اجرای عملیات در محیط دریا خطرها و مشکلات متعددی حتی در شرایط مناسب آب و هوایی دارد اما باید گفت که این دشواری ها در محیط زیر آب و برای تجهیزات مخابراتی و الکترونیکی دو چندان می شود. لزوم آب بندی کامل وسائل متناسب با عمق کاری و غلبه بر غلظت آب که مانع مهمی در مخابره داده ها بوده و سبب زمان‌بر شدن انتقال می شود از جمله مشکلاتی است که سامانه‌های طراحی شده برای فعالیت در محیط زیر آب باید با آنها دست و پنجه نرم کنند.

از سوی دیگر نیازمندی‌های عملیات‌های مختلف شناسایی و رزمی در زمینه تبادل اطلاعات مختلف بین واحدهای عمل کننده برای ایجاد اشراف کافی از محیط و نیز اطلاع کامل فرماندهان از اوضاع صحنه عملیات سبب می شود تا بهترین ضریب اطمینان از بابت حفاظت اطلاعات در تجهیزات مخابراتی با بومی بودن آنها به دست آید.

از این رو متخصصان کشورمان برای تجهیز رزمندگان عرصه‌های زیر دریا اقدام به طراحی و ساخت سامانه‌های مختلف ارتباطی و مخابراتی کنند که در این گزارش به معرفی چند نمونه از آنها می پردازیم.

هدهد-1

این سامانه نوعی بی‌سیم زیر آبی است که برای ارتباط نیروهای غواص با یکدیگر، با زیردریایی‌ها و نیز با واحدهای سطحی کاربرد دارد. همچنین این سامانه برای ارتباط از زیردریایی با سطح و حتی واحدهای سطحی با هم نیز قابل استفاده است. هدهد-1 از دو بخش سطحی و زیرسطحی تشکیل شده که بخش اول دارای طول 21، عرض 34 و ارتفاع 41 سانتیمتر و 11 کیلوگرم جرم بوده و بخش دوم نیز دارای طول 7، عرض 10 و ارتفاع 24 سانتیمتر است.

 

هر دو بخش فوق در فرکانس 44 کیلوهرتز کار کرده و بخش سطحی به برد هزار متر و بخش زیر آب به برد 700 متر می رسد. این بخش‌ها از باتری‌های نیکل-کادمیوم 20 ولتی استفاده می کنند که به ترتیب 1.6 و 3.2 آمپرساعتی هستند. بخش زیرسطحی بی‌سیم هدهد-1 دارای وزن معادل 2 کیلوگرم روی سطح و 0.5 کیلوگرم در زیر آب است. لازم به ذکر است که اختلاف وزن در سطح و زیر آب ناشی از وارد شدن نیرو از آب به اجسام به اندازه وزن آب جابجا شده توسط آن است که به نام نیروی ارشمیدسی نیز شناخته می شود.

 

هدهد-2

این سامانه نیز مانند نمونه قبلی یک بی‌سیم زیر آبی است که قابلیت برقراری ارتباط بین واحدهای مختلف سطحی و زیرسطحی از نیروهای ویژه و غواص تا زیرسطحی‌ها را دارد. ساختار کلی هدهد-2 نیز مانند هدهد-1 بوده و از 2 بخش سطحی و زیرسطحی تشکیل شده است. بر خلاف نمونه قبل، فرکانس کاری 2 بخش این بی‌سیم می تواند متفاوت باشد به طوری که بخش زیرسطحی در فرکانس 27 کیلوهرتز و بخش سطحی در یکی از 2 فرکانس 10 یا 27 کیلوهرتز قابل به کار گیری است.

 

برد بخش سطحی این بی‌سیم 6 کیلومتر در فرکانس بالا و 10 کیلومتر در فرکانس پائین بوده و بخش زیرسطحی نیز دارای برد قابل توجه 3 کیلومتر در زیر آب است که به بیش از 4 برابر بیشتر از نمونه قبلی می رسد. این بی‌سیم از باتری سیلد سرب-اسید 12 ولتی بهره می‌برد که میزان ذخیره الکتریکی باتری بخش سحطی 7 و بخش زیرسطحی 3.4 آمپرساعت است.

 

ابعاد و جرم هدهد-2 نیز از نسل قبلی بیشتر بوده به طوری که جعبه در بر دارنده بخش سطحی این بی‌سیم دارای طول 33، عرض 28 و ارتفاع 56 سانتیمتر است. این مقادیر برای بخش زیر آبی که توسط غواص حمل می شود به ترتیب برابر 26، 10 و 18 سانتیمتر است. جرم بخش سطحی 18.6 و وزن معادل بخش زیرسطحی در زیر آب 1.2 و در روی آب 4.8 کیلوگرم می باشد.

هدهد-3

نمونه آخر از بی‌سیم‌های زیر آبی ساخت صنایع دفاعی ایران هدهد-3 نام دارد که با حفظ ساختار دو نمونه قبلی برای عملکرد نزدیک به هدهد-2 اما با وزن و ابعاد مشابه هدهد-1 ساخته شده است. در واقع ابعاد هندسی و جعبه حمل نمونه جدید کاملاً مشابه نسل اول بوده اما هدهد-3 به برد 2هزار متر در زیر آب دست می یابد که تنها 33% کمتر از هدهد-2 است در حالی که وزن بخش زیر آبی آن به 42% بخش مشابه این نمونه می رسد.

 

بخش سطحی نسل جدید نیز بیش از 7 کیلوگرم سبکتر از نسل قبل است که حمل و نقل آن را ساده‌تر می نماید. این سهولت حمل با توجه به انواع تجهیزات مختلفی که نیروهای غواص با خود دارند از اهمیت بالایی برخوردار است. 

بی‌سیم زیر آبی هدهد-3 در فرکانس 30 کیلوهرتز کار کرده و بخش سطحی آن به برد 3هزار متر می رسد. این نمونه نیز از باتری‌های 12 ولتی نیکل-کادمیوم برای بخش زیرسطحی و باتری با ولتاژ مشابه اما از نوع سیلد سرب-اسید برای بخش سطحی استفاده می نماید.

فرستند زیر آبی طنین

به گزارش مشرق، این سامانه برای انتقال اطلاعات در زیر آب بین واحدهای مختلف ساخته و نرخ انتقال داده به صورت لینک آکوستیکی این سامانه برابر با 4500 بیت بر ثانیه اعلام شده است. همانطور که پیشتر اشاره شد در محیط‌های زیر آب تبادل داده با سرعت پائینی صورت گرفته و از این رو امری زمان‌بر نیز است اما سامانه طنین که در کشور ساخته می شود توانسته با دستیابی به نرخ انتقال داده فوق، به قابلیت عملیاتی دست پیدا کند.

 

این سامانه با توان مصرفی 3 یا 12 وات در حالت ارسال داده و 0.9 وات در حالت دریافت و 10 میلی وات در حالت نیمه خاموش و یک ولتاژ ورودی 20 تا 30 ولتی عمل می کند. برد عملیاتی سامانه طنین مقدار 4500 متر بوده که برای طیفی از عملیات‌های تعریف شده برای واحدهای غواص آن را به وسیله‌ای مطلوب تبدیل می نماید.

 

همچنین شعاع پرتو این سامانه 200 درجه بوده و در محدوده دمایی 1- تا 40+ درجه سانتیگراد قابل به کار گیری است که این محدوده دمایی برای استفاده در تقریباً تمام شرایط دمایی در زیر دریا در عمق های قابل دستیابی توسط غواصان قابل اتکا خواهد بود. طنین که به شکل کلی یک استوانه ساخته شده در روی سطح معادل 5 کیلوگرم و در زیر آب 2 کیلوگرم وزن دارد.

مودم آکوستیکی زیر آب UWM10-1

این سامانه که توسط صنایع الکترونیکی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ساخته شده در واقع هسته مرکزی هرگونه سامانه انتقال داده در زیر آب به صورت بی‌سیم (آکوستیکی) است. این مودم سامانه‌ای مخابراتی برای انتقال داده در زیر آب در یک ارتباط دو طرفه (Half-duplex) است که نرخ ارتباط آکوستیکی در آن به  5هزار بیت بر ثانیه و بیشینه نرخ اطلاعات کاربر (payload data rate)  در آن به 2هزار بیت بر ثانیه می رسد.

سامانه UWM10-1 در شرایط نویزی و محیط‌های کم عمق نرخ اطلاعات کاربر را به صورت خودکار تا 360 بیت بر ثانیه کاهش می دهد. یک لینک مودم آکوستیکی، یک ارتباط کاملاً بی‌سیم را بین دو دستگاه که مجهز به پورت RS-232 هستند با نرخ تبادل داده 2500 بیت بر ثانیه برقرار می کند. هر گونه تجهیزات مجهز به این پورت ها نیز قابلیت به کار گیری مودم آکوستیکی را خواهد داشت.

 

این مودم آکوستیکی ساخت کشورمان در حالت فرستنده با توان 3 یا 12 وات، در حالت گیرنده با توان 0.8 وات و در حالت نیمه خاموش با 8 میلی وات و با ولتاژ 18 تا 28 ولت کار می کند. پهنای شعاع آن نیز 210 درجه و برد کاری آن 3هزار متر و بیشینه عمق قابل عملکرد آن نیز دستکم 200 متر است که آن را به وسیله ای مطلوب برای به کار گیری زیرسطحی‌های بدون سرنشین نیز تبدیل می نماید.

سامانه UWM10-1 به شکل کلی یک استوانه با طول 236 و قطر 126 میلیمتر ساخته شده، وزن آن در سطح معادل 4.1 و در زیر آب 1.9 کیلوگرم بوده و در دمای 2- تا 45+ درجه سانتیگراد و تا سرعت حرکت 4 متر بر ثانیه قابل به کار گیری است.

این سامانه امکان کاربرد در میادین نفتی فراساحلی، کنترل و رصد عملکرد حسگرهای زیر آبی، کنترل و فرماندهی و انتقال اطلاعات دیجیتال از زیرسطحی‌های بدون سرنشین کنترل خودکار (AUV) و زیردریایی‌های معمول، انتقال اطلاعات دیجیتال به صورت آکوستیکی از تجهیزات نصب شده در زیر آب و بارگذاری نمودن اطلاعات برای ADSPها (پردازشگر دیجیتال پیشرفته سیگنال) را به صورت بیدرنگ دارد.

به کمک سامانه‌های بومی فوق که بخشی از انواع تجهیزاتی است که به کمک نیروهای مسلح کشورمان در اجرای عملیات در زیر سطح آب می آید توانمندی بالایی در عملکرد گروهی نفرات و تجهیزات سرنشین‌دار و بی سرنشین با یکدیگر و ارتباط کاملاً مؤثر با بخش‌های فرماندهی ایجاد می شود که سبب افزایش موفقیت در این نوع عملیات‌ها و افزودن به توان شناسایی و رزمی نیروهای دریایی کشورمان می گردد.