضه مشكل‌آفرين نيستند. در بعضي موارد نيز ممكن است بيش از يك بار به عمل جراحي نياز باشد.براي اصلاح نهايي پلك در 10 تا 20 درصد موارد، بعد از جراحي نياز به يك عمل روتوش وجود دارد كه اين كار معمولا چند هفته تا چند ماه بعد از عمل جراحي اصلي انجام مي‌‌شود و هدف آن تنظيم نهايي عضله در محل مناسب است. جراحاني كه در اين عمل مهارت دارند، مي‌توانند جراحي را با بي‌حسي موضعي انجام دهند، اما گاهي بيهوشي عمومي نيز صورت مي‌گيرد و با اين عمل اتصال عضله بالا برنده پلك با محل اتصال‌شان روي پلك دوباره برقرار مي‌شود، ولي به طور شايع‌تر در نوع مادرزادي عضله را كوتاه مي‌كنند.عمل اصلاح افتادگي پلك، عمل بسيار ظريفي است و مدت زمان آن براي هر چشم ۴۵ دقيقه تا يك ساعت است. در بيشتر موارد در عمل‌هاي افتادگي پلك ناشي از افزايش سن، نياز به برداشتن پوست اضافه پلك نيز وجود دارد.چشم‌ها بعد از هفت تا ده روز بعد از عمل جراحي نياز به مراقبت دارند، ولي اگر عمل جراحي به دست فرد متخصص صورت بگيرد هيچ عارضه‌اي به همراه ندارد.