با پیشرفت‌های روزافزون علم و فناوری، به خصوص در حوزه نظامی شاهد دستاوردهای جدید نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در راستای دفاع از کیان نظام اسلامی هستیم.

در این راستا، توجه به حوزه فناوری‌های دیجیتال و الکترونیک برای مقابله با جنگ الکترونیک دشمن موجب می‌شود تا کشور از بخش عظیمی از تهدیدات در امان بماند.

یکی از نقاط ضعفی که غالبا بسیاری از ارتش‌های جهان با آن درگیر هستند، عدم توانایی و قدرت شناسایی تسلیحات و موارد هجومی طرف مقابل است و علت آن عدم توسعه یافتگی در حوزه رادار و لیدار است.

اما جمهوری اسلامی ایران در حوزه رادار که چشم ارتش و نیروهای نظامی در برابر دشمن محسوب می‌شود، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام داده و توانسته با فناوری بومی خود رادارهایی با برد و امواجی با طول موج متنوع طراحی کند.

رادار یک دستگاه رادیویی است که برای مشاهده اجسام و اندازه‌گیری برخی ویژگی‌های آنها توسط امواج الکترومغناطیسی به کار می‌رود.

کاربرد اصلی رادار و محل پیدایش و رشد آن در صنایع نظامی و هوانوردی است و نقش اصلی یک سیستم راداری نظارت بر یک محدوده بزرگ و تشخیص اجسام متحرک، ردیابی اهداف و استخراج مشخصاتی مانند سرعت،  ارتفاع و ابعاد اجسام است.

اصول کار تمام سیستم‌های راداری از جهت فرستند و گیرنده یکسان هستند و در این بین تنها موج ارسالی توسط رادارها هستند که با یکدیگر تفاوت دارند.

در واقع فرستنده امواج خود را به سوی آنتن گسیل می‌کند و این امواج در این بین از یک سرکولاتور عبور داده می‌شوند. در نتیجه امواج فرستاده شده توسط هدف منعکس شده و دوباره از آنتن گیرنده دیگر یا همان آنتن مربوطه، دریافت می‌شوند.

در واقع رادار ابتدا امواج خود را انتشار می‌دهد و در صورتی که مانعی مانند یک شی پرنده در آسمان مقابل امواج قرار داشته‌باشد، امواج ضعیف‌تری را بازتاب می‌دهند.

حال اگر رادار مقداری از این امواج را دریافت کند می‌تواند با ضرب سرعت موج در مدت زمان دریافت موج، فاصله جسم مورد نظر را محاسبه کند.

البته این روش در بخش‌های قبلی گزارش پیرامون روش اندازه‌گیری فاصله با سرعت صوت توضیح داده شد که مطلب مذکور نیز به همان شیوه است.

                                                  عملکرد رادار با طول موج پیوسته                        

رادارها کاربردهای متنوعی دارند که نظارت و رهگیری هواپیماها و موشک‌ها، اجرام فضایی، زمینی و دریایی، کشف مین و اندازه‌گیری سرعت اجسام(لیدار) و هواشناسی نمونه‌ای از آنهاست.

اما رادارها خود دارای سیستم‌های عملکردی متنوعی هستند که هریک در طیف خاصی و ساختار خاصی از تجهیزات کاربرد دارند.

به طور کلی رادارها از نظر ارسال موج دارای دو نوع هستند که سیستم رادار پالسی و سیستم رادار موج پیوسته (سینوسی) دو نوع مذکور هستند.

در اینجا خاطرنشان می‌شود که یکی از انواع سیستم‌های راداری که در گروه رادارهای موج پیوسته (کانتینیوس ویو) قرار می‌گیرد، سیستم رادرای آرایه فازی است که خود در انواع و شاخص‌های گوناگونی که اشاره خواهد شد، ساخته می‌شود.

رادار آرایه فازی در دماغه یک جنگنده

همان‌طور که در اخبار چند روز اخیر نیز اعلام شد، جمهوری اسلامی ایران از راداری با سیستم آرایه فازی سه بعدی رونمایی کرد که "عصر" نام داشت و توسط متخصصان داخلی ساخته شده است.

از مهمترین مزایای رادار آرایه فازی عصر می‌توان به بکارگیری ترانزیستور در آن اشاره کرد که موجب می‌شود بر خلاف رادارهای با فناوری قدیمی‌تر که از مگنترون در آنها استفاده شده، پس از، از کار افتادن چند ترانزیستور رادار از مدار خارج نشود و تنها بر آن کاهش یابد در صورتی که در رادارهای پیشین و با فناوری قدیمی، رادارها کامل از کار می‌افتادند.