سال 1393 در شرایطی به پایان رسید که در این سال در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور اتفاقات گوناگونی رخ داده و تحولاتی عمده مانند ورود به عرصه ارائه 4G رخ داد.

اگر بخواهیم مروری کلی بر سال 1393 داشته باشیم از جمله مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در این سال می‌توان به بحث ارائه‌ی نسل‌های سوم و چهارم ارتباطی کشور اشاره کرد. در این سال وزارت ارتباطات پس از به پایان رسیدن دوره انحصار اپراتور سوم، مهلت فعالیت‌های انحصاری رایتل در زمینه‌ی 3G را تمدید نکرده و به‌طور همزمان به دو اپراتور اول و دوم کشور این مجوز را داد که به‌طور آزمایشی وارد عرصه ارائه‌ی خدمات نسل‌های بالاتر ارتباطی شوند.

براین اساس از پایان مرداد‌ماه ایرانسل و همراه اول نیز به ارائه‌کنندگان خدمات نسل سه در کشور پیوستند و بدین ترتیب تمام اپراتورهای کشور به نسل‌های بالاتر ارتقاء یافتند البته در ادامه اپراتور دوم کشور موفق به دریافت مجوز رسمی خدمات نسل های بالاتر شد اما ارائه این مجوز به اپراتور اول به زمانی دیگر موکول شد.

اما این گذر برای مشترکان بی دردسر هم نبود و در راه گذر از نسل دو به نسل‌های بالاتر، اختلالات متعددی نیز ایجاد شد به گونه‌ای که برخی مشترکان اپراتور اول در برهه‌های زمانی متعدد در زمینه اینترنت موبایل، تماس صوتی و گاه حتی ارسال و دریافت پیامک در نقاط مختلف کشور دچار اختلالاتی شدند.

البته برای حل این مشکلات از شهریورماه تا پایان سال به طور ممتد وعده‌های مختلف زمانی داده شد، اما در نهایت تا اواخر سال مشکلات و اختلالات این اپراتور به‌طور پراکنده در نقاط مختلف کشور ادامه داشت.

وایبر و اینستاگرام فیلتر نشد

از دیگر اتفاقات مهم و ادامه‌دار عرصه فناوری اطلاعات در سالی که گذشت بحث شبکه‌های اجتماعی موبایل بود. این شبکه‌ها، همواره یکی از موارد انتقادات مسوولان بخش‌های مختلف بودند که تاکید داشتند لازم است هرچه سریع‌تر فیلتر شوند به گونه‌ای که حتی در دوره‌ای ضرب‌العجلی یک ماه به وزارت ارتباطات داده شد تا در این مدت یا شرایطی برای نظارت کامل بر این شبکه‌ها ایجاد کند یا نسبت به فیلترینگ آنها اقدامات لازم را به عمل آورد.

اما در این میان وزیر ارتباطات تاکید کرده بود وزارتخانه متبوع او علاقه‌ای به فیلتر‌کردن شبکه‌های اجتماعی به دلیل مسائل اقتصادی ندارد و در این مدت با مسوولان مختلف رایزنی‌های مختلف انجام داد.

بدین ترتیب تا پایان سال فعالیت این شبکه ها استمرار یافت و دیگر الزامی مبنی بر بستن و محدود‌ کردن هیچ یک از این شبکه‌ها مطرح نشد اما در این مدت وزارت ارتباطات به واسطه بهره‌گیری از فیلترینگ هوشمند دسترسی به برخی از صفحه‌های اینستاگرام را محدود کرد و اینگونه اعلام کرد که در فازهای دوم و سوم اجرای طرح فیلترینگ هوشمند اقداماتی در خصوص کلیت فیلترینگ کشور انجام خواهد داد.

هم‌کد سازی تلفن‌های ثابت

اما از دیگر اتفاقات مهمی که بخشی مهمی از آن در سال گذشته رخ داد بخش هم‌کدی سازی تلفن‌های ثابت بود این طرح که از حدود 10 سال پیش مطرح شده، به غیر از چند استان به سرانجام نرسیده بود اما این‌بار در دولت جدید جدی گرفته شده و به هنگام اصرار مخابرات برای تغییر تعرفه‌های تلفن ثابت از این شرکت خواسته شد که ابتدا طرح هم‌کد سازی تلفن ثابت را در سراسر کشور اجرایی کند.

برهمین اساس تا آبان‌ماه سال جاری استان‌های مختلف کشور به تدریج هم‌کد شدند و براین اساس هزینه تماس‌های درون‌استانی در تمام استان‌های کشور از حالت پالسی به دقیقه‌ای تغییر حالت داده و مکالمات در تمام شهرها و روستاهای هر استان به نرخ درون استانی و معادل دقیقه‌ای 30 ریال تعیین شد.

همچنین برای مکالمات بین استانی نیز تعرفه واحد 330 ریالی در نظر گرفته شد تا بدین ترتیب هزینه‌ی هر دقیقه مکالمه با تمام استان‌های کشور یکسان شود.

البته این طرح پس از اجرا نارضایتی مخابرات را نیز به دنبال داشت، چرا که بنابر اعلام مدیر عامل این شرکت پس از اجرای طرح هم‌کد سازی درآمد مخابرات از حوزه تلفن ثابت 14 درصد نسبت به قبل کاهش یافت که همین موضوع موجب شد این شرکت بار دیگر درخواست تغییر تعرفه‌های خود را با وزارت ارتباطات مطرح کند.

حال نیز براساس پیشنهادهای مخابرات قرار بر آن است که بار دیگر تعرفه‌های تلفن ثابت در کمیسیون تنظیم مقررات مورد بررسی قرار گیرد و پس از بررسی‌های لازم تعرفه جدید این بخش اعلام شود.

حذف هزینه جابه‌جایی از موبایل‌های همراه اول

همچنین در این سال اتفاق دیگری رخ داد و قرار بر آن شد که از ماه‌های ابتدایی سال هزینه جابه‌جایی از هزینه مکالمات سیم‌کارت همراه اول حذف شود و به اصطلاح شبکه اپراتور اول ارتباطی کشور فلت شود.

بر این اساس کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات تعرفه پایه یکنواخت یک دقیقه مکالمه تلفن‌همراه سیم‌کارت دائمی برای اپراتورهای تلفن‌همراه برای تماس‌های درون شبکه‌ای را مستقل از مسافت 499 ریال تعیین کرده و اعلام کرد بر اساس پروانه‌های صادره، اپراتورها می‌توانند در شرایط رقابتی تعرفه‌های مذکور را تا حداکثر 20 درصد بالاتر اعمال کنند که سقف این تعرفه در سیم کارت های دائمی برابر 599 ریال بوده و این مبلغ برای سیم‌کارت‌های اعتباری می‌تواند حداکثر 50 درصد بالاتر باشد.

بدین ترتیب پس از اعمال تغییرات، بر اساس تصمیم شرکت همراه اول قرار بر آن شد که هزینه‌ی هر دقیقه مکالمه سیم‌کارت‌های دائمی همراه اول با سیم‌کارت دائمی و اعتباری همراه اول و تلفن ثابت بدون در نظر گرفتن مسافت معادل 57 تومان محاسبه شود، در حالی که پیش از این در بخش شهری هزینه‌ی این تماس‌ها 447 و در بخش بین‌شهری 760 ریال بود.

بنا بر اعلام مدیرعامل همراه اول تا پیش از اجرای این طرح در سیم‌کارت‌های اعتباری تعرفه هر دقیقه مکالمه شهری 670 ریالی بود اما تعرفه هر دقیقه مکالمه بین شهری 1130 ریال محاسبه می شد که البته هزینه ای معادل دو پالس جابجایی معادل 144 ریال نیز به آن افزوده می شد.

اما با اجرای این طرح هزینه دو پالس جابجایی حذف شده و هزینه بین شهری از 1130 رالف به 670 ریال کاهش پیدا کرد که به گفته وحید صدوقی با این شیوه قیمت مکالمه بین شهری سیم کارت اعتباری 41 درصد کاهش یافته و نرخ مؤثر مکالمه سیم کارت اعتباری در شبکه از 731 ریال به طور میانگین 9 درصد کاهش یافت.

درباره سیم کارت های دایمی همراه اول هم در گذشته تعرفه یک دقیقه مکالمه شهری سیم کارت دائمی 447 ریال، تعرفه یک دقیقه مکالمه بین شهری سیم کارت دائمی 760 ریال و دو پالس هزینه جابجایی معادل 90 ریال بود که با اجرای این طرح تعرفه جدید هر دقیقه مکالمه با سیم کارت‌های دائمی اعم از شهری و بین شهری به 570 ریال افزایش پیدا کرد که بنا بر اظهار مدیرعامل همراه اول تعرفه بین شهری کاهش و تعرفه شهری 6 درصد رشد یافت.

آغاز بهره‌برداری از رومینگ ملی

از دیگر اتفاقات مهمی که در سال گذشته رخ داد بحث اجرایی شدن رومینگ ملی بود که این طرح نیز از مدت‌ها قبل مطرح شده بود اما به مرحله‌ی اجرا نرسیده بود.

براین اساس با اجرای این طرح برای مشترکان تلفن همراه این امکان ایجاد شد تا در شرایطی که اپراتور آنها امکان ارائه‌ی خدمات نداشته و پوشش مناسبی ندارد به‌طور خودکار به شبکه اپراتورهای دیگر متصل شوند تا به سرویس‌های مدنظر خود دسترسی داشته باشند.

البته اجرای این طرح طی سال‌های گذشته به نوعی با بی مهری اپراتورها مواجه شده بود اما این‌بار برای ورود اپراتورها به عرصه ارائه‌ی خدمات نسلهای سوم و چهارم پیش‌شرط‌هایی در نظر گرفته شده بود که یکی از این پیش‌شرط‌ها ارائه رومینگ ملی بود.

حکم دادگاه آمریکایی درباره دامنه‌های «.ir»

اما در مقطعی از سال گذشته منابع رژیم صهیونیستی اعلام کردند که یک شرکت اسرائیلی از دادگاهی در آمریکا درخواست کرده با توجه به اینکه IP آدرس‌ها جزو مایملک آمریکا هستند و ایران می‌تواند از آنها درآمد حاصل کند؛ آمریکا باید IR و IP آدرس‌ها را ضبط کند و درآمد حاصل از آنها را به بازماندگان قربانیان حوادث تروریستی بدهد.

دادگاه فدرال با پذیرش این درخواست از آیکن که مهم‌ترین نهاد مقررات گذار در زمینه دامنه‏‌ها و آدرس‏های اینترنتی است خواست تا نظر خود را در این زمینه به دادگاه اعلام کند. اما آیکن خیلی سریع به این موضوع واکنش نشان داده و این درخواست را رد کرد چرا که به عقیده این سازمان دامنه‏‌های اینترنتی کشوری عملا دارایی به شمار نمی‏رود و نمی‏‌توان آنها را ضبط کرد یا به دیگری انتقال داد.

بر همین اساس پس از مدتی نه چندان کوتاه بحث ضبط دامنه های ایرانی «.ir» با پادرمیانی آیکن برطرف شد.

ممنوعیت استفاده از 90 درصد پهنای باند شرکت‌ها

اما از دیگر اقدامات مهم وزارت ارتباطات در سال گذشته ارائه مهلتی یک‌ماهه به شرکت ارتباطات زیرساخت بود که دراین مدت به ساماندهی وضعیت اینترنت کشور بپردازد. شرکت زیرساخت نیز در این مدت با متولیان مختلف اینترنت کشور جلسات متعددی برگزار کرده و کار کارشناسی بر روی این حوزه انجام داد.

براین اساس قرار بر آن شد که شرکت‌های ارائه کننده اینترنت تنها 90 درصد پهنای باندی که در اختیار دارند را به اشتراک بگذارند تا بدین ترتیب جلوی اشتراک بیش از حد اینترنت گرفته شود.

اما از دیگر اتفاقات مختلفی که در سال 1393 رخ داد می‌توان به تذکر وزیر ارتباطات به سامسونگ اشاره کرد چرا که اواخر سال1392 وزیر ارتباطات در مهلتی یک ماهه به شرکت سامسونگ اعلام کرد که نماینده این شرکت در ایران تنها یک ماه مهلت دارد تا جهت استفاده از برنامه سامسونگ اپس به طور دائمی در ایران باز شود که برهمین اساس 16 فروردین‌ماه این شرکت نسبت به این موضوع اقدام کرد.

کمیاب‌شدن کارت‌های تلفن در بازار، رسیدن ضریب نفوذ تلفن همراه به 81 درصد و اینترنت به 54 درصد، تصویب اصول حاکم بر ارائه‌ی برآورد‌پذیری شماره تلفن همراه، اعطای پروانه رادیوترانک عمومی، تصویب اصول حاکم بر تغییرات پروانه اپراتورهای وایمکس، مهلت سازمان بازرسی کل کشور برای ارائه سهام ایرانسل در بورس، افزایش چند برابری پهنای باند داخلی اینترنت، برگزاری کمیسیون‌های مشترک اقتصادی با کشور‌های منطقه، بهره‌برداری از پنج هزار کیلومتر شبکه فیبر نوری در 77 مسیر، اعمال تغییر در تعرفه‌های اینترنت تلفن همراه، اجرای فاز اول فیلترینگ هوشمند، بازگشت سازمان فضایی به وزارت ارتباطات، رونمایی از موتور جست‌وجوهای ایرانی و احراز هویت سیم کارتهای دارای نام و نشان جعلی هم از دیگر موضوعات مطرح در سال گذشته بوده است